Kliko këtu për të shkarkuar - Amshc.gov.al

HYRJE 

“Fuqizimi i Shoqërisë Civile dhe Strukturave Demokratike në Shqipëri” 

Dokumenti Politik i Bashkëpunimit midis 

Shtetit/Qeverise dhe Shoqërisë Civile 

(K A R T A) 

Dokumenti synon zhvillimin e mëtejshëm të marrëdhënieve midis Shoqërisë Civile 

(ShC) dhe Qeverisjes në nivel qendror e vendor; duke krijuar një klimë përherë e 

më të favorshme e të qëndrueshme, në funksion të një mirëkuptimi dhe 

bashkëpunimi të frytshëm. 

Ky dokument nuk përbën një detyrim ligjor por një angazhim politik, angazhim i cili 

njeh publikisht Shoqërinë Civile si një aktor social kyç në shoqërinë shqiptare. Të 

dyja palët shprehin dhe përcaktojnë në këtë dokument angazhimet e tyre reciproke 

me qëllim: 

Forcimin e demokracisë nëpërmjet pjesëmarrjes më të madhe të 

shtetasve. 

Rritjen e përkujdesit që ekonomia e tregut të mos diktojë një shoqëri 

tregu, por të sigurojë një kohezion më të madh social. 

Dokumenti mbështetet mbi kuptimin dhe pranimin që: veprimtaria e organizatave të 

ShC dhe çdo organizmi tjetër gjitheperfshires, është bazë për zhvillimin e një 

shoqërie demokratike dhe gjithë përfshirëse; organizatat e ShC dhe nismat e 

pavarura të shtetasve luajnë rol të ndryshëm nga ai i shtetit dhe i tregut, gjë që 

është një vlerë e madhe e shtuar në zhvillimin e demokracisë; organizatat e ShC 

nëpërmjet përfshirjes së njerëzve, shërbimeve që ato ofrojnë, mbështetjes që ju 

japin individëve e grupeve të interesit si dhe kontributeve në komunitet dhe në jetën 

publike përbejnë një vlerë të pazëvendësueshme; Qeveria dhe Shoqëria Civile 

njohin dhe vlerësojnë kontributin e pazëvendësueshëm të punës vullnetare në 

shoqëri si dhe rolin e Shoqërisë Civile për nxitjen e saj. 

Dokumenti ofron kornizën, mekanizmat dhe politikat që duhet të kontribuojnë për: 

Fuqizimin dhe promovimin e bashkëpunimit të organeve të qeverisjes me 

shtetasit dhe organizatat e tyre jo qeveritare. 

Rritjen e angazhimit të shtetasve nëpërmjet organizatave ku ata aderojnë 

për të influencuar hartimin e politikave dhe vendim marrjen në nivel 

qendror e lokal. 

Përmirësimin e kushteve për fuqizimin dhe zhvillimin e qëndrueshëm të 

organizatave të ShC, nëpërmjet krijimit të një kuadri rregullator/ligjor me 

te favorshëm. 

Krijimin e bazës ligjore dhe institucionale për implementimin e 

standardeve të Bashkimit Evropian (BE) për Shoqërin Civile. 

Përmirësimin e komunikimit me publikun dhe të aksesit të publikut në 

informacion. 

1


Mbështetjen, nxitjen dhe stimulimin e vullnetarizmit. 

Përmirësimin e mundësive ligjore dhe lehtësive financiare për zhvillimin 

dhe nxitjen e filantropisë. 

Ky dokument mbështetet në kuptimin e mëposhtëm të termave të përdorur mbi 

Shtetin, Qeverisjen, Shoqërisë Civile si dhe vlerësimet që bëhen për rolin e 

kontributet e tyre në demokraci. 

A. Shteti dhe Qeverisja 

Shteti është rrjeti i institucioneve, që kanë autoritetin të vendosin rregullat me të 

cilat qeveriset në një shoqëri të caktuar, brenda hapësirës që shteti kontrollon. 

Shteti dallohet prej grupeve të tjera sociale nga qëllimi (vendosja e rregullit dhe 

sigurisë), metodat (ligjet dhe zbatimi i tyre), territori (juridiksioni/hapësira) dhe 

sovraniteti. 

