Projekt Operacional i Fondacionit të Kosovës pë Shoqëri të ... - KFOS
Projekt Operacional i Fondacionit të Kosovës pë Shoqëri të ... - KFOS
Projekt Operacional i Fondacionit të Kosovës pë Shoqëri të ... - KFOS
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
34<br />
FERRONIKELI<br />
1. Hyrje<br />
Resurset natyrore - begati nacionale apo mallkim lokal?<br />
Zhvillimi i industrisë në periudhën e pasluf<strong>të</strong>s në <strong>pë</strong>rgjithësi, dhe i energjetikës e xehetarisë në<br />
veçanti, akoma paraqitet me shembuj <strong>të</strong> pak<strong>të</strong>. Me një numër <strong>të</strong> madh dhe rezerva <strong>të</strong> konsiderueshme<br />
<strong>të</strong> resurseve natyrore, shumë shtete do t’ia kishin lakmi <strong>Kosovës</strong>, por tani që asnjë<br />
minierë e mineraleve nuk ësh<strong>të</strong> aktivizuar apo shitur <strong>pë</strong>r pak lekë ësh<strong>të</strong> duke operuar ve<strong>të</strong>m sa<br />
<strong>pë</strong>r sy e faqe. Ekonomia e <strong>Kosovës</strong> kishte mbështetje e fuqishme në nxjerrjen dhe eksploatimin<br />
e shumë xeheve, por që aktivizimi i sërishëm apo rivitalizimi i minierave po ngec si pasojë e<br />
dominimit <strong>të</strong> temave politike <strong>të</strong> pazgjidhura. Në BPSH, në <strong>të</strong> kaluarën kishin efekte <strong>të</strong> theksuara,<br />
ndërkohë që kapacitetet ekzistuese nga këto degë <strong>të</strong> ekonomisë janë <strong>të</strong> limituara dhe<br />
me efekte <strong>të</strong> ulta në rritjen ekonomike apo në mirëqenien sociale <strong>të</strong> populla<strong>të</strong>s, ku papunësia<br />
dhe varfëria, <strong>të</strong> sh<strong>pë</strong>rdoruara nga fenomene “moderne” si kurrupsioni, krimi i organizuar dhe<br />
keq<strong>pë</strong>rdorimi i pozitave nga drejtues institucionesh shoqërore, akoma ngelen tema <strong>të</strong> nxehta,<br />
ndërsa problemet mjedisore po zhvendosen në margjina <strong>të</strong> pajustifikueshme <strong>të</strong> prioriteteve<br />
shte<strong>të</strong>rore. Se sa jemi <strong>të</strong> vonuar në angazhimet e pasluf<strong>të</strong>s e tregon qar<strong>të</strong> vit <strong>pë</strong>r vit Raporti<br />
i Progresit 13 i Komisionit Evropian, ku ka konstatime <strong>pë</strong>r avancime <strong>të</strong> vogal që nga rritja ekonomike<br />
e deri te mirëqenia sociale, <strong>të</strong> cilat në masë <strong>të</strong> madhe kush<strong>të</strong>zojnë <strong>pë</strong>rkujdesin <strong>pë</strong>r mjedisin<br />
(lexo: shëndetin tonë): dhe vit pas viti, Raporti i Progresit asesi nuk konstaton progresin<br />
e duhur. Nëse ve<strong>të</strong>kënaqësia <strong>pë</strong>r numër <strong>të</strong> mjaftueshëm <strong>të</strong> ligjeve do na <strong>pë</strong>rcjellë edhe vite<br />
me radhë, ndërsa zbatimi i ligjeve <strong>të</strong> miratura shikohet si diçka e parealizueshme <strong>pë</strong>r mungesë<br />
fondesh, shtrohet pyetja se kur do t’i harmonizojmë dhe bashkërendisim veprimet <strong>pë</strong>r një<br />
sistem konsistent legjislativ dhe kur standartet mjedisore do <strong>të</strong> respektohen siç bëjnë shtetet<br />
anëtare <strong>të</strong> BE dhe shtetet kandidate?<br />
2. Konteksti i problemeve.<br />
Kosova e njohur <strong>pë</strong>r resurse <strong>të</strong> shumta e <strong>të</strong> shumëllojshme natyrore, <strong>pë</strong>r te cilat ia kanë lakmi<br />
qindra shtete <strong>të</strong> bo<strong>të</strong>s, akoma nuk po arrin <strong>të</strong> aktivizojë minierat dhe industri<strong>të</strong> respektive<br />
<strong>pë</strong>r shfry<strong>të</strong>zimin e tyre sipas parimeve <strong>të</strong> Zhvillimit <strong>të</strong> Qendrueshëm. Përveç linjitit dhe sasive<br />
<strong>të</strong> vogla <strong>të</strong> mineraleve nga miniera Stan Tergu, aktivizimi i Kompleksit industrial Ferronikeli,<br />
paraqet shembull tipik <strong>të</strong> vonesave <strong>të</strong> pashpjegueshme që po bëhen në aktivizimin e degëve<br />
<strong>të</strong> tjera industriale. Megjitha<strong>të</strong> edhe Ferronikeli me privatizimin e <strong>të</strong> cilit u ngri<strong>të</strong>n aq shumë<br />
dilema e pyetje deri te ato më ekstremet: <strong>të</strong> rishqyrtohet e <strong>të</strong>rë proceduara e privatizimit te<br />
këtij gjiganti xehetar-metalurgjik, duke mos anashkaluar proceduarat e privatizimit dhe ndikimet<br />
shumedimensionale në mjedis. Ferronikeli meriton më shumë se vëmendjen nga shoqëria<br />
civile, ngase angazhimet e institucioneve kosovare sikur zhvendosin rradhën e prioriteteve<br />
duke trajtuar tema <strong>të</strong> tjera, që shpeshherë duken më shumë me ngjyrime politike sesa qasje<br />
serioze <strong>pë</strong>r zhvillim <strong>të</strong> njëmendët ekonomik. Në këto raste, shoqeria civile po luan rolin e vet<br />
si kujdestar i alarmimeve <strong>pë</strong>r veprime pa vonesë në zgjidhjen e ketyre problemeve shumë <strong>të</strong><br />
rëndësishme.<br />
Nga analiza e punës së institucioneve qeveritare - Ministrive <strong>të</strong> Republikës së <strong>Kosovës</strong>, vërehet<br />
13 Raporti i progresit, KE, 2011.
Change language