DIJAGNOSTIKA MIKOBAKTERIJA - bolnica za plućne bolesti i TBC
DIJAGNOSTIKA MIKOBAKTERIJA - bolnica za plućne bolesti i TBC
DIJAGNOSTIKA MIKOBAKTERIJA - bolnica za plućne bolesti i TBC
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>DIJAGNOSTIKA</strong><br />
<strong>MIKOBAKTERIJA</strong><br />
Bolnica <strong>za</strong> <strong>plućne</strong> <strong>bolesti</strong> i <strong>TBC</strong> “Klenovnik”<br />
Mikrobiološki laboratorij<br />
Su<strong>za</strong>na Smrekar Sironić, dr. med. specijalist mikrobiolog
Organi<strong>za</strong>cija laboratorijske službe<br />
<strong>za</strong> bakteriološku dijagnostiku<br />
tuberkuloze U RH<br />
prema svjetskim kriterijima i standardima<br />
bakteriološka dijagnostika tuberkuloze u RH<br />
obavlja se na 3 razine<br />
treća razina je Referentni laboratorij <strong>za</strong><br />
mikobakterije HZJZ<br />
<strong>TBC</strong> laboratorij druge razine (direktna<br />
mikroskopija,kultivacija,identifikacija M. tuberculosis, test osjetljivosti na<br />
prvu liniju ATL)<br />
izolate atipičnih mikobakterija upućujemo na potvrdu odnosno<br />
identifikaciju u Referentni laboratorij; svaki novootkriveni rezistentan<br />
soj šaljemo na potvrdu u Referentni laboratorij; sojevi <strong>za</strong><br />
genotipi<strong>za</strong>ciju
Obitelj: Mycobacteriacae<br />
Rod: Mycobacterium<br />
(135 vrsta)<br />
-patogena vrsta =<br />
= M. tuberculosis complex<br />
- M. tuberculosis<br />
-M. bovis subsp. bovis i caprae<br />
-M. africanum<br />
-M. microti<br />
-M. canetti<br />
-M. pinipedi<br />
=M. leprae<br />
Podjela<br />
-oportunističke mikobakterije =<br />
M. avium<br />
M. intracellulare<br />
M. kansasi<br />
M. xenopi<br />
M. fortuitum,chelonae,abscessus<br />
-saprofitne mikobakterije=<br />
M. gordonae<br />
M. terrae<br />
M. vaccae<br />
M. gastri<br />
M. triviale
acidorezistentni štapići<br />
bojanje auraminom i Zehl-Neelsen<br />
obligatni aerobi, asporogeni, nepokretni,<br />
lagano <strong>za</strong>vijeni štapići 1-10 µm dugački
ARB
Stanična stijenka M. tbc<br />
bogata kompleksnim lipidima<br />
peptidoglikan<br />
razgranate<br />
polisaharidne<br />
polimere<br />
(ARABINOGALAKTAN I<br />
LIPOARABINOMAN)<br />
mikolična kiselina<br />
(dimycolytrehalosa ili cord<br />
faktor)<br />
sulfolipidi (sprečavaju<br />
fagosom lizozim fuziju nakon<br />
fagocitoze)<br />
•
UZORCI<br />
količina i kvaliteta uzorka<br />
jutarnji uzorci<br />
plastične posudice s čepom na navoj<br />
što brži transport u laboratorij<br />
iskašljaj, inducirani iskašljaj,<br />
bronhoskopski uzorci, pleuralni punktat i<br />
dr. punktati, želučani lavat, urin, biopsija<br />
tkiva…
OBRADA UZORAKA<br />
digestija, likvefakcija s mukolitikom –<br />
NALC<br />
dekontaminacija uzorka s 6 % NaOH<br />
centrifugiranje uzoraka – sediment
Direktna mikroskopija<br />
pozitivna u slučaju više od 1o<br />
ooo bacila u ml uzorka (limitacija<br />
brojem)<br />
osjetljivost oko 30 %<br />
prednost = rezultati isti<br />
dan,jednostavna metoda, nije<br />
skupa)<br />
nalaz ARB<br />
0 ARB/30 polja (0)<br />
1-2 ARB/30 polja, sumnjiv,<br />
ponoviti uzorak<br />
1-9 ARB/10 polja (+)<br />
1-9 ARB/ 1 polje (++)<br />
10-90 ARB/ 1 polje (+++)<br />
↑ 90 ARB/ 1 polje (++++)
KULTIVACIJSKE METODE<br />
ZLATNI STANDARD<br />
kruta, jajčana L-J podloga<br />
porast tipičnih kolonija <strong>za</strong><br />
3-6 tj. (vremenska<br />
limitacija)<br />