Koncepti i shtetit modern është njëherësh i ndarë por edhe i lidhur me konceptin e 

Shoqërisë Civile. Natyra e kësaj lidhjeje përcaktohet prej faktit që Shoqëria Civile 

me praninë dhe veprimet e saj përbën një sferë publike, e cila është një hapësirë 

jashtë institucionale. Shoqëria Civile merret me çështje të interesit publik në 

mënyrë të pavarur ose autonome nga shteti por domosdoshmërish lidhet me 

shtetin, kur ajo ndërhyn dhe merr pjesë në veprimtaritë të cilat janë fushë/hapësirë 

e qeverisjes dhe funksion i saj. 

Në një shtet bashkëkohor është e vështirë të kuptohet Shoqëria Civile pa iu 

referuar Shtetit. Shteti mund të quhet se përfaqëson “politikat e dominancës” 

ndërsa Shoqëria Civile “politikat e konsensusit”. Kështu që si Shteti, edhe Shoqëria 

Civile janë të nevojshëm për të plotësuar procesin e qeverisjes në shoqëri. Shteti 

përfaqëson strukturën e qeverisjes dhe Shoqëria Civile krijon, kontribuon në vlerat 

dhe kuadrin e normave për këtë qeverisje. 

Qeverisja si koncept ka të bëjë me marrëdhëniet ndërmjet shtetit, shtetasve dhe 

institucioneve të krijuara prej tyre. Ajo përcakton mënyrën, se si ushtrohet pushteti 

në menaxhimin e të gjitha burimeve (ekonomike, sociale, natyrore, njerëzore, etj.) 

në të cilat mbështetet zhvillimi i vendit; si dhe mënyrën se si sistemi politik i 

formëson këto procese. Në kuptim më të ngushtë, qeverisje do të thotë procesi i 

vendimmarrjes dhe procesi si zbatohen e vihen në jetë vendimet. 

Qeverisja ka dy përbërës: (i) kapacitetin e shtetit për të ushtruar autoritetin (burimet 

financiare, infrastrukturën administrative, politikat zbatuese, politikat e buxhetit, 

aftësitë e personelit, vjeljen e taksave, etj.) dhe (ii) përgjegjshmërinë e shtetit në 

ushtrimin e autoritetit. 

B. Shoqëria Civile 

Organizatat e ShC janë aktorë të Shoqërisë Civile që kontribuojnë në zhvillim e 

shoqërisë dhe proceseve demokratike në vend; ndërsa vetë Shoqëria Civile 

nënkupton një koncept shumë më të gjerë, i cili në thelb shpreh pjesëmarrjen aktive 

2


të individëve për të zgjeruar dhe konsoliduar liritë dhe të drejtat e njerëzve, 

kontributin e tyre për një shoqëri të hapur dhe të drejtë. 

Shoqëria Civile shihet si hapësira e realitetit shoqëror, ku njerëzit kërkojnë të 

afirmohen e të mbrojnë të drejtat dhe interesat e tyre. E parë në këtë vështrim, ajo 

nuk mund të jetë thjesht tërësia e organizatave jo fitimprurëse, sepse ekziston një 

veprimtari më e gjerë ku përfshihen edhe grupime qytetare që përfaqësohen 

nëpërmjet sindikatave, organizimeve të biznesit, te konsumatorëve, të organizatave 

fetare, etnike, lëvizjeve sociale, si dhe të gjitha grupet ose qytetarët që janë aktivë 

në sferën publike, duke përfaqësuar interesa të caktuar ose/dhe grupime te 

caktuara. Edhe mediat kuptohen si pjesë e Shoqërisë Civile kur ushtrojnë 

përgjegjësitë e tyre publike, pavarësisht nga synimet fitimprurëse që i përfshin 

statusi i tyre si biznes. Por, agjentët më kryesorë të Shoqërisë Civile moderne janë 

njerëzit e zakonshëm, që veprojnë nëpërmjet organizatave të tyre vullnetare. 

