Krste Petkov Misirkov Za makedonskite raboti

Odot na srpskoto vlijanie vo razvivaweto na narodnoto
samosoznanie kaj Makedoncite i negovite rezultati se pretstavuvaat vo
ovoj vid:
Vo 1889 god. vo Belgrad vo pansionot na Svetisavskoto dru{tvo na
Kosmajska ulica ima{e okolu 50-60 du{i mladi Makedonci. Me|u niv
nema{e „Starosrbijanci“, a site bea samo od Makedonija i po nivnoto
obrazovanie, do doa|aweto nivno vo Srbija, vo bugarski ili vo srpski
u~ili{ta, se delea na: „bugara{i“ i „grkomani“. Me|u niv „srbomani“
nema{e.
Starite „bugara{i“, zaedno so novopristignatite taa godina i so
nekoi „grkomani“, na broj okolu 30-40 du{i, edni tajno, drugi javno i
demonstrativno, zaminaa vo Bugarija. Tie mladi Makedonci, vospitani vo
Srbija vo naroden, t.e. vo duh da ja sakaat najnapred svojata tatkovina i
svojot narod, pa posle ~ove{tvoto, zaminuvaj}i vo zemjata kade {to nema
nacionalno samosoznanie, a namesto nego poln indiferentizam kon
narodnite interesi, vnesoa vo nea nova struja od nacionalno
voodu{evuvawe i rabotewe za osloboduvaweto na Makedonija. Tie ja
sostavija vo Bugarija osnovata na raboteweto vo polza na Makedonija. 117
„Grkomanite“ vo Belgrad od godina vo godina se zgolemuvaa so novi
„grkomani“ i „bugaromani“ no i ednite i drugite vnatre vo Srbija ma~no se
preobrnuvaa vo „srbomani“. „Srbomani“ se pravea tie samo so
zaminuvaweto vo Makedonija kako srpski ~inovnici i organi na srpskata
propaganda. „Srbomani“ Makedonci ima{e samo za nadvore{niot svet i za
drugite propagandi vo Makedonija. Organite na srpskata propaganda vo
svojata du{a nikoga{ ne se ~uvstuvaa kako „Srbi“ ili „srbomani“, osooeno
vo prvite 10 godini, iako imaat tie `iveano vo Srbija.
@iveeweto na mladi Makedonci vo Srbija sekoga{ ima{e mnogu
dobro vlijanie vrz interesite na Makedonija. Tuka tie se zainteresiruvaa
za pra{aweto za nivnata narodnost, za srpskite filolo{ki i istoriski
argumenti za nivnata narodnost, za srpskiot patriotizam i za negovoto
krajno izrazuvawe vo vid na {ovinizam ili slepo preto~itawe na svoeto
pred tu|oto, za pri~inite na srpskiot {ovinizam, za ulogata na Srbija vo
sega{no i vo idno vreme vo makedonskoto pra{awe i za mnogu drugi va`ni
i interesni pra{awa.
Ve{ta~koto sozdavawe srpski interesi vo Makedonija be{e jasno za
site. No isto taka Makedoncite soznavaat deka Srbija e dr`ava {to
raspolaga so vojska, diplomatija, eden narod i edna inteligencija {to }e
gi branat srpskite interesi vo Makedonija so primerna predanost i kraen
fanatizam.
Borbata so srpskite interesi vo Makedonija e prete{ka ne samo za
Makedoncite, koi{to ne raspolagaat so dr`ava i dr`aven buxet, vojska,
diplomatija i dr., no i za slobodna Bugarija. Zatoa Makedoncite vo Srbija
se otka`aa od edna javna borba so Srbite, no so toa tie ne se otka`aa od
interesite na nivnata tatkovina.
Od izbeguvaweto na prvata grupa makedonski u~enici vo 1889
godina, za koe{to spomnav, se do 1895/6 u~ebna godina izbeguvaa koe po