Krste Petkov Misirkov Za makedonskite raboti

ni go nalagaat nam nivniot namesto na{iot jazik. Narodnite interesi ni
nalagaat, za da gi za{titime niv, da go branime na{iot jazik od
propagandite. Toa branewe }e bide uspe{no i }e gi zamrsi site planovi
na propagandite ako bide zadru`no i op{to. A za da bide takvo, treba so
op{ta soglasnost da se izbere edno nare~je za op{t makedonski
literaturen jazik. 158 Soglasnost }e ima, mi se ~ini, samo ako sekoj od nas
pravi izbor ne po nekakvi estetski merila i ne po ~isto mesni pri~ini,
ami od gledi{te na op{tite interesi. Poslednive pak nalagaat:
Perifernite nare~ja da mu otstapat mesto na centralnoto. Kako {to vo
edna dr`ava ima dr`aven centar, koj{to najdobro e da se nao|a vo
sredinata na dr`avata i kon koj{to se sobiraat site konci od dr`avniot
`ivot, isto taka i vo jazikovnite ili oblastite od srodni nare~ja treba da
ima eden centar, koj{to po negovoto zna~ewe treba da se odnesuva kon
perifernite nare~ja i govori taka kako {to se odnesuva centarot i
prestolninata na dr`avata kon krajnite okruzi i okolii. Okolu centrlnoto
nare~je treba da se grupiraat site na{i nau~ni i literaturni sili za da
go o~istat i da go obogatat so sokrovi{tata od drugite makedonski nare~ja
i da sozdadat od nego eden ubav literaturen jazik. Na nego treba da se
sozdade edna bogata u~ili{na, nau~na i ubava literatura za da mo`e
preku niv da se ra{iri niz cela Makedonija vo vid na literaturen jazik
{to }e gi izmesti od nea jazicite na propagandite. A zaedno so
izmestuvaweto na propagandskite jazici i so sozdavaweto na{
literaturen jazik se izmestuvaat od Makedonija i interesite na
balkanskite dr`avi~ki i nivnoto mesto }e go zazemat sozdadenite so
jazikot makedonski interesi.
I taka, korista {to }e ni ja dade na{iot op{t literaturen jazik ni
slu`i za merilo pri izbiraweto nare~je za taa cel i taa e glavniot
faktor pri sozdavaweto na na{iot nov literaturen jazik.
Pri izdignuvaweto na edno nare~je na stepen na literaturen jazik
nikoga{ nemaat igrano va`na uloga negovite estetski svojstva. Toa e edno,
za{to prakti~nite pri~ini zemaat vrv nad estetskite, a drugo, za{to
poslednive se relativni i pove}e subjektivni. Po taa pri~ina poubavi mu
se ~inat na ~oveka re~isi samo onie nare~ja i govori {to gi slu{a toj ili
gi ima slu{ano po~esto. Zatoa i ne mo`e da se zboruva za esteti~nost vo
jazikot, dijalektite i govorite.
Zna~i, eden Makedonec od Isto~na ili od Severna, ili Ju`na ili
Zapadna Makedonija nema pravo da se protivi da bide izbrano
centralnoto makedonsko nare~je za literaturen jazik samo zatoa {to ne mu
se ~inelo ubavo. Nemaat pravo tie da protestiraat protiv centralnoto
nare~je i zatoa {to toa e centralno, kako i zatoa {to izborot se pravi od
prakti~ni pri~ini.
Sega da vidime dali izbiraweto na centralnoto nare~je za
literaturen jazik se opravduva od prakti~no gledi{te?
Bitola se izbira za rezidencija na generalniot inspektor za
Makedonija i negovite sovetnici - civilnite agenti. Taa se pretvora vo
prestolnina za Makedonija. Taa nova prestolnina ne e daleku od starite: