Graz˙yna Budryn, Ewa Nebesny FENOLOKWASY – ICH WŁAS ...

136 U. Skolimowska i inni
Nr 2
długotrwałym podawaniu tego zwia˛zku (8). Kwercetyna poprzez hamowanie
enzymu hialuronidazy, zmniejsza przepuszczalnos´ć naczyń krwionos´nych. Hamuje
enzym sulfataze˛ estronowa˛, moz˙e wie˛c działać antyestrogennie. Kwercetyna
wykazuje równiez˙ słabe działanie typu cytostatycznej winblastyny, tzn. hamuje
polimeryzacje˛ mikrotubuli wrzeciona podziałowego komórki (9).
Kwercetyna zmniejsza ste˛z˙enie lipidów w surowicy krwi, wywiera działanie
łagodza˛ce skutki napromieniowania stosowanego w leczeniu nowotworów. Wiele
zwia˛zków z tej grupy posiada włas´ciwos´ci antyoksydacyjne. Zalicza sie˛ do grupy
tzw. „wymiataczy wolnych rodników”.
Korzystny wpływ kwercetyny na układ sercowo-naczyniowy wyraz˙a sie˛ przeciwdziałaniem
oksydacji lipoprotein o niskiej ge˛stos´ci (LDL) przez wolne rodniki.
LDL po oksydacji staje sie˛ prekursorem patologicznych zmian w s´cianach te˛tnic,
które sa˛ bezpos´rednia˛ przyczyna˛ miaz˙dz˙ycy (10). Wykazuje tez˙ działanie antyagregacyjne,
przeciwzapalne, hipoglikemiczne i ochronne dla wa˛troby, posiada
zdolnos´ć do tworzenia kompleksów z metalami oraz skutecznie blokuje wolne
rodniki nadtlenkowe (11, 12, 13).
Flawonoidy obecne w z˙ywnos´ci nalez˙a˛ do tych substancji nieodz˙ywczych, które
moga˛ działać prewencyjnie w stosunku do innych składników poz˙ywienia, jak
równiez˙ profilaktycznie i leczniczo w niektórych chorobach, jak np. nowotwory,
czy miaz˙dz˙yca. Ochronne działanie flawonoidów na wit. C polega na zwie˛kszeniu
jej włas´ciwos´ci przeciwszkorbutowych. Mechanizm tego działania wynika przypuszczalnie
z antyoksydacyjnego charakteru flawonoidów, co przeciwdziała utlenieniu
kwasu askorbinowego do kwasu szczawiowego. Poprzez zdolnos´ć tworzenia
chelatów z metalami stanowia˛cymi składniki enzymów rozkładaja˛cych te˛ witamine˛
(głównie z miedzia˛), stabilizuja˛ jej zawartos´ć w organizmie chronia˛c przed
działaniem wolnych rodników (14, 15, 16, 17).
W celu uzyskania zwia˛zków o wie˛kszej aktywnos´ci biologicznej od bioflawonoidów
wprowadzono do podstawowego układu flawonu róz˙ne podstawniki pozwalaja˛ce
oczekiwać zwie˛kszonych lub nowych efektów terapeutycznych.
Dla zabezpieczenia z˙ywnos´ci przed utlenieniem i procesami peroksydacji w czasie
przechowywania nie zawsze jednak wystarczy obecnos´ć naturalnych przeciwutleniaczy.
Obok powszechnie uz˙ywanych syntetycznych przeciwutleniaczy, jak
butylohydroksyanizol (BHA) i butylohydroksytoluen (BHT) uz˙ywany jest równiez˙
ethoxyquin (EQ). EQ jest silnym inhibitorem peroksydacji lipidów i silnym
antyoksydantem poprzez zdolnos´ć wymiatania wolnych rodników tlenowych. Jego
ochronne działanie polega na zabezpieczeniu pokarmów przed zepsuciem, jełczeniem
i utrata˛ zabarwienia (18, 19). Niestety ethoxyquin nie jest zwia˛zkiem
oboje˛tnym dla zdrowia. Stosowany w wie˛kszych ilos´ciach moz˙e kumulować sie˛
w tkance tłuszczowej, wa˛trobie, nerkach powoduja˛c uszkodzenia DNA komórek
(20, 21). Poniewaz˙ ethoxyquin jest bardzo dobrym przeciwutleniaczem poszukiwane
sa˛ wcia˛z˙ nowe jego poła˛czenia chemiczne o mniejszej toksycznos´ci. Jednym
z nich jest kompleks ethoxyquin-kwercetyna (EQ-Q).
Celem pracy było sprawdzenie włas´ciwos´ci przeciwutleniaja˛cych nowego, nie
opisanego w pis´miennictwie kompleksu ethoxyquin-kwercetyna (EQ-Q).