Shoqëria Civile është “pronë” e të gjithëve dhe është njëherësh vullnetare e 

publike, është një hapësirë që bashkon tiparin e virtytshëm të sektorit privat: lirinë 

me tiparin e virtytshëm të sektorit publik: përkushtimin për të mirën e njerëzve. Pra, 

Shoqëria Civile është publike pa qenë detyruese dhe vullnetare pa qenë private. 

Përderisa demokracia nuk varet vetëm nga ligjet dhe procedurat juridike por e merr 

përmbajtjen dhe forcën e saj gjithashtu nga lëvizjet shoqërore, nga përfshirja aktive 

e njerëzve në veprimtaritë e organizatave të Shoqërisë Civile, ky realitet politik e 

social i bën këto organizata aktorë të rëndësishme në shoqëri. Hapësira e realitetit 

shoqëror ku formësohet veprimi i shtetasve dhe organizatave ku ata aderojnë, 

është ajo që quhet Shoqëri Civile. Atje ku Shoqëria Civile është e fortë, mundësitë 

për një demokraci më të gjerë janë gjithashtu të mëdha. 

Shoqëria Civile dhe institucionet e saj krijojnë mundësinë që njerëzit të 

organizohen jo vetëm politikisht por edhe shoqërisht, në mënyrë që skena publike 

të mos mbi sundohet vetëm nga partitë politike. Kur kjo arrihet, shoqëria ngrihet në 

një shkallë tjetër dhe pasqyron një nivel më të lartë demokracie. Për këtë arsye, 

statusi i Shoqërisë Civile në Shqipëri përbën një indikator të rëndësishëm që 

reflekton shkallën e demokracisë në vend dhe natyrshëm konsiderohet si një 

standard i integrimit në BE, dhe si një sfidë që qeveria ka vazhdimisht përpara e 

duhet ta përballojë me sukses. 

PARIMET E PËRGJITHSHME TE BASHKËPUNIMIT TE QENDRUESHEM 

Shteti dhe organizatat e ShC që organizohen e funksionojnë sipas legjislacionit 

përkatës shqiptar në fuqi duke njohur se: 

3


- e drejta e organizimit të lirë kolektiv për çfarëdo qëllimi të ligjshëm përben 

një ndër të drejtat themelore të njeriut në bazë të nenit 46 të Kushtetutës së 

Republikës së Shqipërisë, 

- liria e veprimtarisë dhe e pjesëmarrjes së shtetasve në jetën publike, 

përbejnë bazat e një demokracie të vërtetë, 

- dhe se organizatat e ShC kanë një mision e rol jetësor në zhvillimin e 

mëtejshëm e të qëndrueshëm të Shoqërisë Civile dhe përbëjnë një 

domosdoshmëri në një shoqëri demokratike, 

angazhohen bashkërisht dhe në mënyrë pro aktive të njohin dhe të respektojnë 

vlerat reciproke dhe të bashkëpunojnë në bazë të parimeve të mëposhtme të këtij 

dokumenti, i quajtur “Karta”. 

Pjesëmarrja dhe Përfshirja 

Qeverisja qendrore dhe vendore, institucionet publike dhe administrata shtetërore 

në tërësi, te adresojnë me vëmendje të përkushtuar parimin e pjesëmarrjes dhe 

përfshirjes së shtetasve nëpërmjet: 

- informacionit të pasur, koherent e të aksesueshëm që japin, i cili bën të 

mundur pjesëmarrjen shtetasve në politike bërje dhe në vendimmarrje; 

- krijimit nëpër institucionet publike të mekanizmave që realisht mundësojnë 

arritjen e objektivave të Ligjit mbi Aksesin në Dokumentet Zyrtare ose 

zbatimin e Urdhrit për hapjen e Zyrave të Informacionit për Publikun në 

Ministritë e linjës. Shoqëria Civile të ketë akses në dokumentet zyrtare dhe 

nëpunësit e shtetit të trajnohen për të qenë të gatshëm t’u përgjigjen 

kërkesave të publikut; 

- zhvillimit të sistemeve të monitorimit dhe vlerësimit për punën e tyre ku të 

ftohen e përfshihen organizata te ShC në monitorimin dhe vlerësimin e 

politikave qeveritare; 

