LEFAPHA LA TEMOTHUO, JALO YA DIKGWA LE ...

LEFAPHA LA TEMOTHUO, JALO YA DIKGWA LE BODIRELATLHAPI
REPHABOLIKI YA AFORIKABORWA
Bukana e rulagantswe go ya ka karolo 14 ya Molao wa Thotloetso ya
Phitlhelelo ya Tshedimosetso wa 2000
(Molao wa No. 2 wa 2000)

E rulagantswe ke :Motlatsa Motlhankedi wa Tshedimosetso
Motlhankedimogolo wa Tshedimosetso
Moh Priscilla Tsotso Sehoole
Mogala :012 319 7317
Fekese :012 319 7858
Imeili :HCM@daff.gov.za
E tlhabolotswe :31 Mopitlwe 2011

Ketapele
Ketapele ka Tona
Ka ka bopelokgale le go itshepa re tswa mo dikgoleng tsa puso ya kgethololo
e e neng e dira tiro ya yona ka sephiri se se bosula, naga ya rona e e
rategang e ne ya nna sekao se se phatsimang sa demokerasi, ponagalo le
tshiamo. Phenyo ya loago e e fitlheletsweng ka 1994, e ne ya gatelelwa mo
Ditshwanelong tsa Botho—karolo 8 ya Molaotheo wa Rephaboliki ya
Aforikaborwa wa 1996 (Molao wa No. 108 wa 1996).
Se se leng botlhokwa malebana le go netefatsa gore batho ba rona ga ba ne
ba lebagana le sephiri sa mo nakong e e tlang le go tlhoka tshiamo, Molao wa
Thotloetso ya Phitlhelelo ya Tshedimosetso wa 2000 (Molao wa No. 2 wa
2000) (PAIA) o ne wa amogelwa ka Tlhakole ka 2000. Re motlotlo re ema
nokeng PAIA ka e le nngwe ya dikgololosego tse di siameng tsa dipeomolao
tsa tshedimosetso mo lefatsheng.
Le fa go ntse jalo, tshenyotirisong ya PAIA e tlhokomelwa le go laolwa ke
Khomišene ya Ditshwanelo tsa Botho ya Aforikaborwa (SAHRC), setheo se
se sireletsang, se se rotloetsang le go lebelela kobamelo ya ditshwanelo tsa
botho mo Aforikaborwa. SAHRC e lwela le go netefatsa tshegetso ya
ditshwanelo tsa botho, seriti le tekatekano. Seabe sa khomišene mo go

netefatseng tshenyotiriso ya PAIA ke go lebelela kobamelo, go neelana ka
katiso le go thusa batlhankedi ba tshedimosetso ba batlatsi mmogo le maloko
a setšhaba go dirisa tshwanelo ya bona ya tshedimosetso.
Lefapha la Temothuo, jalo ya Dikgwa le Bodirelatlhaphi le itlamile mo go
tsenyotirisong ya PAIA e bile le netefaditse gore thulaganyo ya mokgatlho wa
rona e ntšhwa e dirile thebolo gore kantoro e e boinelo e tsenyetirisong PAIA.
Mokgwa wa rona o gatelela botlhokwa jwa demokerasi ya go nna le seabe,
kelo e e tlhomameng ya tshedimosetso e e maatlafatsang, le fa gape o
netefatsa gore baagi ba rona, segolobogolo bao ba leng kwa tlase, ba
tlhaloganya seabe sa bona sa go tshegetsa demokerasi.
Karolo 32 ya Molaotheo wa Rephaboliki ya Aforikaborwa e kaya gore mongwe
le mongwe o na le tshwanelo ya phitlhelelo ya tshedimosetso nngwe le nngwe
e e tshwerweng ke puso le go tlamela ka tiriso e e rapameng ya tshwanelo ya
phitlhelelo ka motho yo mongwe go mongwe le mongwe fa tshedimosetso eo
e batlelwa mabapi le tiragatso kgotsa tshireletso ditshwanelo dingwe fela.
Go netefatsa phitlhelelo ya tshedimosetso, lefapha le rulagantse bukana e go
thusa badirelwa ba rona le baamegi go fitlhelela ditirelo tsa rona, direkhoto le
tshedimosetso gape ka go dira jalo re kgaratlhela go tshegetsa melao ya
Batho Pele (People First!). Bukana e ke mosupatsela o o rotloetsang
demokerasi ya seabe.
Re rotloetsa badirelwa ba rona le baamegi go dirisa ditsela tse di
tlhagisitsweng mo bukaneng e go fitlhelela direkhoto tsa rona le go gatelela
moono o o dirisiwang ke SAHRC: “Itse ditshwanelo tsa gago. Amogela
maikarabelo a gago”.
Demokerasi ke tshwanelo, ke maikarabelo gape ke tiro! Fa re dira mmogo, re
ka dira go le gontsi go tshegetsa demokerasi e le sengwe le sengwe se e se
emelang!

Moh Tina Joemat-Pettersson (MP)
Tona ya Temothuo, jalo ya Dikgwa le Bodirelatlhapi

Diakeronimi
MKM : Mokaedimogolo
DMKM :Ditlhaeletsano tsa Mokaedimogolo
MMT : Motlhankedimogolo wa Tshedimosetso
LTDB : Lefapha la Temothuo, jalo ya Dikgwa le Bodirelathapi
MMK : Motlatsamokaedikakaretso
MMKTTBPD : Motlatsamokaedikakaretso: Tlhagiso ya Temothuo,
Boitekanelo le Polokesego ya Dijo
LTDB : Lefapha la Temothuo, jalo ya Dikgwa le Bodirelatlhapi
MDTT : Mokaedi: Ditirelo tsa Tshedimosetso ya Temothuo
MTDB : Mokaedi: Tsamaiso ya
Ditlhaeletso tsa Bodirelatlhapi
MMT : Molatsa Motlhankedi wa Tshedimosetso
MKP : Mabaka a Kakaretso a a Phasaladitsweng
TD : Tsa Badiri
MT : Motlhankedi wa Tshedimosetso
MWT : Memorantamo wa Tumelano
MWK : Memorantamo wa Kutlwisisano
TTK : Tlhokomelo, Taolo le Kelotlhoko
MDL : Molao wa Dilwana tsa mo Lewatleng wa 1998 (Molao 18
wa 1998)
LDL : Letlole la Dilwana tsa mo Lewatleng
PAIA : Molao wa Thotloetso ya Phitlhelelo ya Tshedimosetso wa
2000 (Molao wa No. 2 wa 2000)
KDBA : Khomišene ya Ditshwanelo tsa Botho ya Aforikaborwa
DLA : Ditirelo tsa Lekgetho la Aforikaborwa
MT : Maikaelelo a togamaano
MT : Maitlhomo a Togamaano
KYT : Ketleetso yotlhe ya Tshwaro
KYM : Ketleetso yotlhe ya Matsapa
PKG D LKB : Porojeke ya Kgatlhanong le Go utswa Dilwana tsa mo
Lewatleng ya Kapa Bophirima
DSTSOP : Ditsela tse di Siameng tsa go Dira

