0.0 Topologia Algebraiczna I - pomocnik studenta, Rozdziały 1-7

0.0 Topologia Algebraiczna I - pomocnik studenta, Rozdziały 1-7 0.0 Topologia Algebraiczna I - pomocnik studenta, Rozdziały 1-7

13.05.2013 Views

Dla ustalonego obiektu A możemy rozważać pełną podkategorię CA kategorii morfizmów, której obiektami są morfizmy o wartościach w A, a morfizmami diagramy w których dolna strzałka jest identycznością. Morfizmy możemy więć utożsamic z trójkątami przemiennymi f X Y g h A Dualnie rozważa się kategorię morfizmów wychodzących z A, oznaczaną C A , której obiektami są morfizmy A f −→ X a morfizmami są także diagramy przemienne: A i j X Y f Kategorię CA nazywa się kategoria obiektów nad A, a kategorię C A nazywa się kategorią obiektów pod A. Zad. 20. Produkt włóknisty morfizmów X f −→ T oraz Y g −→ T w kategorii C jest izomorficzny z ich produktem w kategorii CT . Odpowiednio koprodukt kowłóknisty morfizmów S f −→ X oraz S f −→ Y w kategorii C jest izomorficzny z ich koproduktem w kategorii CS Zad. 21. Zbadać istnienie produktów włóknistych i koproduktów kowłóknistych w znanych kategoriach. Jeśli kategoria C jest kategorią pewnych przestrzeni topologicznych, to w kategoriach CA i C A możemy w oczywsty sposób zdefiniować homotopię przekształceń. Morfizmy i homotopie w CA nazywamy przekształceniami (homotopiami) rel (A), natomiast morfizmy i homotopie w C A nazywamy przekształceniami (homotopiami) nad A lub włóknistymi. 1.6 Struktury algebraiczne w kategoriach Pokażemy, że o strukturach algebraicznych takich jak monoid i grupa mozna mówić w dowolnej kategorii. Niech M oznacza kategorię łącznych monoidów z jednością, a G kategorie grup (grupa to monoid posiadający odwrotności). Istnieją oczywiste funktory zapominania G → M Z −→ S. Definicja 1.13. Strukturą monoidu (odp. komonoidu) na obiekcie X ∈ ob C nazywamy podniesienie funktora h X : C → S (odp. hX)do kategorii monoidów . Oznacza to, że istnieje funktor ˜h X : C → M taki, że diagram C ˜ h X −−−−→ M h X ↘ ↙ Z jest przemienny. Jesli zastąpić kategorię M kategorią G, to mówimy o strukturze grupowej (odp. kogrupowej) na obiekcie X. 6 S

Zad. 22. Załóżmy, że na obiektach X, Y ∈ C zadane są struktury monoidu. Kiedy morfizm f : X → Y nazwiemy homomorfizmem tych struktur? Zad. 23. Zbadać związek definicji grupy (topologicznej) z pojęciem obiektu grupowego w kategorii zbiorów (przestrzeni topologicznych) i kategorii zbiorów z wyróżnionym punktem (przestrzeni z wyróżnionym punktem). Zbadać istnienie struktur ko-monoidu w tych kategoriach. Jeśli w kategorii istnieją produkty oraz obiekt końcowy, to definicję struktury grupowej na X można wyrazić równoważnie w postaci bliższej tradycyjnej definicji grupy. Zad. 24. Zakładamy, że w kategorii C istnieją produkty dowolnych obiektów oraz obiekt początkowy P . Pokazać, że struktury grupowe na X są w bijekcji z trójkami morfizmów w C: µ : X × X → X (działanie grupowe), −1 : X → X (branie elementu odwrotnego), e : P → X (jedynka), które spełniają odpowiednie warunki (te warunki proszę wypisać samodzielnie - to nic innego jak aksjomaty grupy napisane przy pomocy przemiennych diagramów). Wykazać analogiczne stwierdzenie dla obiektów kogrupowych. Zad. 25. Jeżeli morfizmy ν : X → X X zdaje strukturę kogrupową, zaś µ : Y × Y → Y zadaje strukturę grupową w kategorii C i te dwie struktury maja wspólny element neutralny, to struktury grupy wyznaczone na zbiorze MorC(X, Y ) przez ν i przez µ pokrywają się i ponadto otrzymana grupa jest przemienna. 2 Wprowadzanie topologii w zbiorach. Przestrzenie odwzorowań ciągłych. 2.1 Podbazy topologii, topologia indukowana przez rodzinę podzbiorów Definicja 2.1. Niech X będzie zbiorem a U pewną rodziną jego podzbiorów. Topologią indukowaną (generowaną) przez U nazywamy najmniejszą topologię w X zawierającą rodzinę U. Oznaczamy ją T (U). Zad. 26. Niech X, U będą jak wyżej. Pokaż, że bazą topologii T (U) jest rodzina wszystkich skończonych przecięć zbiorów z rodziny U (czyli U jest podbazą topologii T (U)). Uwaga: przecięcie pustej rodziny podzbiorów X to X. Zad. 27. Niech X, Y będą przestrzeniami topologicznymi, przy czym topologia na Y jest indukowana przez rodzinę U. Udowodnij, że f : X → Y jest ciągła wtedy i tylko wtedy, gdy dla każdego U ∈ U zbiór f −1 (U) jest otwarty w X. Uwaga: wynika stąd, że gdy na Y jest dana topologia indukowana, nie musimy rozpatrywać przeciwobrazów wszystkich zbiorów otwartych sprawdzając ciągłość przekształcenia. 2.2 Topologia wprowadzana przez rodzinę odwzorowań Zaczniemy od opisania ogólnej konstrukcji wprowadzania topologii w zbiorze na którym określone są przekształcenia o wartościach w przestrzeniach topologicznych. Niech X będzie zbiorem a F = {fi : X → Yi}i∈I rodziną przekształceń o wartościach w przestrzeniach topologicznych (Yi, Ti). Definiujemy topologię TF w zbiorze X jako najmniejszą 7

