Krste Petkov Misirkov Za makedonskite raboti

Vo ~etirite gorni statii vo ovaa kniga jas sakav da im gi obrnam
pogledite na moite sonarodnici na nu`data od edno koreno izmenuvawe
na dosega{niot proces na na{iot duhoven razvitok, kako i na toa deka
moite pogledi vo toj slu~aj ne se ne{to novo i bezosnovno, a se samo ~ekor
napred vo dosega{noto razvivawe na na{eto nacionalno samosoznanie i
deka zatoa se sosem prirodni i osnovani.
Se razbira oti vo edna mala kniga, kako {to e ovaa mojava, ne mo`e
podrobno da se razgledaat site zasegnati pra{awa. Za sekoe od niv bi
mo`elo da se napi{e po edna cela kniga. No sega-zasega od takvi podrobni
razgleduvawa za zasegnatite pra{awa u{te nema golema i neodlo`na
potreba; zatoa treba{e za site od niv da se ka`at po nekolku zbora, za{to
tie edno bez drugo se nejasni i nerazbirlivi. Osven razgleduvaweto na
site zasegnati pra{awa, za da bide jasno pojavuvaweto na knigava, sega }e
treba da se ka`at nekolku zbora za svoevremenosta na knigata i na{iot
literaturen jazik.
Mnozina mo`e }e re~at oti vistina dobro e ~ovek da se pozamisli
nad pra{awata zasegnati vo ovaa kniga, no sega u{te ne mu e vremeto. Vo
ovaa kniga, }e re~at tie, se vnesuva razdor i razedinuvawe me|u nas
namesto soedinuvawe, koe{to sega-zasega ni e tolku nu`no. Za makedonska
narodnost, makedonska literatura i literaturen jazik nie }e mo`eme da
mu mislime samo koga }e za`iveeme edna{ sloboden politi~ki `ivot; a do
toga{ nam ni treba nie da sme soedineti i da go ostavime nastrana
nacionalnoto pra{awe.
Na toa jas mo`am da go odgovoram samo ova: po moeto mislewe,
sega{nite, t.e. mirc{tegskite reformi se maksimumot {to mo`e{e
revolucijata da go iskop~a od Evropa. Revolucijata naprolet }e bide
najglupavoto {to mo`eme nie da go napravime. So revolucijata naprolet
}e se koristat samo na{ite neprijateli {to si imaat samo smetki
sprotivni na na{ite nacionalni interesi. Revolucijata naprolet samo }e
ne uni{ti napolno nas i }e gi uni{ti plodovite dobieni od nea dosega,
za{to taa }e bide naso~ena ne protiv Turcija, a protiv nea i
reformatorskite sili i zatoa {to toa }e bide ne po na{i smetki, a po
smetkite na nekoja golema sila i nekoi mali balkanski dr`avi {to }e ne
nateraat nas da se digame, a posle }e ne ostavat na sretpat; najposle,
zatoa {to ako nie protiv site argumenti na zdraviot razum pak podigneme
vostanie, }e bideme samo osnova na diplomatska borba me|u
reformatorskite dr`avi i nekoja treta, koja borba }e se svr{i samo so
na{eto poni{tuvawe. Zatoa nie treba da se otka`eme od sekoja misla za
revolucija naprolet, u{te pove}e {to reformite }e se vovedat, za{to so
niv e vrzana ~esta na dve golemi sili {to se vo sostojba da postavat se na
svoeto, - i da se zafatime za nova, t.e. kulturna borba, vo koja prvoto
mesto }e treba da go zazeme pra{aweto za na{ata narodnost i na{iot
nacionalno-religiozen razvitok. Zna~i, tokmu sega mu e vremeto da se
misli za na{iot jazik, na{ata nacionalna literatura i vospituvaweto vo