Graz˙yna Budryn, Ewa Nebesny FENOLOKWASY – ICH WŁAS ...

162 W. Kolanowski,W. Mówińska
Nr 2
Zalez˙nos´ć ta dotyczyła głównie preparatów zawieraja˛cych olej rybi wa˛trobowy – tranów, w mniejszym
stopniu, lecz równiez˙ preparatów zawieraja˛cych olej rybi tkankowy. Obserwowana sezonowos´ć wia˛z˙e
sie˛ s´cis´le z okresami zmniejszonej odpornos´ci organizmu i wie˛kszym naraz˙eniem na infekcje, zjawisko
to tłumaczy przyczyne˛ zakupu ww. preparatów przez pacjentów badanych aptek, co jest zgodne
z przeprowadzonym ws´ród nich wywiadem wskazuja˛cym na zalecenia lekarskie w tym kierunku.
Dla potrzeb niniejszej pracy wykonano dodatkowo oznaczenia analityczne zawartos´ci długołańcuchowych
kwasów tłuszczowych omega-3 (EPA i DHA) w wybranych 3 z omawianych preparatów, tj.
Omega-3 Forte, Naturkaps Tran oraz Galomega (tab. IV i ryc. 1). Wyniki wskazuja˛, z˙e analizowane
preparaty zawierały zgodny z deklarowanym poziom długołańcuchowych kwasów tłuszczowych
omega-3.
Tabela IV
Zawartos´ć kwasów tłuszczowych omega-3 EPA i DHA oznaczona analitycznie i deklarowana przez producenta
w 1 g oleju wyodre˛bnionego z badanych preparatów
Table IV
Measured/producer-declared content of EPA and DHA omega-3 fatty acids
in 1 g of oil extracted from evaluated formulations
Wyróz˙niki Omega-3 forte Galomega Naturkaps tran
EPA oznaczona / deklarowana 188 / 180 178 / 168 88 / 88
DHA oznaczona / deklarowana 126 / 120 110 / 102 123 / 110
Ła˛cznie kwasy omega-3 oznaczona/ deklarowana 314 / 300 288 / 270 211 / 198
Udział EPA, % 18,8 17,8 / 18 8,8
Udział DHA, % 12,6 11 / 12 12,3
W badanym okresie pojawiały sie˛ nowe preparaty, niektóre dos´ć intensywnie reklamowane w pismach
farmaceutycznych, jednak ich doste˛pnos´ć w hurtowniach farmaceutycznych była znikoma, a tym samym
sprzedaz˙ niewielka. Z nowos´ci wymienić nalez˙y preparaty zawieraja˛ce olej z dyni i olej z wa˛troby rekina
przeznaczone dla osób z dolegliwos´ciami prostaty, preparaty wspomagaja˛ce widzenie zawieraja˛ce
luteine˛ i DHA, preparaty dla kobiet w okresie menopauzy. Jednak ich sprzedaz˙ wynosiła zaledwie kilka
opakowań w cia˛gu pół roku (tj. od kiedy pojawiły sie˛ na rynku). Jako ciekawostke˛ zanotowano obecnos´ć
na badanym rynku tylko jednego preparatu mlekozaste˛pczego wzbogaconego w długołańcuchowe kwasy
omega-3 (DHA) przeznaczonego dla niemowla˛t o nazwie Enfamil. Zawartos´ć DHA w tym preparacie
wynosiła 11,5 mg w 100 g pokarmu gotowego do spoz˙ycia. Na rynku obecny był takz˙e jeden preparat
długołańcuchowych kwasów tłuszczowych omega-3 (EPA i DHA) do podawania doz˙ylnego o nazwie
Omegaven przeznaczony dla pacjentów, u których z˙ywienie doustne i dojelitowe jest niemoz˙liwe lub
przeciwwskazane.
Niektórzy autorzy wskazuja˛, z˙e ze zdrowotno-z˙ywieniowego punktu widzenia bardziej korzystne jest
uzupełnianie niedoborów waz˙nych z˙ywieniowo składników diety poprzez spoz˙ywanie produktów
wzbogaconych niz˙ stosowanie suplementów (24, 25). Jednak ta zasada nie dotyczy długołańcuchowych
kwasów tłuszczowych omega-3, które ze wzgle˛du na bardzo wysoki stopień nienasycenia sa˛ niezwykle
podatne na utlenianie i musza˛ być po wyizolowaniu z tkanek rybich dokładnie chronione przed
kontaktem z tlenem z powietrza i składnikami z˙ywnos´ci katalizuja˛cymi reakcje utleniania. Suplementy
w postaci z˙elatynowych kapsułek o grubych s´cianach zapewniaja˛ taka˛ ochrone˛ w stopniu znacznie
lepszym niz˙ tradycyjne produkty spoz˙ywcze, które wzbogaca sie˛ dodatkiem oleju rybiego, zwłaszcza
jez˙eli przechowywane sa˛ z doste˛pem powietrza. Stabilizacja substancjami antyoksydacyjnymi przedłuz˙a
trwałos´ć preparatów oleju rybiego i dlatego do wie˛kszos´ci suplementów producenci dodaja˛ zazwyczaj
α-tokoferol (witamine˛ E), który z zasady ma zwie˛kszać stabilnos´ć i trwałos´ć tych preparatów.
Stabilizacje˛ substancjami antyoksydacyjnymi stosuje sie˛ w przypadku wszystkich preparatów zawieraja˛cych
olej rybi (zarówno tkankowy jak i wa˛trobowy) obecnych na rynku farmaceutycznym w Polsce.
Jednak coraz wie˛cej doniesień wskazuje, z˙e skutecznos´ć tych zabiegów bywa róz˙na.