Zad. 22. Załóżmy, że na obiektach X, Y ∈ C zadane są struktury monoidu. Kiedy morfizm<br />

f : X → Y nazwiemy homomorfizmem tych struktur?<br />

Zad. 23. Zbadać związek definicji grupy (topologicznej) z pojęciem obiektu grupowego w kategorii<br />

zbiorów (przestrzeni topologicznych) i kategorii zbiorów z wyróżnionym punktem (przestrzeni<br />

z wyróżnionym punktem). Zbadać istnienie struktur ko-monoidu w tych kategoriach.<br />

Jeśli w kategorii istnieją produkty oraz obiekt końcowy, to definicję struktury grupowej na X<br />

można wyrazić równoważnie w postaci bliższej tradycyjnej definicji grupy.<br />

Zad. 24. Zakładamy, że w kategorii C istnieją produkty dowolnych obiektów oraz obiekt początkowy<br />

P . Pokazać, że struktury grupowe na X są w bijekcji z trójkami morfizmów w C:<br />

µ : X × X → X (działanie grupowe),<br />

−1 : X → X (branie elementu odwrotnego),<br />

e : P → X (jedynka), które spełniają odpowiednie warunki (te warunki proszę wypisać samodzielnie<br />

- to nic innego jak aksjomaty grupy napisane przy pomocy przemiennych diagramów).<br />

Wykazać analogiczne stwierdzenie dla obiektów kogrupowych.<br />

Zad. 25. Jeżeli morfizmy ν : X → X X zdaje strukturę kogrupową, zaś µ : Y × Y → Y<br />

zadaje strukturę grupową w kategorii C i te dwie struktury maja wspólny element neutralny, to<br />

struktury grupy wyznaczone na zbiorze MorC(X, Y ) przez ν i przez µ pokrywają się i ponadto<br />

otrzymana grupa jest przemienna.<br />

2 Wprowadzanie topologii w zbiorach. Przestrzenie odwzorowań<br />

ciągłych.<br />

2.1 Podbazy topologii, topologia indukowana przez rodzinę podzbiorów<br />

Definicja 2.1. Niech X będzie zbiorem a U pewną rodziną jego podzbiorów. Topologią indukowaną<br />

(generowaną) przez U nazywamy najmniejszą topologię w X zawierającą rodzinę U.<br />

Oznaczamy ją T (U).<br />

Zad. 26. Niech X, U będą jak wyżej. Pokaż, że bazą topologii T (U) jest rodzina wszystkich<br />

skończonych przecięć zbiorów z rodziny U (czyli U jest podbazą topologii T (U)). Uwaga: przecięcie<br />

pustej rodziny podzbiorów X to X.<br />

Zad. 27. Niech X, Y będą przestrzeniami topologicznymi, przy czym topologia na Y jest indukowana<br />

przez rodzinę U. Udowodnij, że f : X → Y jest ciągła wtedy i tylko wtedy, gdy dla każdego<br />

U ∈ U zbiór f −1 (U) jest otwarty w X. Uwaga: wynika stąd, że gdy na Y jest dana topologia<br />

indukowana, nie musimy rozpatrywać przeciwobrazów wszystkich zbiorów otwartych sprawdzając<br />

ciągłość przekształcenia.<br />

2.2 <strong>Topologia</strong> wprowadzana przez rodzinę odwzorowań<br />

Zaczniemy od opisania ogólnej konstrukcji wprowadzania topologii w zbiorze na którym określone<br />

są przekształcenia o wartościach w przestrzeniach topologicznych.<br />

Niech X będzie zbiorem a F = {fi : X → Yi}i∈I rodziną przekształceń o wartościach w<br />

przestrzeniach topologicznych (Yi, Ti). Definiujemy topologię TF w zbiorze X jako najmniejszą<br />

7

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!