ŠKOLSKI LEKSIKON BIOLOGIJE s pitanjima za maturu i - Hinus
ŠKOLSKI LEKSIKON BIOLOGIJE s pitanjima za maturu i - Hinus
ŠKOLSKI LEKSIKON BIOLOGIJE s pitanjima za maturu i - Hinus
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
____________________________________________________ <strong>ŠKOLSKI</strong> <strong>LEKSIKON</strong> <strong>BIOLOGIJE</strong><br />
KARAKTERISTIČNI FOSILI, v. provodni<br />
fosili.<br />
KARBAAMINOHEMOGLOBIN, molekula<br />
hemoglobina koja prenosi ve<strong>za</strong>ni<br />
ugljikov dioksid.<br />
KARBON (lat. carbo = ugljen), ugljeno<br />
doba, jedno od geoloških razdoblja nazvano<br />
po bogatim naslagama ugljena; <strong>za</strong>počeo<br />
je otprilike prije 275 milijuna godina i<br />
trajao je 50 milijuna godina. U vrijeme<br />
karbona vlažna i topla klima omogućila je<br />
razvoj biljnog svijeta, posebno drvenastih<br />
papratnjača od kojih je i nastala najveća<br />
količina kamenog ugljena. U vrijeme karbona<br />
pojavljuju se prve golosjemenjače, a<br />
od životinja prvi gmazovi.<br />
KARBONIZACIJA, v. pougljenjivanje.<br />
KARCINOGEN, v.kancerogen.<br />
KARIOGAMIJA, kod gljiva, stapanje<br />
muške i ženske jezgre u jednu jezgru.<br />
KARIOKINEZA, podjela jezgre u vrijeme<br />
diobe stanice (mitoze, mejoze) koja<br />
prethodi citokinezi, podjeli citoplazme.<br />
KARION, v. jezgra.<br />
KARIOTIP, citološki prikaz potpune kromosomske<br />
garniture (svih kromosoma) pojedine<br />
stanice nekog organizma. U svim<br />
tjelesnim stanicama čovjeka nalazi se potpuna<br />
kromosomska garnitura (diploidna<br />
garnitura) od 46 kromosoma koji su prema<br />
dogovoru znanstvenika raspoređeni po<br />
obliku i veličini i označeni brojkama. Autosomi<br />
ili nespolni kromosomi raspoređeni<br />
su prema sličnosti u 22 para, a 1 par čine<br />
spolni kromosomi. Parovi autosoma grupiraju<br />
se u 7 skupina na taj način da parovi<br />
1,2 i 3 pripadaju A skupini, 4 i 5 B<br />
skupini, 6, 7, 8, 9, 10, 11 i 12 C skupini,<br />
13, 14 i 15 D skupini, 16, 17 i 18 E<br />
skupini, 19 i 20 F skupini, a 21 i 22 G<br />
skupini. Upoznavanje kariotipa čovjeka<br />
pomoglo je znanstvenicima da otkriju<br />
mnoge genetski uvjetovane anomalije i<br />
bolesti.<br />
KARNIVORI, drugi naziv <strong>za</strong> mesojede.<br />
KARNIVORNE (mesojedne) BILJKE,<br />
biljke koje se povremeno hrane sitnim životinjama,<br />
najčešće kukcima (kukcojedne<br />
ili insektivorne biljke) čijom probavom<br />
dobivaju potrebne mineralne tvari, posebice<br />
dušik. Sve te biljke imaju posebne<br />
žlijezde koje luče probavne enzime. Žive<br />
na siromašnim tlima. To je npr: rosika.<br />
KATABOLIZAM, skup kemijskih i biokemijskih<br />
procesa razgradnje većih molekula<br />
u manje jedinice.<br />
KATADROMNE SELICE, ribe koje žive<br />
u slatkoj vodi, a radi mriještenja <strong>za</strong>laze<br />
u more, npr. jegulje, isp. selidbe riba.<br />
KATALAZA, enzim koji ubr<strong>za</strong>va razgradnju<br />
vodikovog peroksida, štetnog spoja<br />
koji nastaje u stanici prilikom metabolizma<br />
masti.<br />
KATALIZA, kemijska reakcija ubr<strong>za</strong>na<br />
utjecajem (bio)katali<strong>za</strong>tora (enzima).<br />
KEMIJSKA ENERGIJA, energija pohranjena<br />
u kemijskim ve<strong>za</strong>ma različitih kemijskih<br />
spojeva. Za sve životne aktivnosti<br />
i biljne i životinjske stanice potrebna je<br />
energija. Stanica do te energije dolazi<br />
razgradnjom energetski bogatih organskih<br />
spojeva u procesu staničnog disanja. S<br />
druge strane, formirajući kemijske spojeve<br />
bogate energijom, stanica u stvari pohranjuje<br />
višak energije koji se javlja u procesima<br />
staničnog disanja. Kemijski procesi<br />
kojima se formiraju i kojima se razgrađuju<br />
energetski bogati spojevi su procesi oksidacije<br />
i redukcije.<br />
KEMOAUTOTROFI, organizmi koji<br />
energiju potrebnu <strong>za</strong> život dobivaju od<br />
kemijskih reakcija, oksidacijom anorgan-<br />
65
Change language