Ditlhaloso
1. Lefapha : le kaya Lefapha la Temothuo, jalo ya Dikgwa le
Bodirelatlhapi
2. Mokgatlho wa Puso : le kaya lefapha la bosetšhaba, la porofense le
la pusoselegae
3. Melao ya Batho Pele : le kaya melao e tshwana le therisano, maemo
a ditirelo, phitlhelelo, bopelotlhomogi,
tshedimosetso, ponagalo le bosenangbofitlha,
tshiamiso, boleng jwa madi
4. Mokopi : motho yo o kopang tshedimosetso kgotsa
phitlhelelo ya rekhoto ya lefapha, kgotsa
motho yo o kopang tshedimosetso kgotsa
direkhoto mo boemong jwa motho yo mongwe
5. Mokopi wa se se leng ka ga gagwe : motho yo o kopang rekhoto e e
nang le tshedimosetso ka ga gagwe.
6. Madi : Madi a a tshwanetseng go duelwa:
o Madi a kopo: Madi a a tshwanetseng go
duelwa mabapi le thulaganyo ya kopo (fa
go leng maleba)
o Madi a phitlhelelo: Madi a a tshwanetseng
go duelelwa tshedimosetso kgotsa
rekhoto e e rulagantsweng jaaka go
kopilwe
o Madi a boikuelo: Madi a a tshwanetseng
go duelwa mabapi le thulaganyo ya
boikuelo
7. Rekhoto : e ka nna tokomane, setlhagisiwa kgotsa
tshedimosetso e e tshwerweng ke lefapha.
8. Motho yo mongwe : motho kgotsa setheo sa semolao ntle le
mokopi wa se se leng ka ga gagwe kgotsa
lefapha le le tshwereng rekhoto.
9. Moikuedi : motho kgotsa setheo sa semolao se se
ikuelang kgatlhanong le tshwetso ya Motlatsa
Motlhankedi wa Tshedimosetso.

10. Kgotlatshekelo : le kaya Kgotlatshekelo ya Molaotheo e e
dirang go ya ka karolo 167 (6) (a) ya
Molaotheo wa Rephaboliki ya Aforikaborwa
wa 1996 kgotsa Kgotlatshekelokgolo kgotsa
kgotlatshekelo e nngwe ya maemo a a jalo,
kgotsa Kgotlatshekelo ya Magiseterata.
11. Kaedi : le kaya tokomane kgotsa buka e e
tlhagisitsweng ke Khomišene ya Ditshwanelo
tsa Botho ya Aforikaborwa ka maikaelelo a go
thusa motho mo go siameng yo o eletsang go
diragatsa tshwanelo nngwe fela go ya ka
PAIA.
12. Malatsi a tiro : le kaya malatsi ntle le Bomatlhatso, Malatsi a
Tshipi kgotsa malatsi a khunologo.

Diteng
Karolo Tlhaloso
1 Tiro ya Bukana 9
2 Kaedi ya KDBA mo Bukaneng 10
3 Dintlha tsa Batlhankedi ba Tshedimosetso le Batlatsa
Batlhankedi ba Tshedimosetso ba LTDB (karolo 14(1)(b) ya
Molao)
11
4 Ditiro le sebopego sa LTDB (karolo 14(1)(a) ya Molao) 14
5 Tlhaloso ya dilwana tse mo go tsona LTDB e tshotseng 19
direkhoto (karolo 14(1)(d) ya Molao)
6 Ditsela tsa kopo (karolo 14(1)(d) ya Molao) 25
7 Tlhaloso ya ditirelo tse di leng teng mo setšhabeng mo go 29
LTDB le ka moo o ka fitlhelelang ditirelo tse di ka teng
(karolo 14(1)(f))
8 Tlhaloso ya dithulaganyo tsa seabe sa setšhaba mo
tlhagisong ya pholisi kgotsa mo tiragatsong kgotsa mo go
direng ditiro ke LTDB
30
9 Tlhaloso ya dipaakanyo tsotlhe tse di leng teng mabapi le 31
kgato kgotsa go retelelwa ke go tsaya kgato ga LTDB
(karolo 14(1)(h) ya Molao)
10 Tshedimosetso e nngwe e e ka tlhagisiwang ke Tona 34
Bosiamisi le Tlhabololo ya Molaotheo (karolo 12 mabapi le
tshedimosetso e nngwe)
11 Tshedimosetso e nngwe 35
12 Mametlelelo:
Mametlelelo 1: Foromo ya kopo
Mametlelelo 2: Foromo ya boikuelo jwa ka fa gare
Mametlelelo 3: Sebopego sa madi

1. TIRO YA BUKANA
Maikaelelo a Molao wa Thotloetso ya Phitlhelelo ya Tshedimosetso wa 2000
(Molao wa No. 2 wa 2000), o o kaiwang e le PAIA, a akaetsa tse di latelang:
• Go sireletsa tshwanelo ya rona ya molaotheo ya go fitlhelela
tshedimosetso
• Go rotloetsa bosenangbofitlha, maikarabelo le maatla a puso
• Go tlhagisa ditsela le go laola phitlhelelo ya tshedimosetso.
Go ya ka karolo 14 ya PAIA, setheo sa puso se tshwanetse go neelana ka
dintlha tsa direkhoto tse di tshotsweng ke setheo seo go bebofatsa dikopo tsa
phitlhelelo ya tshedimosetso.
Maikaelelo a Bukana e ke go tlhagisa ditsela tse di tshwanetseng go latelwa
mabapi le go fitlhelela tshedimosetso e e tshwerweng ke Lefapha la
Temothuo, jalo ya Dikgwa le Bodirelatlhapi (LTDB) go ya ka ditlhokego tsa
PAIA.
Bukana gape e na le tshedimosetso ka ga dipuo tsa Motlhankedi yo o rweleng
Maikarabelo (yo gape a kaiwang e le Motlhankedi wa Tshedimosetso) mmogo
le Batlatsa Batlhankedi ba Tshedimosetso ba ba tlhophilweng, makala a
LTDB mmogo le direkhoto tse di tshotsweng ke lekala lengwe le lengwe.

