Krste Petkov Misirkov Za makedonskite raboti

objasnuva uporstvoto na pokorenite narodi da si go za~uvaat seto svoe
duhovno narodno nasledstvo, a osobeno jazikot.
Takva mislost kon na{iot naroden jazik treba da imame i nie, ako
sakame da mu ostaneme verni na duhot na na{ite prededovci. Milosta kon
narodniot jazik e na{ dolg i na{e pravo. Nie sme dol`ni da go miluvame
na{iot jazik, za{to toj e na{ isto taka kako {to e na{a tatkovinata.
Prvite glasovi {to gi imame ~ueno se glasovite na na{ite tatkovci i
majki, glasovite i zborovite na nivniot naroden jazik. Preku niv nie ja
dobivme na{ata prva duhovna hrana, za{to so niv se osmisluva{e se {to
gledavme so na{ite o~i. So narodniot jazik nie ja osvojuvame
psihologijata na na{ite tatkovci i prededovci i stanuvame nivni duhovni
naslednici, kako {to sme so snagata nivni telesni prodol`uva~i. Ako se
odnesuvame so prezir kon narodniot na{ jazik, nie samo im vra}ame so
neblagodarnost na na{ite roditeli za seto nivno duhovno gledawe i
vospitanie. - Nie imame i pravo, osven dolgot, da go branime na{iot jazik
i toa pravo ni e sveto. Sekoj {to go napa|a na{iot jazik ni e isto takov
na{ neprijatel kako i napa|a~ot na na{ata vera. Verata i jazik - toa se
du{ata na eden narod, so izmenuvaweto na koi eden narod pravi korenen
du{even prevrat: toj se otka`uva od se porane{no i zema se novo. Toj
korenen prevrat, ako stanuva postepeno vo tekot na celi vekovi ne e
opasen, za{to edni delovi od nego se odnesuvaat za edni pokolenija, drugi
za drugi pokolenija, taka {to edni delovi preminuvaat po nasledstvo, kako
narodno nasledstvo, i samo nekoi se novi. Toj korenen prevrat ne e opasen
samo ako e rezultat od samostojnoto razvivawe na narodot.
No ako eden narod gi izmenuva svojot jazik i svojata vera vo edno
kuso vreme i pod silno tu|i vlijanie, samiot bez svest odnesuvaj}i se kon
taa izmena, toga{ toj se otka`uva od samiot sebesi i od negovite interesi
i se predava i sebesi i niv na eden posilen narod, koj{to }e postapi so
nego i so niv kako {to }e mu bide potrebno; Zna~i, da se otka`e eden narod
od svojot jazik zna~i da se otka`e toj i od samiot sebesi i od svoite
interesi; zna~i da prestane da gleda na sebe so svoi o~i, da sudi za sebe
i za drugite so svojot um i razum, a da ~eka uka`uvawe za se otstrana. Eden
narod {to si go zagubil svojot jazik li~i na eden ~ovek {to si go zagubil
patot i ne znae od kade ide i na kade odi i koj{to ne znae zo{to odi vamu,
a ne onamu ili tamu. Kolku vo poskoro vreme eden narod go izmenuva svojot
jazik, tolku poopasna i o~ajna e negovata polo`ba.
Opasnosta {to go zagrozuva na{iot narod i negovite interesi od
strana na propagandite, koi{to gi upotrebuvaat site i dozvoleni i
nedozvoleni sredstva za da go is~istat od Makedonija na{iot jazik i so
nego na{ite duhovni interesi i da gi nasadat na nivno mesto nivnite
jazici so nivnite duhovni interesi ne samo {to ne zadol`uva nas, no i ni
dava polno pravo da gi upotrebime site i dozvoleni i nedozvoleni
sredstva za da go za~uvame na{iot naroden jazik i so nego na{ite narodni
interesi. Pritoa nie ne sakame tu|o, a si go branime svoeto.
Jazikot e akusti~ki rezultat od fiziolo{koto rabotewe na organite
na ~ovekoviot govor, na koj{to mu se pripi{uva izvesno zna~ewe. Glavnite