pozitivna ako ima 1oo<br />
živih bacila u ml uzorka<br />
(limitacija brojem živih<br />
bacila)<br />
ne primjenjivati u th<br />
kinolone kod sumnje na<br />
spec. proces – uzrok<br />
negativnih, nedoka<strong>za</strong>nih<br />
kultura
Kultivacija-MGIT
MGIT (ZLATNI STANDARD)<br />
WHO – obavezna upotreba<br />
tekuće podloge u dg.<br />
tuberkuloze <strong>za</strong> sve tbc<br />
laboratorije i <strong>za</strong> sve uzorke<br />
tekuća podloga (Middelbrook<br />
7H9)<br />
OADAC<br />
PANTA<br />
BACTEC MGIT 960 aparat<br />
kontinuirano inkubira ep na 37 st. C;<br />
monitorira automatski svakih 60 min<br />
povećanje fluorescencije što je znak<br />
potrošnje kisika u epruveti<br />
Pozitivna kultura od 7-14 d<br />
preparat po Z-N – ARB?<br />
inkubacija do 42 dana<br />
do 10 bacila u ml uzorka
Bactec MGIT 960<br />
MGIT- CORD 004.jpg
MGIT……………………SUBKULTURA<br />
svaka + epruveta MGIT – direktan<br />
preparat<br />
ZN (ARB?)<br />
- subkultura na L-J<br />
(tipične kolonije)<br />
veća šansa <strong>za</strong> detekciju atipičnih<br />
mikobakterija<br />
kontaminacija MGIT = inficirana kultura<br />
bakterijama RT 8 %
Pozitivan MGIT mikroskopski i u<br />
subkulturi
Identifikacija mikobakterija<br />
M.tuberculosis<br />
porast tipičnih kolonija,<br />
suhih, naboranih nalik na<br />
cvjetaču, uzdignutog<br />
centra, bez pigmenta<br />
porast na L-J podlozi<br />
najčešće od 3-6 tj<br />
niacin test +<br />
redukcija nitrata u nitrite +<br />
katala<strong>za</strong> test na 68°C –<br />
(negativan)
BD MGIT <strong>TBC</strong> Identification test
Test osjetljivosti na 1. liniju<br />
antituberkulotika<br />
metoda proporcije po Canetti-ju<br />
rezistencija = rast rezistentnih<br />
mikroorgani<strong>za</strong>ma na podlogama L-J s ATL<br />
u postotku većem od 1 u odnosu na<br />
kontrolu u danoj populaciji bacila
Mikrobiološke preporuke dinamike<br />
uzimanja uzoraka na <strong>TBC</strong> (WHO)<br />
2-6 uzoraka (INICIJALNA DG.)<br />
kombinirati krutu podlogu s tekućom podlogom<br />
mikrobiološka kontrola uzorka tijekom terapije:<strong>za</strong><br />
2 mjeseca (2 uzorka)<br />
pristiže test osjetljivosti<br />
5. mjesec od početka liječenja (2 uzorka)<br />
6. mjesec od početka liječenja (1 iskašljaj)<br />
NAKON ZAVRŠETKA LIJEČENJA: 1 x godišnje<br />
1 uzorak<br />
Kronična <strong>TBC</strong>-kontrola 1 x mjesečno
7000<br />
6000<br />
5000<br />
4000<br />
3000<br />
2000<br />
1000<br />
0<br />
iskašlja 6024 bronhoaspirati 946 urini 203 pleuralni punktati 142
8000<br />
7000<br />
6000<br />
5000<br />
4000<br />
3000<br />
2000<br />
1000<br />
0<br />
Uzorci i rezultati pretraga na tuberkulozu<br />
ukupan broj uzoraka<br />
u 2008.g.<br />
dir. mikroskopski<br />
pozitivni<br />
dir. mikroskopski<br />
negativni<br />
pozitivna kultura<br />
negativne kulture<br />
inficirane kulture
Udio direktno mikroskopski pozitivnih<br />
uzoraka u odnosu na ukupan broj uzoraka<br />
u 2009. g.<br />
14%<br />
86%<br />
ukupan broj<br />
uzoraka<br />
direktno<br />
mikroskopski<br />
pozitivni uzorci
Rezultati kultivacije uzoraka<br />
87%<br />
1%<br />
12%<br />
pozitivne kulture<br />
negativne kulture<br />
inficirane kulture
Rezultati testa rezistencije na ATL<br />
12; 5%<br />
227; 95%<br />
broj osjetljivih<br />
bolesnika<br />
broj rezistentnih<br />
bolesnika
6<br />
5<br />
4<br />
3<br />
2<br />
1<br />
0<br />
H=R<br />
S=R<br />
H,S=R<br />
MDR
Change language