Projekt Operacional i Fondacionit të Kosovës pë Shoqëri të ... - KFOS
Projekt Operacional i Fondacionit të Kosovës pë Shoqëri të ... - KFOS Projekt Operacional i Fondacionit të Kosovës pë Shoqëri të ... - KFOS
8 3. Tryezë e rrumbullakët: shfrytëzimi i inerteve në Kosovë – standardet përkundrejt vendimeve jo në përputhje me rregullat Tryeza e rrumbullakët në kuadër të projektit Forum 2015 u mbajt në Prizren në Restorantin Ambienti me datën 22.11.11 me qëllim të debatimit lidhur me ekploatimin e materialeve inerte nga lumenjtë, parandalimin e operimit të gurëthyesve në Kosovë, vetëdijësimin e tyre dhe koordinimin më të mirë të institucioneve përgjegjëse për këtë çështje. Në këtë takim gjithëpërfshirës u shfaq nje dokumentar i përgatitur nga RTK & KFOS, si dhe u zhvillua një debat konstruktiv nga të gjithë pjesëmarrësit, KPMM, MMPH, komunat, bizneset dhe shoqëria civile. Edhe kjo Tryezë u tregua shumë e dobishme, ngase solli në përballje pothuaj të gjithë rolluajtësit që ndërlidhen me çështjen e shfrytëzimit të rërës, zhavorrit dhe gurorëve. Deabati i zhvilluar qartësoi se ekziston një bazë ligjore e mjaftueshme që ndërlidhet me këtë temë, por akoma mungon gatidshmëria politike, mungon vullneti i gjithanshëm, mungon qartësimi i kompetencave mes nivelit lokal dhe atij qendror, mungon bashkërenditja e veprimeve për parandalim të degradimit të mjedisit dhe mungon serioziteti e vendosmëria për të zbatuar ligjet në fuqi. Në këtë kuadër, le të shpresohet se Vendimi i fundit i Qeverisë së Kosovës do të nxisë, do të përkrahë dhe do të obligojë tek e fundit, institucionet inspektuese, monitoruese dhe organet e drejtësisë që të përballen me realitetin e krijuar: abuzim i rëndë me mjedisin tonë. Ështe koha e veprimeve konkrete që nga niveli komunal, i inspektorëve komunalë, deri te organet e ndjekjes, policia, inspektoratet qendrore (MMPH, MBPZHR dhe KPMM) të vihen në funksion të zbatimit të këtij Vendimi edhe ashtu të vonuar. Më mirë vonë se kurrë! Në dabat u theksua se ligjet janë të qarta dhe tregojnë të gjithë procesin dhe përgjegjësitë për zbatim të tyre, por se në praktikë rezultatet e zbatimit të tyre nuk po vërehen në masën e duhur. Konsiderohet se tash do të jetë më e lehtë të bëhet konfiskimi i pajisjeve të operatorëve që nuk kanë licensa. Duhet të shikohet se cilat janë mundësitë e ekploatimit të kufizuar që nuk e dëmtojnë mjedisin ku ata mund të operojnë, por vetëm pas studimeve profesionale paraprake. Në takim u prezantuan veprimet e ndërrmarra nga KPMM, MMPH dhe kuvendet komunale. Ne vitin 2011 janë 15 raste të kallëzimeve penale, në vitin 2010 ishin 275, ndërsa në vitin 2009 janë 191 raste. Për gurë të fortë janë lëshuar 143 licensa nga KPMM. Per zhavorr janë lëshuar 34 licensa, ndërsa 103 operatorë të identifikuar nuk kanë licensë. KPMM shprehu optimizëm që me punën dinamike dhe përkrahjen e qeverisë do të bëjnë të mundshëm përmirësimin e gjendjes aktuale. KPMM ka lidhur kontratë me një kompani transportuese për të bartur mallin e konfiskuar sipas Vendimit të Qeverisë së Kosovës. Në inicimet procedurale vërehet një numër më i madh kallëzimesh, për shkakun se një operatori i është ngritur padi gjyqësore edhe deri në 5 herë, pasi i njejti është hasur të ketë operuar në vende të ndryshme. Operatorët shprehën ankesa për procedura të stërzgjatura për licensim dhe për tatime të larta, që sipas tyre kanë dëmtuar biznesin. Përfaqesuesi i MMPH, referoi se nga vizitat e bëra nga zyrtarët e sektorit të VNM (Vlerësimit të Ndikimit në Mjedis) shumica e operatorëve kanë vepruar në mënyrë ilegale. Problemi kryesor qëndron në mosrespektimin e kritereve të dhëna në Pëlqimet Mjedisore nga ana e operatorëve. Pëlqimi mjedisor eshte vetëm një nga kushtet për marrjen e Licensës së operimit, të cilën e lëshon KPMM dhe kuvendet komunale. Ligji per VNM rregullon procedurat e lëshimit të Pëlqimit mjedisor, por në procedurat e dhënies së Licensave dhe Lejeve të punës duhet respektuar edhe ligji për ujra, ligji për tokën bujqësore, etj.
Përfaqësuesi i komunës së Shtimës shfaqi shqetësimet për degradimin e mjedisit në komunën e tij. Ai nxorri ne pah moskoordinimin e duhur mes institucioneve, KPMM dhe MMPH, ngase ka raste kur operatorë të caktuar që anashkalojnë KPMM po shfrytëzojnë “lidhje” në MMPH që të operojnë duke përdorur vetëm Pëlqimin mjedisor pa u pajisur me Licensë nga KPMM! Si shembull pozitiv u përmend se ka operatorë që kanë aplikuar veprime të rikultivimit të hapësirave ku kanë zhvilluar aktivitetet e tyre, por se rastet e tilla janë të pakta. U prezantua një rast shumë interesant nga lëmia e operimit të disa ndërmarrjeve që posedojnë Licensa për shfrytëzim të inerteve, të cilat u janë lëshuar në periudhën e paraluftës. Sa janë valide këto Licensa dhe si do veprohet ndaj bartësve të tyre? Shumë interesante për ata që duhet të vlerësojnë vlefshmërinë e këtyre Licensave! Problem tjeter doli të jetë, sipas perfaqësuesit të komunës së Shtimës, cilësia e ligjeve, paqartësitë dhe mungesa e vullnetit politik nga institucionet qendrore për të reaguar në çdo rast të degradimit të mjedisit. Edhe në komunën e Gjakovës gjendja mjedisore nga aspekti i shfrytëzimit të inerteve nga shtretërit e lumenjve dhe rreth tyre nuk është e mirë, përkundrazi ka degradime shumë të theksuara. Zyrtarët e kësaj komune deklaruan se kanë përgatitur edhe masa për parandalim të këtyre degradimeve, por kanë munguar rezultatet gjegjëse. Inspektori i komunës së Malishevës sqaroi dëmtimet e shkaktuara në florë dhe faunë si pasojë e nxjerrjes së rërës dhe zhavorrit dhe çrregullimeve në rrjedhat e lumenjve. Moskoordinimin e veprimeve të organeve komunale dhe atyre qendrore e paraqitën zyrtarë të komunës së Suharekës, të cilët e shohin atë si një nga shkaqet e mosparandalimit të veprimit të operatorëve ilegalë. Nga OJQ u tha se është e pajustifikueshme që në proçeset e integrimeve për anëtarësim në BE, institucionet tona nuk po arrijnë të krijojnë klimë bashkëpunimi dhe bashkërenditjeje të veprimeve në zbatim të dispozitave ligjore. Në mungesë të këtij bashkëpunimi, çështja e veprimtarive ilegale dhe dëmtimet aq shqetësuese po bëhet temë e nxehtë e shumë debateve, por pa rezultate konkrete. Ne duhet të përkrahim Vendimin e Qeverisë së Kosovës dhe të ndihmojmë zbatimin e tij në çdo cep të Kosovës. Është koha e fundit për të ndërprerë këtë shkallë aq alarmante të degradimit të lumenjve dhe të tokave bujqësore rreth shtretërve të lumenjve. Ka raste kur inspektorët jane sulmuar nga punetorët e operatorëve në terren, dhe policia nuk ka bërë pothuajse asgjë. Ekziston vetëm një rast kur një operator është arrestuar, por asnjë nuk është dënuar deri më tash. Nga inspektori i komunës së Suharekës u dëgjua edhe ky deklarim: “po na mungon guximi për të shprehur pakënaqësitë dhe shqetësimet për keto degradime”!! Nga përfaqësues të Shoqërisë Civile u ngrit çështja: kush e cakton lokacionin ku mund të bëhet eksploatimi i rërës e zhavorrit dhe gurorëve? Këtu doli në pah fakti se komunat janë përgjegjëse për caktimin e këtij lokacioni, por shumica e komunave akoma nuk kanë Plane Zhvillimore dhe Plane Hapësinore, me të cilat në mënyrë decidive caktohen zonat ku dhe si mund të shfrytëzohen resurset e gurorëve për qëllime të ndryshme. Siç u potencua nga anëtarët e Komisionit Parlamanetar, ligjet ekzistojnë, por se ato nuk po zbatohen në rend të parë nga komunat, të cilat shpesh herë fajin ua hedhin institucioneve qendrore. Dimensionet e dëmtimeve që vijnë si pasojë e shfrytëzimit të pakontrolluar të inerteve nëpër shtetër të lumenjve janë të shumëllojshme jo vetëm për florën, faunën, por nga ky eksploatim i tille ka raste kur ka pasur mbytje të njerëzve dhe humbje jete. 9 forum 2015 MOZAIKMJEDISI