2. KAEDI YA KDBA MO BUKANENG
Khomišene ya Ditshwanelo tsa Botho ya Aforikaborwa (KDBA) go ya ka
karolo 10 ya PAIA, e rulagantse kaedi e e ka ga tiriso ya PAIA. Kaedi e e teng
ka dipuo tsotlhe tsa semmuso kwa ditheong tse di farologaneng tsa
tshedimosetso ya setšhaba.
Gape kaedi e teng kwa Dikantorong tsa Khomišene ya Ditshwanelo tsa Botho
ya Aforikaborwa mo atereseng e e latelang:
Yuniti ya PAIA ya Khomišene ya Ditshwanelo tsa Botho ya Aforikaborwa
Lefapha la Patlisiso le Ditokomane
Aterese ya bonno: 29 Princess of Wales Terrace
Parktown
JOHANNESBURG
2001
Aterese ya poso: Private Bag X2700
HOUGHTON
2041
Mogala : +27 11 484 8300
Fekese : +27 11 484 1360
Webosaete : http://www.sahrc.org.za
Aterese ya imeili : PAIA@sahrc.org

3. DINTLHA TSA BATLHANKEDI BA TSHEDIMOSETSO LE BATLATSA
BATLHANKEDI BA TSHEDIMOSETSO BA LTDB (KAROLO 14(1)(b)
YA MOLAO)
Dintlha tsa kgolagano tsa Motlhankedi wa Tshedimosetso le Batlatsa
Batlhankedi ba Tshedimosetso ba LTDB:
Motlhankedi wa Tshedimosetso:
Rre L. Zita
Mokaedikakaretso
Department of Agriculture, Forestry and Fisheries
Private Bag X250
Pretoria
0001
Mogala : (012) 319 7300
Fekese : (012) 325 3618
Imeili : DG@daff.gov.za
Batlatsa Batlhankedi ba Tshedimosetso:
Moh P.T Sehoole
Motlhankedimogolo wa Tshedimosetso
Department of Agriculture, Forestry and Fisheries
Private Bag X250
Pretoria
0001
Mogala : (012) 319 6042
Fekese : (012) 319 7858
Imeili : HCM@daff.gov.za

Motlatsamokaedikakaretso
Lekala: Tsamaiso ya Bodirelatlhapi
Department of Agriculture, Forestry and Fisheries
Private Bag X2
Rogge Bay
8012
Mogala : (021) 402 3098/3107
Fekese : (021) 419 6942
Imeili : DDGFisheries@daff.gov.za
Motlatsamokaedikakaretso
Lekala: Tsamiso ya Dikgwa le Metswedi ya Tlholego
Department of Agriculture, Forestry and Fisheries
Private Bag X250
Pretoria
0001
Mogala : (012) 319 7886
Fekese : (012) 319 7841
Imeili : DDGForestry@daff.gov.za
Motlatsamokaedikakakretso
Lekala: Tlhagiso ya Temothuo, Boitekanelo le Polokesego ya Dijo
Department of Agriculture, Forestry and Fisheries
Private Bag X250
Pretoria
0001
Mogala : (012) 319 7153
Fekese : (012) 319 6889
Imeili : DDGAPHFS@daff.gov.za
Ditiro tsa Batlatsa Batlhankedi ba Tshedimosetso ba lefapha ke go netefatsa
bosenangbofitlha, ditirelo tsa badirelwa tse di maikarabelo, tsa porofešenale e
bile di siame mabapi le go tsamaisa dikopo tsa phitlhelelo ya tshedimosetso
jaaka go tlhagisiwa mo go PAIA le go neelana ka kaelo mabapi le phitlhelelo
ya direkhoto tse di tshotsweng ke LTDB go ya ka PAIA.

Bukana le go nna teng ga yona:
Bukana e e teng ka dipuo le tharo tsa semmuso ka mefuta e e latelang:
1) Bukapotlana
2) Webosaete
Dibukapotlana di beilwe kwa dikantorong tsotlhe tsa LTDB jaana:
Kantorokgolo : Agriculture Place
20 Beatrix Street
Pretoria
Kantoro ya kwa Kapa :Room 103
Parliament Towers
Dikantoro tsa Bodirelatlhapi :Foretrust House
Martin Hammerschlag Way
Foreshore
Cape Town
Webosaete ya Lefapha la Temothuo, jalo ya Dikgwa le Bodirelatlhapi ke
www.daff.gov.za

4. DITIRO LE SEBOPEGO SA LTDB (KAROLO 14(1)(a) YA MOLAO)
TAOLELO
LTDB e rwele maikarabelo a go netefatsa tshireletso ya dijo, a go rotloetsa
tekatekano, a tiro e e tselelang mmogo le tiriso e e tswelelang ya didirisiwa
tsa tlholego mo lephateng.
PONELOPELE
Lephata le le eteletsweng kwa pele, le le maatla, le le tshwaraganeng, le le
atlegileng e bile le totile batho.
MAIKAELELO
Ponelopele ya rona e tla fitlhelelwa ka go tlhabolola le go tsweletsa lephata le
le nang le seabe mo e bile gape le amogela:
• Kgolo ya ikonomi
• Tlhagiso ya ditiro
• Tlhabololo ya magae
• Tiriso e e tswelelng ya didirisiwa tsa tlholego
• Tshireletso ya dijo
DIKAELO
Phisego : Le fisega go tlhagisa tirelo a maatlametlo
Mowa : Go nna badiri ba ba nang le keletso e e tseneletseng ya go
atlega, ba ba nang le maikutlo a a tseneletseng, ba ba boikanyo
gape ban a le boineelo
Tshiamo : Go dira ka maikaelelo, ka kutlwelobotlhoko, ka seriti le ka
bosenangbofitlha
Go tota : Go tota mo tlhabololong ya batho, ya ikonomi le ya magae
MAIKAELELO A TOGAMAANO (MT) LE MAITLHOMO A TOGAMAANO
(MT):
Maikaelelo a togamaano le maitlhomo a togamaano a LTDB ke a a latelang:

SG 1: Tlhagiso ya poelo ya dijo e e oketsegileng, ya ditlhagiso tsa tlhale
le tsa kota ka dikarolo tsotlhe tsa batlhagisi (ba boitshediso, ba
diripa tsa mafatshe le ba kgwebo)
Maitlhomo a togamaano
SO 1 Go rotloetsa tlhagiso e e nonofileng, go tshola le go rulaganya dijo,
tlhale le kota
SO 2 Go gokaganya kgato ya puso ya tshireletso ya dijo
SO 3 Go tokafatsa mekgwa ya tlhagiso e e bolokegileng mo dithotong ka
tshiamelo ya kgaisano le ya papiso mo porofenseng nngw le nngwe
SO 4 Tsegetso e e siameng mabapi le tlhabololo ya magae
SG 2: Tsamaiso e e tswelelang ya didirisiwa tsa tlholego
Maitlhomo a togamaano
SO 1 Go rotloetsa mekgwa ya tlhagiso ya tikologo e e tswelelang
SO 2 Go netefatsa tsamaiso e e tswelelang le tiriso e e nonofileng ya
didirisiwa tsa tlholego
SO 3 Go netefatsa tshireletso ya didirisiwa tsa tshimololo tsa tlholego
SO 4 Go oketsa seabe mo ditirong tsa botala jwa tlhaga go tokafatsa
boitshediso
SG 3: Ditirelo tsa bosetšhaba tsa taolo te di nonofileng le mekgwa ya
taolo ya kgonagalo ya dikotsi
Maitlhomo a togamaano
SO 1 Go rotloetsa dijo tse di bolokegileng ka go laola maemo a kgonagalo
ya dikotsi tse di amanang le dijo, malwetse, disenyi, matlhotlhopelo a
bosetšhaba le kgwebisano
SO 2 Go tlhagisa le go somarela mekgwa e nonofileng ya kitsiso ya ka pele
le ya tlhofofatso
SG 4: Lephata le le tlhabolotsweng gape le kopane
Maitlhomo a togamaano
SO 1 Go oketsa tekatekano, taolo le seabe sa batho ba mo nakong e e
fetileng ba neng ba kgapetswe kwa thoko (PDIs)
SO 2 Go tokafatsa mekgwa go tshegetsa tiriso e e maatla ya dithoto
SO 3 Go tokafatsa maemo a loago a tiro mo lephateng
SO 4 Go tlamela ka boeteledipele le tshegetso mabapi le patlisiso, katiso le
katoloso mo lephateng

