ŠKOLSKI LEKSIKON BIOLOGIJE s pitanjima za maturu i - Hinus
ŠKOLSKI LEKSIKON BIOLOGIJE s pitanjima za maturu i - Hinus
ŠKOLSKI LEKSIKON BIOLOGIJE s pitanjima za maturu i - Hinus
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>ŠKOLSKI</strong> <strong>LEKSIKON</strong> <strong>BIOLOGIJE</strong> ____________________________________________________<br />
nukleotidnog lanca koji može biti ispružen<br />
ili savijen na različite načine. Razlikujemo<br />
tri tipa RNA: glasnička (messenger) RNA<br />
(gRNK ili mRNA), ribosomska RNA<br />
(rRNK ili rRNA) i transportna RNA<br />
(tRNK ili tRNA). Molekule RNA sintetiziraju<br />
se u jezgri na kalupu molekule<br />
DNA, a najviše ih ima u citoplazmi stanice<br />
i na ribosomima. RNA ima važnu ulogu u<br />
sintezi proteina.<br />
RNa<strong>za</strong>, enzim koji ubr<strong>za</strong>va razgradnju<br />
molekula RNA.<br />
RNK, v. RNA.<br />
ROD, v. filogenetski sustav.<br />
RODBINSKO SUSTAVOSLOVLJE, v.<br />
filogenetska sistematika.<br />
RODNICA (vagina), cjevasta tvorevina<br />
duga 7 do 11 cm. Povezuje vrat maternice<br />
s vanjskim spolovilom. Stijenke su rodnice<br />
vrlo rastezljive. Vanjski otvor rodnice leži<br />
ispod vanjskog otvora mokraćne cijevi. U<br />
predvorju rodnice je djevičanski <strong>za</strong>listak<br />
(hymen).<br />
ROŽNICA (cornea), v. bjeloočnica.<br />
rRNA (rRNK, ribosomska RNA), tip ribonukleinske<br />
kiseline koja <strong>za</strong>jedno s proteinima<br />
izgrađuje ribosome. Na molekule<br />
rRNA otpada 60 do 80 % ukupne stanične<br />
RNA. Molekule rRNA sintetiziraju se u<br />
jezgrici (nukleolusu).<br />
RUBISKO (ribulo<strong>za</strong>-1,5-difosfat karboksila<strong>za</strong>),<br />
enzim koji katalizira prvu reakciju<br />
Calvinova ciklusa tijekom fotosinteze.<br />
Kloroplasti sadržavaju vrlo mnogo tog<br />
enzima. U biosferi ga ima više negoli bilo<br />
koje druge bjelančevine.<br />
RUDIMENTARNI ORGANI, v. rudimenti.<br />
RUDIMENTI (rudimentarni organi, lat.<br />
rudimentum = prvi početak, pokušaj),<br />
124<br />
<strong>za</strong>kržljali organi koji u organizmu nemaju<br />
više nikakve funkcije ili je ona svedena na<br />
minimum. To su, npr. ostaci kukovlja u<br />
kita i nekih zmija, kod čovjeka su to crvuljak<br />
slijepog crijva, trtica, zub mudrosti,<br />
tjelesna dlakavost itd. Dokaz su evolucije.<br />
RUŽE, predstavnici ove skupine dvosupnica<br />
imaju pravilne, dvospolne cvjetove s<br />
peteročlanim obojenim vjenčićem i mnogo<br />
prašnika. Položaj i broj plodnih listova je<br />
promjenljiv. Dijele se na: ružičnjače (divlja<br />
ruža, kupina, malina, šumska jagoda),<br />
koštunjače (trešnja, šljiva, breskva, badem)<br />
i jabučnjače (jabuka, kruška, dunja,<br />
glog, oskoruša).<br />
S<br />
S-FAZA, v. interfa<strong>za</strong>.<br />
SAHARIDI, v. ugljikohidrati.<br />
SAHAROZA (tršćani šećer), kemijski<br />
spoj, ugljikohidrat iz skupine saharida,<br />
disaharid. Sastavljen je od dvije molekule<br />
jednostavnih šećera i to od jedne molekule<br />
glukoze i jedne molekule fruktoze. Dobiva<br />
se iz šećerne trske i šećerne repe.<br />
SAMOAMPUTACIJA, v. samosakaćenje.<br />
SAMOOČIŠĆENJE (autopurifikacija)<br />
VODA, pročišćavanje otpadnih voda na<br />
osnovu bioloških <strong>za</strong>konitosti tj. odstranjenje<br />
organskih tvari u smislu odvijanja<br />
kruženja tvari i protjecanja energije u ekosustavu.<br />
SAMOOSAKAĆIVANJE, v. samosakaćenje.<br />
SAMOSAKAĆENJE (autoamputacija,<br />
autotomija, samosakaćenje, samoosakaći-
Change language