- Page 1 and 2: forum 2 0 1 5 Projekt Operacional i
- Page 3: LUAN SHLLAKU PARATHËNIE Cilësia e
- Page 6 and 7: 6 SHFRYTËZIMI I RËRËS DHE I ZHAV
- Page 10 and 11: 10 Sipas kryetarit të komisionit p
- Page 13 and 14: MOZAIKMJEDISI “BJESHKËT E NEMUNA
- Page 15 and 16: Emërtimet si Gryka e Rugovës, Lum
- Page 17 and 18: Tab. 1 Sipërfaqja e propozuar e pa
- Page 19 and 20: 3.6. Pronësia dhe problemet pronë
- Page 21 and 22: arritur të bëjnë disa investime,
- Page 23: Zëvendësministri i MMPH-së, Ilir
- Page 26 and 27: 26 INSPEKTORATI MJEDISOR DHE SFIDAT
- Page 28 and 29: 28 3.1. Reagime. Pas aktualizimeve
- Page 30 and 31: 30 5. Tryezё e Rrumbullakёt, Proj
- Page 33 and 34: MOZAIKMJEDISI FERRONIKELI Sabit Res
- Page 35 and 36: një paradoks i pashoq: MTI (Minist
- Page 37 and 38: 140 120 100 80 60 40 20 0 Qershor
- Page 39 and 40: përhershme për zhvillimet në Fer
- Page 41: Foto 3. Ndotje e shpeshtë nga Ferr
8<br />
3. Tryezë e rrumbullakët: shfry<strong>të</strong>zimi i inerteve në Kosovë – standardet<br />
<strong>pë</strong>rkundrejt vendimeve jo në <strong>pë</strong>rputhje me rregullat<br />
Tryeza e rrumbullakët në kuadër <strong>të</strong> projektit Forum 2015 u mbajt në Prizren në Restorantin<br />
Ambienti me da<strong>të</strong>n 22.11.11 me qëllim <strong>të</strong> debatimit lidhur me ekploatimin e materialeve inerte<br />
nga lumenj<strong>të</strong>, parandalimin e operimit <strong>të</strong> gurëthyesve në Kosovë, ve<strong>të</strong>dijësimin e tyre dhe<br />
koordinimin më <strong>të</strong> mirë <strong>të</strong> institucioneve <strong>pë</strong>rgjegjëse <strong>pë</strong>r kë<strong>të</strong> çështje. Në kë<strong>të</strong> takim gjithë<strong>pë</strong>rfshirës<br />
u shfaq nje dokumentar i <strong>pë</strong>rgatitur nga RTK & <strong>KFOS</strong>, si dhe u zhvillua një debat konstruktiv<br />
nga <strong>të</strong> gjithë pjesëmarrësit, KPMM, MMPH, komunat, bizneset dhe shoqëria civile.<br />
Edhe kjo Tryezë u tregua shumë e dobishme, ngase solli në <strong>pë</strong>rballje pothuaj <strong>të</strong> gjithë rolluaj<strong>të</strong>sit<br />
që ndërlidhen me çështjen e shfry<strong>të</strong>zimit <strong>të</strong> rërës, zhavorrit dhe gurorëve. Deabati<br />
i zhvilluar qar<strong>të</strong>soi se ekziston një bazë ligjore e mjaftueshme që ndërlidhet me kë<strong>të</strong> temë,<br />
por akoma mungon gatidshmëria politike, mungon vullneti i gjithanshëm, mungon qar<strong>të</strong>simi<br />
i kompetencave mes nivelit lokal dhe atij qendror, mungon bashkërenditja e veprimeve <strong>pë</strong>r<br />
parandalim <strong>të</strong> degradimit <strong>të</strong> mjedisit dhe mungon serioziteti e vendosmëria <strong>pë</strong>r <strong>të</strong> zbatuar<br />
ligjet në fuqi. Në kë<strong>të</strong> kuadër, le <strong>të</strong> shpresohet se Vendimi i fundit i Qeverisë së <strong>Kosovës</strong> do <strong>të</strong><br />
nxisë, do <strong>të</strong> <strong>pë</strong>rkrahë dhe do <strong>të</strong> obligojë tek e fundit, institucionet inspektuese, monitoruese<br />
dhe organet e drej<strong>të</strong>sisë që <strong>të</strong> <strong>pë</strong>rballen me realitetin e krijuar: abuzim i rëndë me mjedisin<br />
