Krste Petkov Misirkov Za makedonskite raboti

muslimanite. Patrijar{istite se priznavaat od Turcite za Grciurummilet,
a od Srbite i Bugarite za Srbi i za Bugari. Egzarhistite, sami
i od turskite vlasti, se brojat za Bugari, Srbite pak gi brojat Srbi. I
taka, Patrijar{ijata }e saka vo pogolemiot del na Makedonija so
slovensko naselenie da go ustanovi gr~kiot jazik za vo u~ili{tata i vo
upravata. Vo svoite po`elbi Patrijar{ijata }e sretne otpor od Srbite i
Bugarite. No poslednive, osporuvaj}i mu go pravoto na gr~kiot jazik vo
slovenskite kraini, sami ne }e mo`at da se razberat i da opredelat kade
}e treba da bide bugarskiot i kade srpskiot jazik.
Misli li komitetot oti ako toj saka da go ignorira pra{aweto za
jazikot vo razni delovi na fantaziranata, barem sega za sega, avtonomna
Makedonija, go ignoriraat istoto pra{awe i zainteresiranite balkanski
narodnosti, osobeno Srbite? Misli li toj oti Srbite mu veruvaat deka se
raboti na „Makedonija za Makedoncite“, ako se ignorira pra{aweto za
jazikot na Makedonskite Sloveni, i deka toa pra{awe lesno i pravedno }e
se re{i so dobivaweto na avtonomni prava? Ako mislat taka, mnogu se
la`at.
Ako avtonomijata na Makedonija se javi kako rezultat na sega{noto
vostanie, toga{ makedonskoto pra{awe }e se re{i ne vo polza na
Makedoncite, a vo polza na Bugarite, za{to komitetot, kako {to vidovme
pogore, raboti pod bugarska firma. Tie od Makedoncite {to dobija
obrazovanie vo Bugarija ja zedoa inicijativata za osloboduvawe i tie
dosega ja igraa, mo`e da se re~e, ne samo glavnata, ami i isklu~itelnata
uloga. Ako nivnoto rabotewe se oven~a so uspeh, tie, a so niv zaedno i
bugarskite interesi, }e zemat vrv nad tu|ite interesi vo Makedonija. Ako
vostanieto uspee, ne e li jasno oti za nego }e ima da se blagodari na
Bugarite, i zatoa tamu, kade {to sega Srbite konkuriraat so svoite pari i
svojata propaganda so bugarskite pari i propaganda, }e go izgubat sekoe
vlijanie na svoite klienti? Zar ne mu mislat Srbite oti so uspehot na
vostanieto, ako se pra{a: na koj jazik }e treba da zboruva sudijata, da
re~eme, vo Tetovo? - avtonomnata vlada {to }e bide od „mnozinstvoto“ }e
odgovori: na bugarskiot: istoto }e go odgovorat i mesnite `iteli, za{to vo
nivnite o~i Bugarite, a ne Srbite izlegoa heroi. Isto taka vo polza na
Bugarite }e se re{i i pra{aweto za jazikot vo gradskite i selskite
u~ili{ta. A bidej}i vo avtonomna Makedonija }e nema mesto za
propagandite, toga{ Srbite }e treba da im otstapat mesto na Bugarite. No
}e se soglasat li na toa Srbite? Tie mo`e i bi se soglasile da e
tetovskiot govor mnogu blizok so bugarskiot literaturen jazik. No tie
znaat oti ne e taka. Tie znaat oti vo toj govor vistina se imaat osobini
op{ti so bugarskiot jazik, no isto taka se imaat i osobini op{ti so
srpskiot jazik, pa i takvi {to se nemaat ni vo srpskiot ni vo bugarskiot
jazik, a im se svojstveni samo na makedonskite nare~ja. Se pra{uva: }e
dozvoli li i mo`e li da dozvoli Srbija vo tetovskiot govor da se
razvivaat namesto makedonskite i srpskite-bugarski osobini, a zaedno so
jazikot da se razvivaat vo Tetovsko namesto makedonski i srpskibugarskite
interesi? Ima li taa pravo da protestira protiv