magdalena urbaniak analiza porównawcza zawartości dioksyn i ...

WYNIKI
4.2.4.2. Sezonowa zmienność zawartości PCDD, PCDF i dl-PCB
w osadach dennych zbiornika Barycz
W celu porównania zawartości PCDD, PCDF i dl-PCB w wyżej opisanych
dużych zbiornikach zaporowych (powierzchnia powyżej 10000 m 2 ) z niewielkim
zbiornikiem usytuowanym na jednej z najczystszych rzek Polski Środkowej – rzece
Grabi, pobrano serię prób ze Zbiornika Barycz.
Na podstawie analizy zawartości PCDD, PCDF i dl-PCB w osadach dennych
pobranych ze Zbiornika Barycz, zanotowano wyższe wartości w próbach z sezonu
wiosennego, wynoszące 216,56 ng/kg s.m. i 123,01 ng/kg s.m. dla PCDD, 16,93
i 8,21 ng/kg s.m dla PCDF oraz 759,64 i 29,89 ng/kg s.m. dla dl-PCB, odpowiednio
w sezonie wiosennym i jesiennym (Rys. 65, Załącznik 21).
Analiza statystyczna z wykorzystaniem testu Wilcoxona potwierdziła
występowanie istotnych statystycznie różnic pomiędzy wiosną i jesienią dla sumy
PCDD/PCDF (T=5; p=0,001). Również w przypadku testowania z podziałem na PCDD
i PCDF, wartości były istotnie statystycznie różne (T=0; p=0,04 dla PCDD oraz i T=4;
p=0,01 dla PCDF), podobnie dla dl-PCB (T=1; p=0,003).
Sezonowa zmienność sumy PCDD, PCDF i dl-PCB generowała również
zmienność profili badanych związków. Przy czym zauważono, iż w sezonie jesiennym
spośród 7 analizowanych PCDD wykryto jedynie 2 kongery (1,2,3,4,6,7,8-HpCDD oraz
OCDD), spośród 10 PCDF wykryto 6 kongenerów, podczas gdy w sezonie wiosennym
wykryto 5 kongenerów PCDD oraz wszystkie PCDF. Jednocześnie zauważono wzrost
zawartości procentowej kongeneru OCDD w sezonie jesiennym, o ok. 2%, oraz spadek
zawartości kongeneru OCDF o ponad 12%. Spośród pozostałych kongenerów na uwagę
zasługuje 1,2,3,4,6,7,8-HpCDF, którego zawartość w sezonie jesiennym gwałtownie
wzrosła z 12 do 52% oraz kongener 2,3,4,7,8-PeCDF, którego udział w sezonie
wiosennym wyniósł ponad 10% stężenia sumy PCDF, podczas gdy w sezonie
jesiennym nie został odnotowany (Rys. 66, Załącznik 22).
W zakresie zmienności udziału procentowego dl-PCB na uwagę zasługują dwa
dominujące kongery: PCB-105 oraz PCB-118, których udział wyniósł odpowiednio
23,35% i 48,15% podczas wiosny oraz 19,41% i 41,86% podczas jesieni. Dla
pozostałych kongenerów zanotowano niewielki wzrost udziału w okresie jesiennym.
W zakresie sezonowej zmienności poziomu toksyczności analizowanych prób
można stwierdzić, podobnie jak to miało miejsce w przypadku średnich stężeń sumy
- 121 -