- veprimtaria e sektorit publik merr vlerë dhe besueshmëri në sytë e shtetasve 

vetëm kur reflekton opinionet dhe propozimet e tyre, duke përmirësuar 

kështu qeverisjen; 

Respekti dhe Reciprociteti 

Në gjithë procesin e bashkëpunimit dhe koordinimit, sektori publik dhe Shoqëria 

Civile janë komplementare në rolet që luajnë dhe si të tillë marrëdhëniet i ndërtojnë 

mbi respektin dhe reciprocitetin: 

- autoritet publike respektojnë të drejtën e shtetasve dhe organizatave të tyre 

për të përcaktuar në mënyrë të pavarur misionet dhe objektivat e tyre dhe 

4


për të kryer në mënyrë të pavarur veprimtarinë e tyre brenda kuadrit ligjor 

ekzistues; 

- palët respektojnë me përgjegjshmëri legjislacionin në fuqi dhe janë të 

barabartë para tij; 

- autoritete publike dhe Shoqëria Civile në organet e tyre respektive 

qeverisëse, respektojnë principet demokratike; 

- sektori publik dhe Shoqëria Civile njohin dhe pranojnë që shkëmbimi i ideve, 

perspektivave dhe eksperiencave, kontribuon në kuptimin dhe identifikimin e 

interesave prioritare publike dhe në angazhimin më të mirë për realizimin e 

tyre; 

- palët angazhohen për një dialog të hapur, konstruktiv, me respekt reciprok 

dhe që mirëpret opinione të ndryshme, duke ndërtuar një klime mirëbesimi 

midis tyre; 

- marrëdhëniet bashkëpunuese duhet të jenë tolerante, të respektojnë 

kontributet e secilit dhe të vlerësojnë kushtet, vështirësitë dhe sfidat që 

përballojnë palët në partneritet; 

Partneriteti 

Principi i partneritetit i referohet bashkëpunimit mbi bazën e barazisë së palëve, për 

të bërë të mundur dialogun, i cili do të respektojë pikëpamjet e palëve, për të 

përcaktuar qëllimin e përbashkët në realizim të interesave të publikut. Palët 

pranojnë se: 

- partneriteti midis organizatave të ShC nga njëra anë dhe qeverisjes e 

institucioneve publike nga ana tjetër, mundëson kooperimin në shërbim të 

interesave të shtetasve, 

- partneriteti është një vlerë e shtuar në punën për arritjen e objektivave e 

qëllimeve të përbashkëta, 

- konsultimet midis palëve ndërtojnë raporte të drejta bashkëpunimi dhe 

përmirësojnë zhvillimet politike, 

- shteti dhe organizatat e ShC angazhohen, në kuadër të mekanizmave ligjore 

përkatëse, të bashkëpunojnë nëpërmjet partneritetit të qëndrueshëm dhe 

dialogut proaktiv e transparent; për promovimin e koncepteve, 

këndvështrimeve, politikave e programeve dhe realizimin e projekteve te 

orientuara në rritjen e zhvillimit ekonomik, konsolidimin e vlerave 

demokratike të shtetit të së drejtës e të mirëqeverisjes, 

- bashkëpunimi dhe partneriteti ndërmjet shtetit dhe Shoqërisë Civile synon 

forcimin e koherencës, efektivitetit, qëndrueshmërisë e cilësisë së zhvillimit e 

zbatimit të politikave publike, stimulimin e vlerave më të mira të shkëmbyera 

nëpërmjet përvojës, dijes dhe ekspertizës si dhe vullnetit, dialogut të 

qëndrueshëm e mirëkuptimit reciprok, 

5


- strukturat qeverisëse ne te gjitha nivelet po ashtu edhe institucionet publike, 

në bashkëpunimin me Shoqërinë Civile, mbajnë parasysh Principet 

Themelore mbi Statusin e organizatave jo qeveritare në Evropë (Këshilli i 

Evropës, Maj 2003). 

