Projekt Operacional i Fondacionit të Kosovës pë Shoqëri të ... - KFOS
Projekt Operacional i Fondacionit të Kosovës pë Shoqëri të ... - KFOS
Projekt Operacional i Fondacionit të Kosovës pë Shoqëri të ... - KFOS
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
arritur <strong>të</strong> bëjnë disa investime, kryesisht në objekte hoteliere dhe restorante. 10<br />
4.2. Prerjet dhe degradimet masive <strong>të</strong> pyjeve<br />
Kjo dukuri po realizohet vazhdimisht me prerje legale dhe ilegale. Shifra <strong>të</strong> besueshme dhe <strong>të</strong><br />
sakta <strong>pë</strong>r shkallën e prerjeve legale ose ilegale ësh<strong>të</strong> vështirë <strong>të</strong> gjenden, por një gjë ësh<strong>të</strong> e<br />
qar<strong>të</strong>: sasia e prerjeve ësh<strong>të</strong> shumë e madhe dhe alarmuese me pasoja se çdo di<strong>të</strong> e më pak po<br />
mbesin nga pyjet në “Bjeshkët e Nemuna”. Prerjet sidomos gja<strong>të</strong> viteve <strong>të</strong> fundit kanë marrë<br />
<strong>pë</strong>rmasa shqe<strong>të</strong>suese. Një fenomen tje<strong>të</strong>r ësh<strong>të</strong> edhe djegia e pyjeve që viteve <strong>të</strong> fundit me apo<br />
pa qëllim po ndodh gjithnjë e më shpesh.<br />
4.3. Humbja e biodiversitetit<br />
Zona e “Bjeshkëve <strong>të</strong> Nemuna” karakterizohet nga një pasuri e madhe biodiversiteti, i cili fatkeqësisht<br />
gja<strong>të</strong> dekadave dhe viteve <strong>të</strong> fundit ësh<strong>të</strong> nën një kërcënim <strong>të</strong> jash<strong>të</strong>zakonshëm. Kjo<br />
po ndodh se zona ka ngelur pa ligj unik dhe institucionet qeveritare atje janë më objektiva <strong>të</strong><br />
kundërta: më shumë <strong>pë</strong>r <strong>të</strong> shfry<strong>të</strong>zuar resurset (APK) se sa <strong>pë</strong>r t’i mbrojtur ato (MMPH).<br />
Ka shumë lloje endemike dhe relikte bimore, sidomos <strong>të</strong> drunjve (madje edhe trungje qindravjeçare<br />
<strong>të</strong> rrobullit) që <strong>pë</strong>rmes prerjeve janë sjellë në prag <strong>të</strong> rrezikimit. Kështu, ka <strong>të</strong> dhëna<br />
se edhe ekzistenca e llojeve shtazore e sidomos e gjitarëve <strong>të</strong> mëdhenj ësh<strong>të</strong> vënë në pikëpyetje<br />
<strong>të</strong> madhe. Dhia e egër (Rupicapra rupicapra) ësh<strong>të</strong> duke u vrarë në mënyrë sporadike,<br />
madje edhe me kallashnikov. Po ashtu, edhe ariu i murrmë (Ursus arctos) dhe rrëqebulli (Lynx<br />
lynx) e kanë <strong>të</strong> ngushtuar shumë habitatin e tyre si pasojë e degradimit <strong>të</strong> madh <strong>të</strong> pyjeve në<br />
“Bjeshkët e Nemuna”, që ësh<strong>të</strong> parakusht <strong>pë</strong>r je<strong>të</strong>n e tyre. Këto shtazë janë <strong>të</strong> kërcënuara në<br />
nivel global dhe janë <strong>të</strong> mbrojtura me <strong>të</strong> gjitha konventat ndërkombëtare <strong>pë</strong>r mbrojtjen e llojeve<br />
<strong>të</strong> gjalla.<br />
Nuk janë <strong>të</strong> kursyera as llojet bimore. Sanëza (Gentiana lutea), një bimë shumë e rëndësishme<br />
mjekësore, ësh<strong>të</strong> duke u eksploatuar në mënyrë shumë <strong>të</strong> egër dhe pa kurrfarë kontrolli, madje<br />
edhe nga mbledhës jash<strong>të</strong> <strong>Kosovës</strong> që me karvan kuajsh futen, e mbledhin dhe kthehen<br />
prapa. Nuk ka kurrfarë kontrolli në kë<strong>të</strong> proces dhe kjo lidhet me mungesën e administrimit<br />
<strong>të</strong> zonës.<br />
4.4. Ndërtimet e egra dhe <strong>të</strong> pakontrolluara<br />
Edhe kjo dukuri ësh<strong>të</strong> e pranishme në secilën pjesë <strong>të</strong> zonës: restorantet dhe objektet e tjera<br />
hoteliere, objektet e banimit, etj. që janë ndërtuar viteve <strong>të</strong> fundit, shumica e tyre pa leje dhe<br />
pa kritere ndërtimore. Dukuria ka marrë hov <strong>të</strong> madh sidomos pas vitit 2003, kur edhe u riaktualizua<br />
shpallja e Parkut Nacional. Disa prej objekteve hoteliere <strong>të</strong> zonës nuk plo<strong>të</strong>sojnë<br />
as kushtet urbanistike. Shumë prej tyre nuk kanë as gropa septike <strong>pë</strong>r trajtim minimal <strong>të</strong><br />
ujërave <strong>të</strong> zeza dhe ato i derdhin drejt<strong>pë</strong>rsëdrejti në Lumëbardhin e Pejës dhe a<strong>të</strong> <strong>të</strong> Deçanit.<br />
Ndër zonat më <strong>të</strong> atakuara nga ndërtimet e tilla janë zona e Grykës së Rugovës, Bogës dhe<br />
Neqinatit 11 .<br />
10 “Rugovasit kanë nevojë <strong>pë</strong>r punësim, prandaj këto janë kërkesat modeste <strong>të</strong> banorëve <strong>të</strong><br />
kësaj zone. Rugovasit janë sh<strong>pë</strong>rngulur dhe ky proces po vazhdon edhe sot e kësaj dite, sepse nuk<br />
kanë pasur asnjë kusht <strong>të</strong> mirëqenies atje. Ata kanë nevojë <strong>pë</strong>r infrastrukture” Imer Ibërdemaj, banor<br />
i zonës dhe kryetar i OJQ-s “Bjeshkët e Kelmendit” Pejë, 23.12. 2009.<br />
11 MMPH/AKMM “Raporti <strong>pë</strong>r gjendjen e natyrës 2006-2007” Prishtinë, 2008.<br />
21<br />
forum 2015<br />
MOZAIKMJEDISI
Change language