ŠKOLSKI LEKSIKON BIOLOGIJE s pitanjima za maturu i - Hinus
ŠKOLSKI LEKSIKON BIOLOGIJE s pitanjima za maturu i - Hinus
ŠKOLSKI LEKSIKON BIOLOGIJE s pitanjima za maturu i - Hinus
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
____________________________________________________ <strong>ŠKOLSKI</strong> <strong>LEKSIKON</strong> <strong>BIOLOGIJE</strong><br />
škaraca <strong>za</strong>počinje obično između pedesete<br />
i šezdesete godine života smanjenjem<br />
lučenja hormona testosterona zbog čega se<br />
postupno smanjuje i spermatogene<strong>za</strong>. U<br />
žena se obično javlja u dobi od četrdeset i<br />
pete do pedesete godine života, a karakterizira<br />
ga smanjeno lučenje hormona<br />
estrogena i progesterona, nepravilni menstruacijski<br />
ciklusi te njihov konačan izostanak,<br />
napadaji vrućine, razdražljivost,<br />
umor i tjeskoba.<br />
KLITELUM, v. maločetinaši.<br />
KLOAKA, v. nečisnica.<br />
KLON, skupina genetički jednakih stanica<br />
ili organi<strong>za</strong>ma nastalih mitozom od jedne<br />
stanice ili <strong>za</strong>jedničkog podrijetla tj. nastalih<br />
nespolnim i vegetativnim razmnožavanjem<br />
te partenogenezom i apomiksijom.<br />
Isp. svojta.<br />
KLONIRANJE, proizvodnja klonova, isp.<br />
KLORIDNA KISELINA (HCl), luče ju<br />
obložne stanice u sluznici želuca podražene<br />
progutanom hranom, autonomnim parasimpatičkim<br />
živčanim sustavom (i živac<br />
vagus) te probavnim hormonom gastrinom.<br />
Kiselina je važna <strong>za</strong> aktiviranje pepsina,<br />
isp.<br />
KLOROFIL, kemijski spoj, navažniji biljni<br />
pigment <strong>za</strong> apsorpciju svjetlosne energije<br />
u procesu fotosinteze. U stanici se nalazi<br />
uz druge pigmente u grana tilakoidnim<br />
membranama kloroplasta. Postoje klorofili<br />
a i b. Zelene su boje.<br />
KLOROPLAST, stanični organel, pripada<br />
skupini organela (plastida) koji sadrže<br />
pigmente. Nalazi se samo u biljnim stanicama<br />
eukariota. Obavijen je dvostrukom<br />
membranom, a unutarnjost mu je ispunjena<br />
otopinom koja se zove stroma. U stromi<br />
se nalaze: DNA, RNA, ribosomi, supstrati<br />
i enzimi koji su potrebni <strong>za</strong> odvijanje<br />
fotosinteze. Unutarnjost kloroplasta je po-<br />
dijeljena membranama na plosnate vrećice<br />
- tilakoide. Mjesta gdje su te membrane<br />
gusto raspoređene u više ili manje visoke<br />
stupce zovu se grana-tilakoide, a mjesta<br />
gdje su rjeđe raspoređene zovu se stromatilakoide.<br />
U membranama tilakoida nalaze<br />
se molekule klorofila, pigmenta koji je<br />
neophodan <strong>za</strong> odvijanje fotosinteze.<br />
Kloroplasti i mitohondriji su specifični<br />
stanični organeli po tome što sadrže<br />
vlastitu DNA i vlastite ribosome, a mogu<br />
se dijeliti neovisno o diobi stanice.<br />
KLJEŠTARI, životinje iz skupine člankonožaca,<br />
isp. Većina ih živi na kopnu. Pripadaju<br />
im paučnjaci: pauci, grinje, štipavci<br />
ili škorpioni i dr. Tijelo je podijeljeno na<br />
glavopršnjak (prosoma) i <strong>za</strong>dak (opistoma).<br />
Nemaju ticala. Uz usta imaju kliješta<br />
ili helicere. Plijen savladavaju otrovnim<br />
žlijezdama. Probavu počinju izvan organizma<br />
ispuštanjem probavnih sokova u plijen,<br />
a <strong>za</strong>tim ga isisavaju.<br />
KLJUNAŠI, v. jednootvori.<br />
KNIDOCITI, v. žarne stanice.<br />
KOACERVATI, koloidne kapljice s opnama<br />
koje nastaju ako se određeni organski<br />
spojevi otapaju u vodi uz dodatak<br />
različitih soli. Imaju sposobnost rasta i<br />
izmjenjivanja tvari s okolišem pa time<br />
pokazuju sličnosti s protoplazmom. Sintetizirao<br />
ih je ruski biokemičar Oparin prika<strong>za</strong>vši<br />
time jedan od mogućih stupnjeva<br />
evolucije žive tvari.<br />
KOCH, R., (1843. – 1910.), njemački bakteriolog<br />
koji je identificirao bacil koji uzrokuje<br />
tuberkulozu. Zajedno s Pasteurom<br />
smatra se osnivačem eksperimentalne bakteriologije.<br />
KOD, v. kodon<br />
KODOMINANTNOST, status kada oba<br />
alela istoga gena u heterozigotu daju jednaku<br />
izražajnost, tj. <strong>za</strong>jedničku dominan-<br />
67
Change language