SG 5: Seabe se se oketsegileng sa lephata mo kgolong ya ikonomi le mo
tlhabololong
Maitlhomo a togamaano
SO 1 Go oketsa kgolo, lotseno le ditšhono tse di tswelelang tsa ditiro mo
boleng jwa tshwaragano
SO 2 Go oketsa maemo a peeletso ya puso le ya poraefete mo lephateng
SO 3 Go oketsa phitlhelelo ya mebaraka ya fa gage le ya boditšhaba
mabapi le ditlhagisiwa tsa Aforikaborwa le tsa Aforika tsa temothuo,
tsa jalo ya dikgwa le tsa bodirelatlhapi
SO 4 Go oketsa tlhagiso ya didirisiwa go tshegetsa lephata la tlhagio
SO 5 Go rotloetsa tiriso ya ditswa mo didirisiweng mabapi le maatla a a
ntšhwafatsegang
SG 6: Taolo e e maatla gape e nonofile
Maitlhomo a togamaano
SO 1 Go tlhagisa le go maatlafatsa taolo ya tshwaraganelo le dikamano tse
di dirang le baamegi ba selegae le ba boditšhaba
SO 2 Go maatlafatsa pholisi, thulaganyo, tlhokomelo, tshekatsheko, go
bega le tshedimosetso ya lephata
SO 3 Go tlamela ka tsamaiso e e maatla ya tllhatlhobo, tsamaiso ya
patlisiso le ya semolao, tsamaiso ya badiri le tsamaiso ya kgonagalo
bothata jwa ditšhelete
SO 4 Go tokafatsa maatlametlo ya ditirelo a lefapha ka tsenyotirisong ya
dikaelo tsa boleng, melao ya Batho Pele (people first) le taolelo ya
kakaretso ya peomolao
SO 5 Go tlamela ka boeteledipele le go laola tlhaeletsano le tshedimosetso
le makala

Sebopego sa Lefapha la Temothuo, jalo ya Dikgwa le Bodirelatlhapi
Ditirelo tsa
Botlhe
CD:Motlhankedim
ogolo wa
Tshedimosetso
(Kantoro ya
Tsenyotirisong ya
PAIA )
Kantorokgolo ya
Ditšhelete
Dikamano tsa
Baamegi,
Ditlhaeletsano le
Ditirelo tsa
Semolao
Pholisi,
Thulaganyo,
Tlhokomelo le
tshekatsheko
CD:
Tshegetso ya
Ditiro
DG
Tlhabololo ya
Ikonomi,
Kgwebisano le
Papatso
Tshireletso ya
Dijo le Tokafatso
ya Lefatshe
Tlhagiso ya
Temothuo,
Boitekanelo le
Polokego ya Dijo
Tsmamaiso ya
Metswedi ya
Tlholego le jalo
ya Dikgwa
Tsamaiso ya
Bodirelatlhapi

Lekala MAIKAELELO
1. Ditirelo tsa Botlhe Go tlamela ka tsamaiso e e siameng ya badiri
le tlhabololo, ditirelo tsa tsamaiso ya
2. Kantorokgolo ya Ditšhelete
tshedimosetso mmogo le ditirelo tsa tshireletso
Go tlamela ka ditirelo tse di siameng tsa
ditšhelete mo lefapheng
3. Dikamano tsa Baamegi,
Ditlhaeletsano le Ditirelo tsa
Semolao
4. Pholisi, Thulaganyo,
Tlhokomelo le Tshekatsheko
5. Tlhabololo ya Ikonomi,
Kgwebisano le Papatso
6. Tshireletso ya Dijo le
Tokafatso ya Lefatshe
7. Tlhagiso ya Temothuo,
Boitekanelo le Polokego ya
Dijo
8. Tsamaiso ya Metswedi ya
Tlholego le jalo ya Dikgwa
Go tlamela lefapha ka ditirelo tsa semolao le
tsa tlhaeletsano mmogo le go rotloetsa
dikamano tsa magareng ga mafapha le tsa
baamegi
Go tlamela ka ditirelo tsa tlhatlhobo ya pholisi,
ya tlhokomelo le ya tshekatsheko
Go netefatsa kopano ya boleng jwa
tshwaragano, go bebofatsa phitlhelelo ya
mebaraka mabapi le ditlhagisiwa tsa lephata
go tshegetsa kgolo ya ikonomi, tlhagiso ya
ditiro le tlhabololo
Go bebotsa le go rotloetsa manaane a
tshireletso ya dijo le a tokafatso ya lefstshe le
dikgato
Go laola kgonagalo ya mathata a a amanang
le malwetse a dijo, disenyi tsa dimela, dilo tse
di fetotsweng go ya ka ta losika le kwadiso ya
ditlhagisiwa tse di dirisiwang mo tlhagisong ya
dijo go rotloetsa polokego ya dijo le go tlhola
mowa o o kgontshang mabapi le tlhagiso e e
oketsegileng e bile e tswelela
Go tlhagisa le go bebofatsa tshenyotirisong ya
dipholisi le manaane a a totilweng go netefatsa
taolo ya dikgwa, tiriso e e tswelelang ya
lefatshe le tshireletso ya lona mmogo le go
laola kgonagalo ya mathata a tlhagiso ya dijo
le matlhotlhapelo
9. Tsamaiso ya Bodirelatlhapi Go tlamela ka tsamaiso ka kakaretso le
boeteledipele mabapi le tsamaiso ya dilwana
tsa mo mawatleng, go akaretsa patlisiso, taolo
ya tlhokomelo le keleko le go netefatsa
tlhabololo le tsenyotirisong ya metswedi e e
tswelelang ya dilwana tsa mo mawatleng

5. TLHALOSO YA DILWANA TSE MO GO TSONA LTDB E TSHOTSENG
DIREKHOTO (KAROLO 14(1)(d) YA MOLAO)
Direkhoto tse di tlhagelelang fa tlase di teng ka tlhamalalo ntle le go kopa
phitlhelelo ya tsona go ya ka PAIA. Batlatsa Batlhankedi ba Tshedimosetso
ba ka bonwa go bona phitlhelelo ya direkhoto tse. Gape, mo dintlheng tse di
rileng ditokomane tse di teng ntle le tuelo epe mo webosaeteng ya lefapha.
Ditlhogo tsa ditokomane:
o Tlhagiso ya diphologolo
o Dipegelo tsa ngwaga le ngwaga: Lefapha la Temothuo
o Bathusi ba dikhemikhale
o Dijalo
o Ikonomiki
o Temo
o Tsamaiso ya go fula le tsamaiso ya mafulo
o Go dira tshingwana
o Bophepa jwa nama
o Tshomarelo ya mmu
o Dijalo
o Entiomoloji le nematholoji
o Sele le tsele
o Mebu
o Naga le mafulo
o Diforomo tsa kopo tsa dilwana tsa mo mawatleng le ditlhokego
o Dikaelo tse di mabapi le tshiamiso ya metsi a a itekaneng le dilwana
tsa mo metsing go akaretsa le diphologolo le dimela
o Bukana ya ngwaga le ngwaga ya Tshekatsheko ya Tiro
o Direkhoto tsa tshwetso (Dithulaganyo tsa Kabelo ya Ditshwanelo tsa go
Tshwara Ditlhapi)

o Ditshosobanyo kgotsa Mabaka a Kakaretso a a Phasaladitsweng
(GPR)
o Direjisetara
o Diforomo tsa kopo ya tumelelo le ditlhokego
o Melawana ya tumelelo
o Ditshosobanyo tsa TAC le TAE mo lephateng lengwe le lengwe
o Tshedimosetso ya ikonomi
o Ditokomane tsa saense tsa Setlhopha sa Tiro le dipegelo tse di sa
amaneng katlanegiso ya monongwaga ya TAC/TAE
o Dipampiri tsa saense tse di phasaladitsweng le dipegelo
Dimakasini
o Makwalotshedimosetso a kgwedi le kgwedi a lefapha a mo go ona
dipegelo ka ga ditiro tsa magareng ga mafapha le dikatlego di
phasaladiwang.
o Ditlwaelo mo lephateng la temothuo
o Dipalopalo ka ga mebaraka ya ditlhagisiwa tse di itekanetseng
Se sengwe
• Dithulaganyo tsa togamaano
• Bukana ya boitapoloso ya go tshwara ditlhapi
• Maemo a Metswedi ya Dilwana tsa mo metsing ya Aforikaborwa
• Pegelo ya Ngwaga le ngwaga ya MLRF
• Diteitemente tsa ditšhelete
• Tshedimosetso ka ga badiri
• MLRA le Melawana

5.1. Tlhaloso ya dikarolo tsa direkhoto tse di leng ka go kopiwa go ya
ka PAIA
Direkhoto tse di tlhagelelang fa tlase di teng ka go kopiwa go ya ka PAIA.
Dikopo tsa direkhoto di tshwanetse go lebisiwa go Batlatsa Batlhankedi ba
Tshedimosetso. Lebelela dimametlelelo mabapi le foromo e e maleba le
dituelo.
Tlhaloso ya dilwana tse mo go tsona LTDB e tshotseng direkhoto le dikarolo
tsa direkhoto tse di tshotsweng mo selwaneng sengwe le sengwe.
Fa tlase go latela lenane la metseletsele e e botlhokwa ya difaele tse di
tshotsweng ke Lefapha la Temotuo, jalo ya Dikgwa le Bodirelatlhapi Difaele
tse arogantswe ka dikarolo tse di botlhokwa di le pedi.
Karolo e nngwe e neelana ka ditiro tsa tshegetso e leng:
• Peomolao
• Thulaganyo le taolo
• Tsa Badiri
• Ditšhelete
• Tsamaiso le puso
• Ditirelo tsa Tshireletso
• Boitekanelo le Polokego
• Tshedimosetso le Thekenoloji ya Tlhaeletsano
• Thuto le Katiso
• Ditirelo tsa Semolao
• Ditiro tsa sebopego le dikopano tsa mekgatlho
• Dipoelo tsa dipegelo le tshedimosetso
• Thulaganyo ya mokgatlho
Difaele tse dingwe di tlamela Dikaedi tsa tiro go
• Ditirelo tsa Tshedimosetso ka ga Temothuo
• Tlhagiso le Diikonomiki tsa metswedi
• Bonno jwa balemi
• Ditšhelete tsa temothuo le Tlhabololo ya tirisanommogo
• Dikamano tsa boditšhaba

• Tiriso ya mmu le Tsamaiso ya Mmu
• Tshireletso ya Dijo le Netefatso ya Boleng
• Boitekanelo jwa Dimela
• Papatso
• Metswedi ya Losika
• Boitekanelo jwa Diphologolo
• Ditirelo tsa Boenjenere
• Dipalopalo tsa Temothuo
• Mokaedikakaretso
• Kgwebisano ya Boditšhaba
• Mekgwa ya Tlhagiso ya Dimela
• Tlhabololo ya Kgwebo le ya Kgwebopotlana
• Taolo ya kgonagalo ya Mathata a Temothuo le ya Matlhotlhapelo
• Mekgwa ya diphologolo le ya Tlhagiso ya Dilwana tsa mo Metsing
• Thulaganyo ya Manaane
• Tlhagiso ya Patlisiso le ya Thekenoloji
• Tshireletso ya Dijo le Tlhabololo ya Magae
• Tiriso ya Metsi le Tlhabololo ya Nosetso
• Ditirelo tsa Tlhatlhobo ya Ditlhagisiwa tsa Temothuo (APIS)
• Grootfontein (ga e ise e dumelelwe)
• Polokego
• Melawana ya tumelelo
• Patlisiso ya tshupetso ya tshiamiso ya metsi a a itekaneng le metswedi
ya dilwana tsa mo metsing go akaretsa dimela le diphologolo
• Kutlwalo ya ditlhotlhwa tse di oketsegang tsa ditswaki tsa dijo mabapi le
difuru tsa dilwana tsa mo metsing le tlhagiso ya tshiamiso ya metsi a a
itekaneng le metswedi ya dilwana tsa mo metsing go akaretsa dimela le
diphologolo
• Bukakgakololo ya dijo tsa tlhapi e kgolo
• Direjisetara
• Difaele tsa khamphane
• Bukakgakololo ka ga tlhagiso ya maitirelo le tsweletso ya lefelo la metsi
a a emeng a tlhapi e kgolo ya Aforika e leng ‘Clarias Gariepinus’ mo
Sub-Saharan Africa

• Pegelo ya China le Aforikaborwa
• Letlhomeso la Tsamaiso ya Patlisiso ya Tshiamiso ya metsi a a
itekaneng le metswedi ya dilwana tsa mo metsing go akaretsa dimela le
diphologolo
• Metsotso ya dikopano tsa Setlhopha sa Tiro
• Dipalopalo tsa kgwedi le kgwedi/tsa gabedi mo ngwageng
• WCMAPP
• Di-MCS SOP
• Diforomo tsa kopo tsa ditshwanelo tsa go tshwra ditlhapi
• Dimametlelelo tsa diforomo tsa kopo
• Ditokomane tsa boikuelo
• Ditumelelo tsa kgwebo, dilaesense le dikgololo
• Dikopo tsa Phetolo ya Sedirisiwa
• Metsotso ya dikopano tsa Setlhopha sa Tiro
• Dithuto tsa ikonomi
• Ditshekatsheko tsa Tiro ya Bodirelatlhapi
• Dikgokaganyo tsa boditšhaba
• Tshedimosetso ka ga go tshwara ditlhapi ga Boitapoloso
• Tshedimosetso e nnye le ya Namolo ya Nakwana
• Dipalopalo tsa go tshwara
• Tshedimosetso ya patlisiso le ya ditumelelo
• Dipegelo tsa patlisiso
Se sengwe
• Tshedimosetso e e rileng ya badiri
• Ditlhaloso tsa Ditiro le Ditumelano tsa go Dira
• Direkhoto tse dingwe tse di tshotsweng ke ditheo tsa rona tsa tshegetso

DIREKHOTO TSE DINGWE TSE DI TSHOTSWENG KE LTDB
1) Peomolao
2) Metsotso ya dikopano
3) Dikonteraka
4) Di-MOU le di-MOA
5) Dipholisi le dithulaganyo
6) Direkhoto tsa HR
7) Difaele
8) Kwalelano ka kakaretso
9) Dibukana tsa tshedimosetso
10) Dipegelo
11) Dithulaganyo tsa Togamaano
12) Dimanyuale tsa katiso

6. DITSELA TSA KOPO KAROLO 14(1)(d) YA MOLAO
Mongwe le mongwe o na le tshwanelo ya go kopa phitlhelelo ya
tshedimosetso e e tshotsweng ke LTDB. Le fa go tse jalo, kopo e tshwanetse
go diriwa mo foromong e e tlhagisitsweng e bile morago ga gore madi a a
tlhagisitsweng a duelwe. Kopo e ya go rulaganngwa go ikaegilwe ka mabaka
a go akaretse a a fitlhelwang mo Kgaolong 4 ya PAIA. Kopo e ka diriwa ke
mongwe fela yo o dirang mo dikgatlhegong tsa gagwe kgotsa yo o dirang mo
boemong jwa mongwe yo o ka boena a sa kgoneng go dira jalo.
6.1. Mokopi o tshwanetse go neelwa phitlhelelo ya rekhoto ya setheo
sa puso fa mokopi a obamela tse di latelang:
• Fa mokopi a obamela ditlhego tsotlhe tsa thulaganyo tse di mo
Molaong tse di amanang le kopo ya phitlhelelo ya rekhoto eo;
• Fa phitlhelelo ya rekhoto e sa ganediwe ka lebaka lengwe fela la
kganelo le le kailweng mo Molaong.
6.2. Boleng jwa kopo
• Mokopi o tshwanetse go dirisa foromo e e gatisitsweng mo
Kaseteng ya Puso (Kitsiso ya Puso R187—15 Tlhakole 2002).
(Foromo A)
• Gape mokopi o tshwanetse go kaya fa e le gore o batla khophi ya
rekhoto kgotsa fa e le gore o batla go tla go lebelela rekhota kwa
dikantorong tsa LTDB. Gongwe, fa e le gore rekhota ga se
tokomane, e ka bonwa ka foromo e e kopilweng, fa go
kgonagalang. Lebelela karolo 29(2).
• Fa motho a kopa phitlhelelo ka foromo e e rileng, mokopi o
tshwanetse go bona phitlhelelo ka mokgwa o e kopilweng ka ona.
Se se mabapi le fa e le gore fa go diriwa jalo go ya go kgoreletsana
ka lebaka le le sa utlwagaleng le tsamaiso ya setheo sa puso se se
amegang, kgotsa ga senya rekhoto, kgotsa ga kgoreletsana le
tletlokhophi e e seng ya puso. Fa e le gore, ka mabaka a a
bonagalang, phitlhelelo ga e ne e neelwa ka foromo e e kopilweng
fela ka tsela nngwe, tuelo e tshwanetse go balelwa go ya ka tsela e
mokopi lwa ntlha a e kopileng ka yona. Lebelela karolo 29(3) le (4).
• Fa e le gore, go tlaleletsa akarabo e e kwadilweng go kopo ya
gagwe ya rekhoto, mokopi a batla go bolelelwa ka tshwetso ka
tsela e nngwe, sekao, ka mogala, se se tshwanetse go kaiwa.
Lebelela karolo 18(2)(e).

• Fa e le gore mokopi o kopa tshedimosetso mo boemong jwa motho
yo mongwe, maemo a kopo e batliwang ka ona a tshwanetse go
kaiwa. Lebelela karolo 18(2)(f).
• Fa e le gore mokopi ga a kgone go buisa kgotsa go kwala, kgotsa o
na le bogole, kopo ya rekhoto e ka diriwa ka molomo. Motlhankedi
wa tshedimosetso o tshwanetse go tlatsa foromo mo boemong jwa
mokopi yoo a be mo neele khophi. Lebelela karolo 18(3).
Tsweetswee akaretsa madi a a tlhagisitsweng le diforomo tsa kopo
jaaka mametlelelo ya bukanal.
• Madi a a tlhagisitsweng a tsentswe e le Mametlelelo C.

6.3. Go na le mefuta e mebedi ya madi a a kopiwang go duelwa go ya ka
Molao, e leng madi a kopo le madi a phitlhelelo (lebelela karolo 22)
• Mokopi yo o batlang phitlhelelo ya rekhoto e e nang le
tshedimosetso ya sebele ka ga mokopi yoo ga a tshwanela go
duela madi a kopo. Mokopi yo mongwe, yo e seng mokopi wa
sebele, o tshwanetse go duela madi a a kopiwang a kopo.
• Motlhankedi wa tshedimosetso o tshwanetse go itsise mokopi (yo e
seng mokopi wa sebele) ka kitsiso, a kopa mokopi go duela madi a
a tlhagisitsweng (fa a le teng) pele go ka rulanngwa kopo go ya
kwa pele.
• Madi a kopo a a tshwanetseng go duelwa ditheo tsa puso ke R35.
Mokopi a ka tsenya boikuelo jwa ka fa gare, fa go leng maleba,
kgotsa kopo kwa kgotlatshekelong kgatlhanong le thendara kgotsa
tuelo ya madi a kopo.
• Morago ga gore motlhankedi wa tshedimosetso a dire tshwetso ka
ga kopo, mokopi o tshwanetse go itsisewe ka ga tshwetso eo ka
tsela e mokopi a batlileng go itsisewe ka yona.
• Fa kopo e neetswe, madi a mangwe a phitlhelelo a tshwanetse go
duelwa mabapi le patlo, paakanyo, tlhagiso gape le nako e e
fetileng diura tse di tlhagisitsweng tsa go batla le go rulaganya
rekhoto go tlhagisiwa.

My PAIA
request and
fee
And here
is your
request

7. TLHALOSO YA DITIRELO TSE DI LENG TENG MO MALOKONG A
SETŠHABA MO GO LTDB LE KA MOO O KA FITLHELELANG
DITIRELO TSE KA TENG
Ditirelo tse di leng teng mo Lefapheng la Temothuo, jalo ya Dikgwa le
Bodirelatlhapi di tlhagelela mo ditirong tsa lona, mo maikaelelong a
togamaano le mo maitlhomong mmogo le mo kwa makaleng le mo
maikaelelong a lona a a tlhagelelang mo bukaneng e.
Lenane la ditirelo tse dingwe tse di leng teng mo Lefapheng le ka mo o ka di
fitlhelelang ka teng le ya go tsenngwa mo bukaneng e e le mametlelelo. Re ya
go tlhabolola mametlelelo e gangwe le gape le go e phasalatsa jaaka go le
botlhokwa gape fa go le botlhokwa mo webosaeteng ya rona ya lefapaha e
leng www.daff.gov.za.
Mo Thulaganyong ya Togamaano ya 2011/12, LTDB e supa tse di latelang:
o Phitlhelelo ya ditšhelete
o Phitlhelelo ya katiso le tlhabololo
o Phitlhelelo ya mafaratlhatlha a tlhagiso
o Phitlhelelo ya mebaraka
o Katoloso le ditirelo tsa tshegetso tsa setegeniki
o Dithulaganyo tsa sebaka
o Phitlhelelo ya diterekere / lenaane la go dirisa metšhini
o Ditlhopha tsa dithoto
o Letlole la temothuo le ikholoji
o Go dira legora
o Dikema tsa nosetso le mafetlho
o Matamo
o Go baya malapa a le 300 000 mo dikemeng tsa beng diripana tsa
mafatshe ka 2015

8. TLHALOSO YA DITHULAGANYO TSA SEABE SA SETŠHABA MO
TLHAGISONG YA PHOLISI KGOTSA MO TIRAGATSONG KGOTSA MO
GO DIRENG DITIRO KE LTDB
Mo LTDB dithulaganyo tseo di ya go akaretsa:
• Mo karolong ya togamaano ya pholisi lefapha le akaretsa baamegi
botlhe ba lephata mo tlhabololong ya ntha e e abelanwang ya
indaseteri.
• Mo karolong ya magareng ga mafapha lefapha le dakaretsa mafapha a
a maleba a selegae le a porofense a puso.
Karolo ya peomolao
• Diboto, dikhansele, le diforamo tse dingwe tsa baamegi: peomolao ya
LTDB mo dithotong tse di rileng e tlamela diboto, dikhansele le
diforamo tse dingwe tsa baamegi mabapi le gore baemedi ba direla
indaseteri efe.
• Thulganyo ya ditherisano e a latelwa fa go diriwa peomolao ka go
tshwara diwekeshopo naga ka bophara le baamegi. Morago ga go dira
peomolao, Melaotlhomo e a phasaladiwa go bona ditshwaelo pele ga
kgoeletso.
Pegelo ya Ngwaga ya LTDB e romelwa kwa Palamenteng e bile e ka
fitlhelelwa ke setšhaba mabapi le tshedimosetso.
Dipotso ka kakaretso:
Leloko lengwe fela la setšhaba le ka kwalela Mokaedikakaretso le/kgotsa
Tona go botsa.

9. TLHALOSO YA DIPAAKANYO TSOTLHE TSE DI LENG TENG MABAPI
LE KGATO KGOTSA GO RETELELWA KE GO TSAYA KGATO GA
LTDB (KAROLO 14(1) (h) YA MOLAO)
Ditshwetso tse di tserweng ke Bakwadisi go ya ka Melao e tshwana le Molao
wa No. 36 wa 1946 le Molao wa No. 15 wa 1997 di ka ikuelwa.
Ditshwetso dingwe le dingwe tse dingwe tse di tserweng ke LTDB tse di
amang mo go sa siamang ditshwanelo tsa baagi di ka salwa morago go ya ka
Molao wa Thotloetso ya Bosiamisi jwa Tsamaiso wa 2000 (Molao wa No. 3
wa 2000)
Foromo ya boikuelo jwa fag are e tshwanetse go tladiwa le go romelwa LTDB.
Thulaganyo ya foromo e tsaya malatsi a le 30 go ya ka PAIA.
Mokopi a ka tsenya boikuelo jwa fag are kgatlhanong le tshwetso ya Motlatsa
Motlhankedi wa Tshedimosetso mabapi le go gana kopo, kgotsa kgatlhanong
le kopo le madi a phitlhelelo, kgotsa paka e e atolositsweng go samagana le
kopo.
9.1. Foromo
9.1.1 Boikuelo bo tshwanetse go tsenngwa mo foromong (Foromo B) e e
tlhagisitsweng go ya ka PAIA, kgotsa foromo e e samaelanang
sentle le foromo e. Khophi ya foromo e e tsenngwa mo tokomaneng
e e le mametlelelo. Dikhophi tsa foromo e di teng mo dikantorong
tsa LTDB kgotsa mo webosaeteng ya lefapha.
9.1.2. Boikuelo bo tshwanetse go tsenngwa mo sebakeng sa malatsi a le
60 kgotsa fa e le gore kitsiso mo mothong yo mongwe e a batlega
mabapi le karolo 49(1)(b) mo sebakeng sa malatsi a le 30 morago
ga gore kitsiso e neelwe moikuedi ka ga tshwetso e e ikuelwang
kgotsa, fa e le gore kitsiso go moikuedi ga e batlege, morago ga
gore tshwetso e tsewe. Boikuelo bo tshwanetse go romelwa kwa
atereseng, kwa fekeseng kgotsa kwa atereseng ya imeili ya Batla
Batlhankedi ba Tshedimosetso.
9.1.3. Moikuedi o tshwanetse go neelana ka dintlha tse di lekaneng mo
foromong ya boikuelo go ya ka mabaka a boikuelo, ka moo a
eletsang gore a ka itsisewe ka teng mabapi le tshwetso ya boikuelo,
le go duela madi a a tlhagisitsweng a boikuelo (fa a le teng).

