Krste Petkov Misirkov Za makedonskite raboti

ugarskiot jazik i bugarskoto ime vo polza na centralnoto makedonsko
nare~je i imeto „Makedonec“, so drugi zborovi, toa {to go rekov jas deka
imalo samo eden ~ekor od taa polo`ba {to Makedoncite i makedonskite
komiteti po makedonskoto pra{awe se dr`at kon Bugarija, pa do polnoto
otcepuvawe na Makedonija i Makedoncite od bugarskite nacionalni
interesi, ne e pravo, za{to ne eden ~ekor, ami cela propast go oddeluva
ednoto od drugoto, i komitetite }e poka`at najsilno sprotistavuvawe na
novoto te~ewe; 2) ako se dopu{ti oti komitetite nikojpat nema da se
soglasat so upraznuvaweto na bugarskoto ime i jazik od Makedonija, a
zaedno so niv protiv novoto te~ewe }e bide i celata makedonska
inteligencija so bugarsko obrazovanie, toga{ od kade }e crpi sila za sebe
novoto te~ewe? Koi }e bidat teoreticite na novoto te~ewe, kade tie
teoretici }e ja razvivaat svojata dejnost, kade i kakva }e bide nivnata
auditorija, od kade }e se zemaat sredstvata za propagiraweto na idejata,
kako }e pronikne taa vo narodot i kako }e se poddr`uva vo nego? Od kade }e
se najdat sredstva za novi u~ebnici, koj }e gi podgotvuva, od ~ii sredstva
}e se izdr`uvaat u~ili{tata so makedonski jazik? - O~igledno, {tom
komitetite i makedonskata inteligencija vo Bugarija }e po~nat da mu se
protivat na novoto te~ewe, ili, ako ne mu se protivat, prosto ne go
poddr`uvaat, jasno e oti od nego nema da ostane ni{to: fantaziite na
nekolcina Makedonci }e bidat ismeani i pove}e ni{to.
Taka li e vsu{nost? Da razgledame kolku mo`at da bidat osnovani
takvite pretpostavki i razlozi?
Prvo }e go pregledame pra{aweto: vo kakov odnos }e stanat
komitetite i makedonskata inteligencija kon edno novo nacionalno
te~ewe sred Makedoncite, koe{to bara ne samo politi~ko, ami i
nacionalno i religiozno osloboduvawe na Makedonija, t.e. kon edno
te~ewe {to proklamira „Makedonija za Makedoncite“ protiv site
pretendenti na Makedonija, vo toj broj i protiv Bugarija i Bugarite? Da si
pretstavime oti toa novo te~ewe e nezna~itelno. I vo toj slu~aj treba da
se re{i pra{aweto za odnosot kon nego. Ako novoto te~ewe od gledi{teto
na komitetite e ne{to opasno i nepo`elno, toga{ toa treba da se iskorni
u{te pri samiot zafatok; ako toa samo po sebe nema po~va, toga{ treba da
se ostavi samo od sebe da is~ezne; a ako e polezno za Makedonija, toga{ }e
treba da se poddr`i od niv.
Pra{aweto dali novoto te~ewe ima idnina ili ne, }e se razgleda
podolu, od kade {to }e se vidi oti toa, ako se ostavi samo na sebe i se
ignorira, }e se razviva samo, a ne }e opa|a. 108 Zatoa, imaj}i predvid oti
novoto te~ewe samo od sebe }e raste, treba da se razgleda pra{aweto
dali komitetite }e se borat so nego ili pak }e go poddr`uvaat?
Prvo se postavuva pra{aweto: dali komitetite, rasuduvaj}i
logi~no, mo`at da mu objavat vojna na novoto te~ewe? Mo`e da se dopu{ti
oti takva vojna mo`e da se o~ekuva, za{to vo komitetite ima ~lenovi ne
samo Makedonci, ami i Bugari, i poslednive nikojpat ne }e se soglasat so
novoto te~ewe, za{to so nego }e se zakopaat bugarskite interesi vo
Makedonija; isto taka ima i me|u Makedoncite ~lenovi na komitetite lica