Радно искуство - IHTM - Универзитет у Београду

2.5. Rezultati i diskusija
Rezultati koje daje model emisije zagađujućih materija iz izduvnih gasova vozila,
predstavljeni u ovom radu, važni su zbog toga jer se takva vrsta podataka u Srbiji još uvek
sistematski ne meri i statistički se ne obrađuje. Jedine informacije vezane za ovu tematiku do
sada u Srbiji mogu se naći u radu izrađenom na Saobraćajnom fakultetu u Beogradu [86].
Međutim, ovaj rad i rad rađen na Saobraćajnom fakultetu imaju različite metodološke osnove,
te je stoga zanimljivo uporediti dobijene rezultate, što će i biti predstavljeno u nastavku
teksta.
Modelovanje u ovom radu se zasniva na principu emisije prema potrošnji motornog goriva,
dok se rad Saobraćajnog fakulteta bazira na emisiji po pređenom putu vozila. Informacije
potrebne za uspostavljenje modela u ovom radu dobijene su izvođenjem analogija, izradom
komparativnih analiza i statističkom analizom podataka iz drugih zemalja, dok se u radu
Saobraćajnog fakulteta koristi softverski paket razvijen u EU, za potrebe Evropske agencije
za zaštitu životne okoline (European Environment Agency - EEA), pod nazivom „COPERT
IV“ [90].
Razlog za primenu ove „alernativne“ metodologije [73, 74] nalazi se u težnji da se dobije
jednostavno primenljiv model sa onom količinom podataka koja je dostupna za emisiju iz
izduvnih gasova vozila u Republici Srbiji i komparativnim zemljama. Znajući da je za
dobijanje reprezentativnih rezultata korišćenjem softverskih paketa potrebno imati na
raspolaganju ogroman broj sistematski prikupljenih statističkih podataka, koji u slučaju Srbije
ne postoje, značaj ovog modela je veći.
Model emisije definisan je jednačinom 2.1., a detaljna metodologija izračunavanja
parametara iz jednačine data je u pethodnom delu teksta. Rešenja jednačine 2.1. za svaku
zagađujuću materiju pojedinačno, tj. rezultati emisije, u formi ukupne godišnje emisije dati su
u nastavku teksta. Na kraju ovog poglavlja su u grafičkoj i tabelarnoj formi predstavljene
godišnje promene svake zagađujuće materije iz godine u godinu i u razdobljima od pet
godina.
Krive godišnjih iznosa emisija, kao što se može videti u nastavku teksta, imaju složen izgled.
Takva manifestacija se može objasniti rezultantom sučeljavanja faktora koji pozitivno i
negativno utiču na emisiju. Podsećanja radi, na povećanje emisije najviše utiču: povećanje
potrošnje motornih goriva, povećanje prosečne godišnje pređene kilometraže i spora obnova
voznog parka (motori starijih tehnologija imaju prosečno veće emisione faktore). Za
smanjenje emisije ključni faktori su: tehnološki napredak (proizvodnja efikasnijih motora,
manjih radnih zapremina; optimizacija sagorevanja goriva u motorima, poboljšanja
katalizatora u izduvnim sistemima vozila, smanjivanje mase vozila,...), optimalnije
iskorišćenje vozila (prevoz više putnika i robe po jednom vozilu, smanjenje korišćenja vozila
83