9.1.4. Bothati jo bo maleba bo tla letlelela go tsenngwa go go thari ga
boikuelo fa fela mabaka a moikuedi a utlwagala. Moikuedi o tla
itsisewe fa boikuelo jwa gagwe jo bo thari bo gannwe.
9.2. Madi a boikuelo
9.2.1. Moikuedi o tshwanetse go duela madi a a tlhagisitsweng a boikuelo
(fa a le teng). Tshwetso ka ga boikuelo ja ka fa gare e ka diegisiwa
go fitlhela madi a boikuelo a duelwa.
9.2.2. Morago ga go amogela boikuelo, Motlatsa Motlhankedi wa
Tshedimosetso o tshwanetse mo sebakeng sa malatsi a tiro 10 go
romela Motlhankedi wa Tshedimosetso boikuelo jwa ka fa gare,
mabaka a gagwe a tshwetso, le dintlha tsa motho yo mongwe yo o
amegang, fa a le teng.
9.3. Motho yo mongwe
9.3.1. Fa LTDB le sekaseka boikuelo jwa ka fa gare kgatlhanong le kgano
ya kopo ya phitlhelelo ya rekhoto ya motho yo mongwe e e
amanang le bofitlha jwa gagwe; dikgatlhego tsa kgwebo le
tshedimosetso e nngwe ya khupamarama; le direkhoto tsa SARS,
lefapha le tshwanetse go itsise motho yo mongwe ka ga boikuelo
mo sebakeng sa malatsi a le 30 morago ga kamogelo ya boikuelo,
gape le ka mokgwa o o bonako o o utlwagalang o o kgonagalang.
LTDB le tla neela motho yo mongwe tlhaloso ya diteng tsa
boikuelo, dintlha tsa moikuedi, le go kaya fa lefapha le akanya gore
tshedimosetso e tshwanetse go senolwa mo kgatlhegong ya
setšhaba kgotsa nnyaa. Motho yo mongwe o na le malatsi a le 21
go dira tlhagiso e e kwadilweng gore goreng kopo ya
tshedimosetso e sa tshwanelwa go neelwa, kgotsa go neela
tumelano e e kwadilwe mabapi le tshenolo ya rekhoto go mokopi.
9.3.2. LTDB le lona le ka sekaseka go tsenya boikuelo jwa ka fa gare
kgatlhanong le go neela phitlhelelo ya tshedimosetso. Lefapha le
tla tshwanelwa ke go itsise mokopi ka ga boikuelo joo mo malatsing
a le 30 morago ga kamogelo ya boikuelo jwa ka fa gare. Motho yo
mongwe o na le malatsi a le 21 go dira tlhagiso e e kwadilweng
gore goreng phitlhelelo ya rekhoto e tshwanetse go neelwa.

9.4. Kitsiso ka ga tshwetso
9.4.1. LTDB le ka tlhomamisa tshwetso ya kwa tshimologong, kgotsa la
dira tshwetso e nngwe. Se se tla diriwa mo sebakeng sa malatsi a
le 30 morago ga kamogelo ya boikuelo jwa ka fa gare, kgotsa mo
sebakeng sa malatsi a tiro a le matlhano morago ga kamogelo ya
tlhagiso e e kwadilweng mabapi le boikuelo. Kitsiso e tla neelwa
moikuedi, motho mongwe le mongwe yo mongwe yo o amegang le
mokopi, e e kayang lebaka kgotsa mabaka a tshwetso.
9.5. Kopo go kgotlatshekelo
9.5.1. Moikuedi, motho yo mongwe kgotsa mokopi le ena o tla itsisewe
gore a ka tsenya kopo go kgotlatshekelo kgatlhanong le tshwetso
ka ga boikuelo jwa ka fag are mo sebakeng sa malatsi a le 60
kgotsa a le 30 (fa e le gore kitsiso e tshwanetse go neelwa motho
yo mongwe). Dipaka tse di tlhagisitsweng di tla dira fa LTDB le
swetsa ka go neela phitlhelelo ya rekhoto moo motho yo mongwe a
santseng a na le tshwanelo ya go dira tlhagiso kgatlhanong le
tshwetso e pele phitlhelelo e ya go neelwa rekhoto.
9.5.2. Fa LTDB le retelelwa ke go obamela dithulaganyo tse dif a godimo
le dipaka ka ga boikuelo jwa ka fa gare, LTDB le ya go tsewa le
tsholotse boikuelo jwa ka fa gare.
9.5.3. Mokopi kgotsa motho yo mongwe a ka dira FELA kopo kwa
Kgotlatshekelongkgolo (kgotsa kwa kgotlatshekelong e e nang le
maemo a a tshwanang le a eo) mabapi le namolo e e maleba
morago ga gore mokopi kgotsa motho yo mongwe a sale morago
thulaganyo ya boikuelo jwa ka fa gare, mo sebakeng sa malatsi a
le 30 morago ga tshwetso ka ga boikuelo jwa ka fa gare. Ga go na
rekhoto e e tshwanetseng go tsholwa go tswa kwa
kgotlatshekelong. Dithulaganyo tsa kgotlatshekelo di na le thuso, e
bile kgotlatshekelo e ka tlhomamisa, ya tlhabolola kgotsa ya beela
kwa thoko tshwetso ka ga boikuelo jwa ka fa gare, kgotsa ya neela
kiletso.

.
10. TSHEDIMOSETSO E NNGWE E E KA TLHAGISIWANG KE TONA YA
BOSIAMISI LE TLHABOLOLO YA MOLAOTHEO
Gajaanong ga go na tshedimosetso ya tlaleletso e e leng teng go tswa go
Tona ya Bosiamisi le Tlhabololo ya Molaotheo go ya karolo 92 ya Molao.

11. TSHEDIMOSETSO E NNGWE
Tshedimosetso e nngwe ka ga lefapha e ka bonwa mo webosaeteng e e
latelang ya LTDB www.daff.gov.za kgotsa ikgolaganye le:
Mokaedimogolo: Mokaedimogolo: Dikamano tsa Baamegi le Ditlhaeletsano
Private Bag X250
Pretoria
0001
Mogala: 012 319 7348
Imeili: CDCI@daff.gov.za
Mokaedi : Mokaedi: Ditirelo tsa Tlhaeletsano
Private Bag X144
Pretoria
0001
Mogala: 012 319 7960
Imeili: DAIS@daff.gov.za)
Mokaedi : Mokaedi: Ditlhaeletsano
Fisheries Management
Private Bag X2
Rogge Bay
8012
Mogala: 021 402 3911
Imeili: DCFM@daff.gov.za)

12. DIMAMETLELELO
Ditokomane tse di latelang di tsentswe mo bukaneng e:
Mametlelelo A: Foromo A: Foromo ya Kopo
Mametlelelo B: Foromo B: Foromo ya Boikuelo jwa ka fa Gare
Mametlelelo C: Mametlelelo ya Madi