ŠKOLSKI LEKSIKON BIOLOGIJE s pitanjima za maturu i - Hinus
ŠKOLSKI LEKSIKON BIOLOGIJE s pitanjima za maturu i - Hinus
ŠKOLSKI LEKSIKON BIOLOGIJE s pitanjima za maturu i - Hinus
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>ŠKOLSKI</strong> <strong>LEKSIKON</strong> <strong>BIOLOGIJE</strong> ____________________________________________________<br />
nih stanica u unutarnjost <strong>za</strong>metka, pri<br />
čemu nastaju <strong>za</strong>metni listići. Tako, npr.<br />
gastrulacija u vodozemaca <strong>za</strong>počinje gibanjem<br />
stanica blastoderma, a u sisavaca<br />
gibanjem stanica embrioblasta. Oblik <strong>za</strong>metka<br />
koji nastaje kao rezultat gastrulacije<br />
sastoji se od tri <strong>za</strong>metna listića (ektoderm,<br />
endoderm, mezoderm) i zovemo ga gastrula.<br />
U daljnjem tijeku embrionalnog razvitka<br />
iz <strong>za</strong>metnih listića postupno će se<br />
diferencirati organi i tkiva (organogene<strong>za</strong> i<br />
histogene<strong>za</strong>).<br />
GEL - stanje, gušći, skrutnuti oblik koloidnih<br />
otopina.<br />
GEMULA, v. spužve.<br />
GEN CB (CB = colour-blindness, sljepoća<br />
<strong>za</strong> boje, daltoni<strong>za</strong>m), gen koji se nalazi u<br />
spolnom x-kromosomu. Ako su muškarci<br />
nositelji takvog gena ne mogu razlikovati<br />
boje, npr. crvenu od zelene. U žena se sljepoća<br />
<strong>za</strong> boje pojavljuje samo ako se tako<br />
promijenjeni geni nalaze u oba x-kromosoma.<br />
Ako se takav gen nalazi samo u jednom<br />
od x-kromosoma, žene su normalnog<br />
vida ali su prijenosnici tog gena na potomstvo.<br />
GEN DALTONIZMA, v. gen CB.<br />
GEN SLJEPOĆE ZA BOJE, v. gen CB.<br />
GEN, materijalna osnova ili čimbenik<br />
nekog nasljednog svojstva, dio molekule<br />
DNA koji djeluje kao određena funkcionalna<br />
jedinica. Jedan gen ne mora uvijek<br />
biti odgovoran samo <strong>za</strong> jedno svojstvo<br />
nego može biti odgovoran i <strong>za</strong> više njih.<br />
Vrijedi i obrnuto, više gena mogu biti<br />
odgovorni <strong>za</strong> samo jedno svojstvo. U diploidnim<br />
stanicama (isp.) geni <strong>za</strong> ista svojstva<br />
nalaze se na homolognim kromosomima.<br />
GENERATIVNI ORGANI, organi koji<br />
služe isljučivo <strong>za</strong> razmnožavanje.<br />
46<br />
GENETIČKA ŠIFRA, v. genetička uputa.<br />
GENETIČKA UPUTA (genetička šifra),<br />
uputa, informacija o rasporedu dušičnih<br />
ba<strong>za</strong> u molekulama DNA, odnosno informacija<br />
o naravi pojedinih gena.<br />
Tablica 1. Genetička uputa, slijed triju<br />
nukleotida u mRNA, kodon. Kratice imaju<br />
značenje:<br />
U - uracil<br />
C - citozin<br />
A - adenin<br />
G - gvanin<br />
Phe - fenilalanin<br />
Leu - leucin<br />
Ile - izoleucin<br />
Met - metionin<br />
Val - valin<br />
Ser - serin<br />
Pro - prolin<br />
Thr - treonin<br />
Ala - alanin<br />
Tyr - tirozin<br />
His - histidin<br />
Gln - glutamin<br />
Asn - aspargin<br />
Lys - lizin<br />
Asp - asparginska<br />
kiselina<br />
Glu - glutaminska<br />
kiselina<br />
Cys - cistein<br />
Trp - triptofan<br />
Arg - arginin<br />
Gly - glicin<br />
I.<br />
Mjesto u kodonu<br />
II. III.<br />
U C A G<br />
U<br />
C<br />
A<br />
G<br />
Phe<br />
Phe<br />
Leu<br />
Leu<br />
Leu<br />
Leu<br />
Leu<br />
Leu<br />
Ile<br />
Ile<br />
Ile<br />
Met<br />
Val<br />
Val<br />
Val<br />
Val<br />
Ser<br />
Ser<br />
Ser<br />
Ser<br />
Pro<br />
Pro<br />
Pro<br />
Pro<br />
Thr<br />
Thr<br />
Thr<br />
Thr<br />
Ala<br />
Ala<br />
Ala<br />
Ala<br />
Tyr<br />
Tyr<br />
stop<br />
stop<br />
His<br />
His<br />
Gln<br />
Gln<br />
Asn<br />
Asn<br />
Lys<br />
Lys<br />
Asp<br />
Asp<br />
Glu<br />
Glu<br />
Cys<br />
Cys<br />
stop<br />
Trp<br />
Arg<br />
Arg<br />
Arg<br />
Arg<br />
Ser<br />
Ser<br />
Arg<br />
Arg<br />
Gly<br />
Gly<br />
Gly<br />
Gly<br />
U<br />
C<br />
A<br />
G<br />
U<br />
C<br />
A<br />
G<br />
U<br />
C<br />
A<br />
G<br />
U<br />
C<br />
A<br />
G
Change language