Krste Petkov Misirkov Za makedonskite raboti

eligijata nikako ne treba da bide sredstvo za prestapni politi~ki i
nacionalni celi, kako {to e sega vo Makedonija.
Ako gi razgledame sega rasprostranetite vo Makedonija religiozni
propagandi, toga{ tamu }e gi najdeme religioznite propagandi vo pove}eto
slu~ai da slu`at kako orudie za nacionalni i politi~ki celi.
Protestantstvoto i katoli{tvoto vo Makedonija imaat samo
religiozni celi, oti pretstavnicite na ovie propagandi so uva`enie se
odnesuvaat sprema site i najdrobni nacionalni osobini na site
makedonski nacionalnosti. Ete zo{to nikoj nema pravo da se sprotivi
protiv rabotata na tie propagandi. 43
Pravoslavjeto - najstarata, najrasprostranetata i osnovnata
religija na site makedonski narodnosti, za so`aluvawe, sosem ja zagubilo
od vidot svojata glavna cel da see bratstvo me|u narodite, da gi
oblagoroduva srcata na vernicite. Namesto tie blagorodni zada~i,
pravoslavjeto see samo razdor i omraza. Toa e sega samo najglavoto
sredstvo vo racete na razni propagandi so ~isto nacionalni i politi~ki
zada~i. Pravoslavjeto vo Makedonija sega do tolku e iskrivokol~eno {to i
ne mo`e da stanuva zbor za edna pravoslavna crkva, - sega tamu ima 3
crkvi, no ne pravoslavni, a: gr~ka, bugarska i srpska. Zo{to toa da bide
taka? Zar i crkvata ne treba da bide: Edina, Soborna, Vselenska i
Apostolska?
- Da. Crkvata treba da bide imeno Edina i Soborna, a ne srpska,
gr~ka i bugarska. Crkvata kaj nas si ja zagubila svojata glavna cel, pa zatoa
makedonskata inteligencija i narodot imaat polno pravo da gi upotrebat
site svoi sili za da ja li{at crkvata vo Makedonija od ~isto
nacionalnite celi i da i' gi vratat onie celi {to i' gi zapovedal nejze
nejziniot Bo`estven Osnova~: da go propoveda evangelieto na site jazici,
t.e. na site narodi i nivnite jazici.
Ako religioznite propagandi se postaraat da mu popre~at na
zdru`uvaweto na makedonskata inteligencija i makedonskiot narod me|u
sebe, toga{ prvoto ne{to {to }e potreba, toa e da se obrazuva vo
Makedonija: Edina, Soborna i Apostolska crkva, t.e. da se vostanovi
Ohridskata arhiepiskopija {to }e bide „Arhiepiskopija vseja Makedonii“.
Religioznite propagandi mo`at da imaat ne{to protiv
zdru`uvaweto na makedonskata inteligencija i narodot samo od
nacionalni pri~ini. Ako e taka, toga{ prirodno e oti so baraweto
crkovna reforma }e se soedini i baraweto u~ili{na reforma, t.e.
Arhiepiskopijata }e ja zeme vo svoi race u~ili{nata rabota i }e se
soobrazuva vo nea so narodnosta na svojata pastva; vo gr~kite eparhii i
parohii }e se u~i vo u~ili{teto i }e se slu`i vo crkvata na gr~ki jazik; vo
vla{kite - na vla{ki; vo slovenskite - na makedonski.
Toga{ site nacionalni i religiozni propagandi, koi{to go cepea
narodot na razni grupi, neprijatelski edna kon druga, }e se otstranat i }e
nastapi mir za narodot, za Makedonija, za Turcija i za Evropa.
I vistina, odvaj li ima ne{to poarno od vakvoto svr{uvawe na
makedonskata kriza: za narodot toa e arno, bidej}i }e se oslobodi i od