Krste Petkov Misirkov Za makedonskite raboti

mali grupi od 5-10 du{i, koe oddelno od po 1-2. No pogolemiot broj
Makedonci ostanuvaa vo Srbija i baraa pat kako }e se mo`e da se raboti
vo polza na Makedonija bez da se vleguva vo otvoren konflikt so Srbite.
Za da se izraboti edna takva programa, makedonskite u~enici vo
Belgrad vo 1893/4 u~ebna godina, vo vremeto na inspektorstvoto nad niv
na direktorot na Tretata gimnazija \uro Milija{evi}, re{ija da sostavat
makedonsko dru{tvo vo Belgrad. Celta na dru{tvoto be{e negovite
~lenovi da se zapoznaat i da si izrabotat edna programa {to }e ja
realiziraat vo Makedonija tajno od srpskata propaganda. Javnata cel na
dru{tvoto be{e izu~uvaweto na Makedonija vo etnografski, geografski,
filolo{ki i istoriski odnos. 118
Se razbira oti od toa dru{tvo ne izleze ni{to, za{to Srbite ne im
veruvaa na Makedoncite i fatija da pra}aat vo nego „Starosrbijanci“,
Crnogorci, Bosanci, Hercegovci i dr. Osobeno taa nedoverba i napliv od
Srbi vo makedonskoto dru{tvo nastapi vo II godina od negovoto postoewe
pri inspektorot gimnaziskiot prof. Juri{i}. No so rasturaweto na
dru{tvoto ne se izmenija ~uvstvata i streme`ite na Makedoncite vo
Srbija. Tie fatija da ja sledat Revolucionernata organizacija, sozdadena
od Makedonci so bugarsko-srpsko obrazovanie, kako i odnosot na Srbite
kon nea. Tie si dadoa ot~et od ulogata na Srbija vo makedonskoto pra{awe
dosega i za idnina, zatoa i nim im pripa|a ~esta da se sozdava~i na
nacionalniot separatizam sred Makedoncite. Tie se i glavnite negovi
sledbenici. Me|u niv ima lu|e so visok patriotizam i so zdravo
razbirawe na nacionalnite makedonski interesi.
Tie makedonci i im dadoa izraz na svoite ubeduvawa za
makedonskoto pra{awe so izdavaweto na vesnikot „Balkanski glasnik“ vo
Belgrad vo 1902 god. Izdavaweto na ovoj vesnik ne mo`e{e da im se
bendisa na srpskite {ovinisti, zatoa srpskite vesnici podignaa {um
protiv izdavaweto na „Balkanski glasnik“ obvinuvaj}i go negoviot
redaktor za so~uvstvo na makedonskite komiteti, kako rezultat na koe toj
be{e proteran od Srbija. 119
Takvi se rezultatite od srpskata propaganda me|u nejzinite
vospitanici i organi, rodum od Makedonija. Po pra{aweto za narodnosta
na Makedoncite Srbite pred Makedoncite se pridr`uvaa kon vtorata od
spomenatite dve teorii, t.e. deka Makedoncite se Srbi, i tokmu zatoa kaj
niv se dobija sprotivni rezultati. Srbite sakaa da gi napravat
Makedoncite da im slu`at na srpskite interesi, t.e. samite da se mislat i
na svoite sonarodnici da im velat deka se Srbi. No namesto toa
Makedoncite fatija da gledaat na sebe kako na Makedonci, so svoi
oddelni celi, i sakaa ne da slu`at kako orudija za srpski celi, tuku da ja
upotrebat srpskata politika kako sredstvo za postignuvawe ~isto
makedonski celi.
Ni eden srpski vospitanik, osobeno ako toj ima `iveano vo Srbija,
ne samo {to ne im veruva na Srbite deka toj e Srbin, tuku i gi mrazi za
nivniot {ovinizam i gi la`e za da si ja dostigne samo celta, da dobie
obrazovanie. Po svr{uvaweto na u~eweto mo`e da bide i ~inovnik na