Përgjegjësia dhe Përgjegjshmëria 

Veprimi në interes të publikut kërkon transparence, përgjegjësi dhe përgjegjshmëri 

si për autoritetet publike edhe për organizatat e ShC: 

- organet qeverisëse shqiptare kane përgjegjësi përpara të gjithë shqiptarëve 

për veprimet e tyre. Ato mbajnë përgjegjësinë e vendosjes së prioriteteve të 

zhvillimit, të mobilizimit të të gjitha burimeve për arritjen e tyre, si dhe janë 

përgjegjëse e te përgjegjshme të hartojnë politika e të marrin vendime në 

interes të të gjithë shtetasve, 

- Organizatat e ShC kanë përgjegjësinë dhe përgjegjshmërinë që gjithë 

veprimtaria e tyre të jetë në interes të shtetasve dhe të funksionojë konform 

Kushtetutës së Shqipërisë dhe legjislacionit në fuqi, 

- qeverisja dhe Shoqëria Civile kanë përgjegjësi të ndryshme ndaj njerëzve 

megjithatë për të dyja palët mbetet e përbashkët nevoja për integritet, 

objektivitet, përgjegjësi, përgjegjshmëri, transparence e ndershmëri, 

- qeverisja dhe Shoqëria Civile janë së bashku përgjegjës të bashkëpunojnë 

efektivisht; pjese integrale e përgjegjësisë është etika e bashkëpunimit për 

proceset e konsultimit në hartimin e politikave, në zbatimin e tyre, në 

monitorimin e implementimit, në etikën e praktikave financiare dhe 

financimit, në sigurimin e transparencës se të gjitha proceseve të 

përmendura, 

- organizatat e ShC mbajnë përgjegjësi ndaj komunitetit të cilit i shërbejnë dhe 

mbështetësve te tyre. 

Pavarësia 

Pavarësia e organizatave të ShC është një nga parimet bazë të bashkëpunimit të 

suksesshëm: 

- organizatat e ShC janë të lira e të pavarura në përcaktimin e misionit, 

qëllimeve dhe veprimtarive të tyre. 

- Organizatat e ShC e zhvillojnë veprimtarinë e tyre pa u ndikuar nga shteti; 

parimet e veprimtarisë së tyre përcaktohen nga mekanizmat dhe rregullat e 

brendshme vetërregulluese, qoftë për sa i përket organizimit po ashtu edhe 

objektit të veprimtarisë, 

6


- shteti mbështet e nxit sipas ligjit veprimtarinë e organizatave të ShC, pa 

ndërhyrë dhe cenuar veprimtarinë e funksionimin e tyre, 

- shteti i jep vëmendje prioritare mbështetjes financiare te organizatave te 

ShC. 

- autoritetet publike njohin dhe mbështetin pavarësinë e organizatave të ShC, 

përfshirë këtu edhe të drejtën e tyre të ligjshme të komentojnë politikat e 

qeverisë, të monitorojnë veprimtarinë e sektorit publik, pavarësisht nga, ose 

edhe kur, ekziston një marrëdhënie financiare midis tyre, 

- kur organizatat e ShC marrin fonde nga buxheti i shtetit, institucionet 

publike, etj.; duhen shmangur financimet mbi baza klienteliste, 

- pavarësia e organizatave të ShC nënkupton të drejtën e tyre legjitime të 

komentojnë legjislacionin, programet e qeverisë dhe të lobojnë për 

ndryshimin e tyre në mbrojtje të interesave te shtetasve pa ju nënshtruar 

asnjë paragjykimi apo kufizimi nga ana e shtetit, 

- lobimi i ShC në interes të njerëzve nuk duhet të influencojë asnjë 

marrëdhënie ekzistuese financimi. 

RRUGËT PËR ARRITJEN E BASHKËPUNIMIT DHE MBËSHTETJEN 

FINANCIARE 

Shteti dhe autoritetet publike të të gjitha niveleve, sigurojnë që do të bëjnë 

përpjekje serioze për krijimin e mundësive që shtetasit dhe organizatat e tyre të 

përfshihen në përgatitjen, zbatimin dhe vlerësimin e politikave, ligjeve, programeve, 

etj. Ato angazhohen për politika që mbështetin vullnetarizmin dhe që krijojnë stimuj 

për nxitjen e tij. 

