magdalena urbaniak analiza porównawcza zawartości dioksyn i ...

WSTĘP
PCB są mieszaninami izomerów i kongenerów o różnej liczbie atomów chloru
i ich rozmieszczeniu w cząsteczce bifenylu. Cząsteczka PCB zbudowana jest z dwóch
pierścieni fenylowych, w których atomy chloru są podstawione w miejscach atomów
wodoru. Teoretycznie może istnieć 209 pojedynczych kongenerów PCB (Rys. 3).
Rys. 3. Wzór strukturalny 2,2’,3,3’,4,4’-hexachlorobifenylu (KOŁODZIEJAK-NIECKUŁA, 2001).
Budowa PCB, w tym głównie ilość atomów chloru i miejsce ich podstawienia
w cząsteczce decyduje o ich właściwościach fizykochemicznych, takich jak: niskie
przewodnictwo elektryczne, wysokie przewodnictwo cieplne, wysoka temperatura
zapłonu (170 do 380°C), niska rozpuszczalność w wodzie (od 0,000004 do 7,48 mg/l),
wysoka rozpuszczalność w tłuszczach (od 6 ppm dla monochlorobifenylu do 0,007
ppm dla oktachlorobifenylu) decydująca o ich zdolności do degradacji (związki
o niskim stopniu rozpuszczalności w wodzie są trudno degradowane przez
mikroorganizmy, co determinuje PCB jako substancje trwałe w środowisku naturalnym)
(BORJA I IN., 2005) (Tabela 3).
PCB charakteryzują się również niską prężnością par, wahającą się w granicach
od 0,00174 g/cm 2 /h dla Arocloru 1221 składającego się głównie z mono-
i dichlorobifenylu do 0,000009 g/cm 2 /h dla Arocloru 1260, którego głównym
komponentem są pentachlorodibenzo-para-dioksyny (PeCDD), heksachlorodibenzo-
para-dioksyny (HxCDD), heptachlorodibenzo-para-dioksyny (HpCDD)
i oktachlorodibenzo-para-dioksyny (OCDD) (HAQUE I IN., 1974; HAQUE I SCHMEDDING,
1976) .
Wymienione wyżej właściwości PCB przyczyniły się do ich przydatności
w procesach technologicznych i produkcji na szeroką skalę od lat 30-tych do 70-tych
XX wieku.
- 13 -