tonë. Ështe koha e veprimeve konkrete që nga niveli komunal, i inspektorëve komunalë, deri te<br />
organet e ndjekjes, policia, inspektoratet qendrore (MMPH, MBPZHR dhe KPMM) <strong>të</strong> vihen në<br />
funksion <strong>të</strong> zbatimit <strong>të</strong> këtij Vendimi edhe ashtu <strong>të</strong> vonuar. Më mirë vonë se kurrë!<br />
Në dabat u theksua se ligjet janë <strong>të</strong> qarta dhe tregojnë <strong>të</strong> gjithë procesin dhe <strong>pë</strong>rgjegjësi<strong>të</strong> <strong>pë</strong>r<br />
zbatim <strong>të</strong> tyre, por se në praktikë rezultatet e zbatimit <strong>të</strong> tyre nuk po vërehen në masën e duhur.<br />
Konsiderohet se tash do <strong>të</strong> je<strong>të</strong> më e leh<strong>të</strong> <strong>të</strong> bëhet konfiskimi i pajisjeve <strong>të</strong> operatorëve që<br />
nuk kanë licensa. Duhet <strong>të</strong> shikohet se cilat janë mundësi<strong>të</strong> e ekploatimit <strong>të</strong> kufizuar që nuk e<br />
dëmtojnë mjedisin ku ata mund <strong>të</strong> operojnë, por ve<strong>të</strong>m pas studimeve profesionale paraprake.<br />
Në takim u prezantuan veprimet e ndërrmarra nga KPMM, MMPH dhe kuvendet komunale.<br />
Ne vitin 2011 janë 15 raste <strong>të</strong> kallëzimeve penale, në vitin 2010 ishin 275, ndërsa në vitin 2009<br />
janë 191 raste. Për gurë <strong>të</strong> for<strong>të</strong> janë lëshuar 143 licensa nga KPMM. Per zhavorr janë lëshuar<br />
34 licensa, ndërsa 103 operatorë <strong>të</strong> identifikuar nuk kanë licensë. KPMM shprehu optimizëm<br />
që me punën dinamike dhe <strong>pë</strong>rkrahjen e qeverisë do <strong>të</strong> bëjnë <strong>të</strong> mundshëm <strong>pë</strong>rmirësimin e<br />
gjendjes aktuale. KPMM ka lidhur kontra<strong>të</strong> me një kompani transportuese <strong>pë</strong>r <strong>të</strong> bartur mallin<br />
e konfiskuar sipas Vendimit <strong>të</strong> Qeverisë së <strong>Kosovës</strong>. Në inicimet procedurale vërehet një numër<br />
më i madh kallëzimesh, <strong>pë</strong>r shkakun se një operatori i ësh<strong>të</strong> ngritur padi gjyqësore edhe deri<br />
në 5 herë, pasi i njejti ësh<strong>të</strong> hasur <strong>të</strong> ke<strong>të</strong> operuar në vende <strong>të</strong> ndryshme. Operatorët shprehën<br />
ankesa <strong>pë</strong>r procedura <strong>të</strong> s<strong>të</strong>rzgjatura <strong>pë</strong>r licensim dhe <strong>pë</strong>r tatime <strong>të</strong> larta, që sipas tyre kanë<br />
dëmtuar biznesin.<br />
Përfaqesuesi i MMPH, referoi se nga vizitat e bëra nga zyrtarët e sektorit <strong>të</strong> VNM (Vlerësimit <strong>të</strong><br />
Ndikimit në Mjedis) shumica e operatorëve kanë vepruar në mënyrë ilegale. Problemi kryesor<br />
qëndron në mosrespektimin e kritereve <strong>të</strong> dhëna në Pëlqimet Mjedisore nga ana e operatorëve.<br />
Pëlqimi mjedisor eshte ve<strong>të</strong>m një nga kushtet <strong>pë</strong>r marrjen e Licensës së operimit, <strong>të</strong><br />
cilën e lëshon KPMM dhe kuvendet komunale. Ligji per VNM rregullon procedurat e lëshimit<br />
<strong>të</strong> Pëlqimit mjedisor, por në procedurat e dhënies së Licensave dhe Lejeve <strong>të</strong> punës duhet<br />
respektuar edhe ligji <strong>pë</strong>r ujra, ligji <strong>pë</strong>r tokën bujqësore, etj.
Change language