Qe bashkëpunimi të jetë real, i qëndrueshëm dhe në interes të publikut, autoritet 

qeverisëse në nivel qendror e vendor angazhohen të ndërtojnë mekanizma dhe 

procedura të qarta, të cilat garantojnë përfshirjen e shtetasve në hartimin e 

politikave dhe në vendim marrje; që mundësojnë përfaqësimin e tyre në organizmat 

këshillimore jo politike (këshilla, borde, komisione, grupe pune, etj) dhe njëherësh e 

respektojnë autoritetin që ju jepet/delegohet përfaqësuesve të organizatave të ShC. 

Organet qeverisëse përkujdesen për përmirësimin sistematik të kushteve për një 

zhvillim të qëndrueshëm të Shoqërisë Civile, me prioritet organizatat që mbrojnë e 

promovojnë të drejtat e njeriut, barazinë gjinore, minoritetet dhe grupet pa 

përkrahje sociale apo/dhe shoqërisht të përjashtuara. 

Qeveria i jep prioritet transferimit te shërbimeve të shtetit tek organizatat e ShC, 

orienton gjithashtu mbështetjen financiare dhe blerjen e shërbimeve sociale 

ekzistuese te organizatave të ShC, përparësish ato shërbime të cilat mungojnë në 

ofertën e institucioneve publike. 

Qeveria angazhohet për përmirësimin e kuadrit ligjor që përcakton marrëdhëniet 

midis Shoqërisë Civile dhe shtetit në favor të lehtësirave fiskale dhe tatimore dhe 

7


përcaktimin e llojit dhe masës së taksave në ngarkim të organizatave 

jofitimprurëse. 

Nga ana e tyre, organizatat e ShC angazhohen të zhvillojnë mekanizma e 

instrumente që sigurojnë transparencën e veprimtarisë së tyre, posaçërisht asaj 

financiare kundrejt institucioneve shtetërore dhe publikut në tërësi, për të rritur 

besueshmërinë dhe përmirësuar më tej imazhin e tyre. 

Në vijim të vullnetit të treguar me krijimin e Agjencisë për Mbështetjen e Shoqërisë 

Civile/ AMSHC, qeveria siguron që veprimtaria e AMSHC do të jetë politikisht e 

pavarur, jo partizane, transparente dhe e hapur për publikun. 

Qeverisja qendrore dhe lokale angazhohen për krijimin e mundësive te tjera 

alternative për rritjen e mbështetjes financiare te ShC nëpërmjet stimulimit te 

filantropisë dhe angazhimit te sektorit te biznesit. 

IMPLEMENTIMI I KARTËS 

Me qëllim që Karta të marrë atributet e një dokumenti të respektueshëm nga 

palët, ato angazhohen të lobojnë për adaptimin e saj nga Kuvendi i Shqipërisë. 

Palët nismëtare për hartimin e Kartës nxitin idenë që Deputetët e Kuvendit të 

Shqipërisë që vijnë nga Shoqëria Civile, të kompaktësojnë në Kuvend Grupin e 

Miqve të ShC. 

Brenda 6 muajsh që nga miratimi i Kartës, të krijohet Komiteti i Përbashkët i 

Qeverisë dhe Shoqërisë Civile, i cili ka përgjegjësinë të hartojë planin e zbatimit 

të Kartës dhe të monitorojë implementimin e saj. 

Këshilli i Ministrave do të emëroje brenda strukturës së tij një sektor/person që 

ndjek dhe monitoron implementimin e Kartës. 

Qeveria angazhohet që të paktën një herë në dy vjet të raportoje përpara 

Kuvendit të Shqipërisë lidhur me zbatimin e Kartës. 

Organizatat dhe institucionet e Shoqërisë Civile angazhohen të promovojnë 

Kartën dhe principet e saj midis anëtareve të tyre, partnerëve, donatorëve etj. 

Këshilli i Ministrave angazhohet te promovoje Kartën në të gjitha strukturat, 

institucionet publike dhe agjencitë qeveritare. 

8

Kliko këtu për të shkarkuar - Amshc.gov.al

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?