Krste Petkov Misirkov Za makedonskite raboti

Turcite? A ima osnovi da misli oti Imperatorskata vlada e ispolneta so
dobri nameri za svoite makedonski narodnosti. Istorijata mu pomaga na
sekoj narod da si gi vidi gre{kite {to gi ima praveno i da se ~uva da ne
se povtoruvaat. Sega{noto vostanie e mnogu pou~no, kako za nas isto taka i
za Turcite. Jas ne mo`am da dopu{tam Turcite da ne se pou~at od nego:
jasno e za sekoj, pa i za Turcite, oti Turcija ne mo`e pove}e da ja za~uva
Makedonija ako prodol`uva so istata politika kon nas {to ja vode{e
dosega. Turcija ne mo`e da ja za~uva taa svoja provincija bez sodejstvoto
na mesnoto `itelstvo. Samo vojskata ne e dosta, kako {to ne e dosta ni
zadovolstvoto na malcinstvoto od naselenieto. Turskoto gospodstvo vo
Makedonija }e se za~uva samo toga{ ako vo nea ima mnogubrojno naselenie
{to ja gleda svojata blagosostojba obezbedena samo pod vlasta na Turcija.
Toa naselenie }e ja pretstavuva glavnata opora na turskite interesi vo
Makedonija. A poddr{kata na mnozinstvoto Turcija }e ja dobie samo ako se
pogri`i da vovede vo Makedonija vistinski reformi, sposobni navistina
da gi za~uvaat nacionalnite i religioznite interesi na podanicite,
nivnite gra|anski prava i snosnoto ekonomsko postoewe. Ako tie
potrebnosti na podanicite ne se za~uvaat i ako Turcija prodol`uva da
bide neiskrena vo prilagaweto na reformite, toga{ od toa }e: nastrada
najmnogu pak taa: 1/ taa }e bide prinudena so sila da vovede nekoi
reformi, 2/ ako i potoa naselenieto ne bide ogradeno vo nacio~alnoreligiozen
i ekonomski odnos, toga{ toa }e go iskoristat neprijatelite na
Turcija da napravat brkanica vo Makedonija za da lovat riba vo matna
voda.
I taka, prvoto ne{to {to }e treba makedonskata inteligencija da go
izvojuva toa e: otstranuvaweto na nedoverbata me|u inteligencijata so
razno nacionalno i religiozno obrazovanie; obedinuvaweto na taa
inteligencija kako vo samata Makedonija taka i zad nejzinite granici;
zaedni~koto opsuduvawe na op{tite interesi na Makedoncite;
otstranuvaweto na nacionalno-religioznata omraza; vospituvaweto na
Makedonskite Sloveni vo ~isto makedonski nacionalen duh;
zadol`itelnoto izu~uvawe na makedonskiot jazik i literatura vo srednou~ebnite
ustanovi vo gradovite so slovensko naselenie; obu~uvaweto vo
selskite u~ili{ta so slovensko naselenie na makedonski jazik. Vo
slovenskite sela vo crkvata slovenska bogoslu`ba. Ako ovie barawa
sretnat otpor od nekoja od propagandite, toga{ da se moli turskata vlada
i golemite sili da se oddale~at od Makedonija demoraliziruva~kite
propagandi, da se vostanovi Ohridskata arhiepiskopija, vo racete na koja
}e premine crkovno-u~ili{noto delo za site hristijanski narodnosti vo
Makedonija. Drugoto ne{to {to se bara od nas e da se obrneme kon na{ite
bra}a {to vojuvaat vo tatkovinata na{a da go polo`at oru`jeto 46 za da im
se dade vozmo`nost na Rusija i na drugite sili da gi prezemat site merki
{to zavisat od niv za da se zadovolat site na{i religiozni, nacionalni i
ekonomski interesi.