Радно искуство - IHTM - Универзитет у Београду
Share Embed Flag
Download ePaper

Радно искуство - IHTM - Универзитет у Београду

Радно искуство - IHTM - Универзитет у Београду Радно искуство - IHTM - Универзитет у Београду

ihtm.bg.ac.rs
from ihtm.bg.ac.rs More from this publisher
06.05.2013 Views

Metodologija II deo autori za sada jedine studije takvog tipa u Srbiji, u kojoj je korišćen softverski paket, razvijen od strane Evropske agencije za zaštitu životne okoline (EEA), „COPERT IV” [84-90]. Ovaj rad predstavlja pokušaj da se emisija iz vozila dovede u vezu sa potrošnjom motornih goriva, premda je model potrošnje motornih goriva već definisan u prvom delu rada. U prilog ovoj ideji govori i Harington (Harrington) u svom radu [91], gde zaključuje da je model koji se zasniva na emisiji povezanoj sa potrošnjom goriva uspešniji nego model zasnovan na vezi emisije i pređenog puta. Najvažniji razlog za implementaciju alternativne metodologije procene emisije štetnih gasova iz motornih vozila nalazi se u veoma ograničenoj dostupnosti podataka potrebnih za uspostavljanje tradicionalne metodologije u Srbiji. Uzevši u obzir sve prethodno izrečeno, ovaj rad nastoji da pruži dovoljno kvalitetan model koji neće zavisiti u tolikoj meri od dostupnosti i postojanja kvalitetnih sopstvenih statističkih podataka. Kako u Srbiji do sada nije primenjivan metodološki pristup emisiji preko određivanja emisionih faktora, korišćeni su podaci dostupni u literaturi, koji su analizom prilagođeni specifičnostima srpskog transportnog sektora. Tako koncipiran model je značajno jednostavniji za korišćenje i izradu, nego modeli koncipirani na bazi emisije prema pređenom putu. Metodologija altenativnog koncepta se u početku zasnivala na modelovanju emisije štetnih gasova iz vozila korišćenjem podataka dobijenih na osnovu merenja u laboratorijskim uslovima. Poslednjih dvadesetak godina sve više autora koristi podatke dobijene merenjima u realnim uslovima saobraćaja, uglavnom u većim urbanim sredinama. Međusobnim upoređivanjem rezultata takvih studija zaključeno je da su rezultati dobijeni u realnim eksploatacionim uslovima, naravno, verodostojniji [92]. Studije koje obrađuju rezultate dobijene iz realnih saobraćajnih uslova obično metodološki obuhvataju postavljanje više mernih uređaja, koji u realnom vremenu mere i beleže koncentracije zagađujućih materija, trenutnu brzinu vozila i upisuju podatke sa registarskih tablica (da bi se kasnijom analizom povezali dobijeni podaci o emisiji sa tehničkim karakteristikama svakog vozila pojedinačno). Uz poznate podatke o potrošnji goriva na jednom oglednom području i strukture potrošenih derivata, jednostavnom analizom se dolazi do količina emisije izražene u jedinicama mase zagađujuće materije po jedinici zapremine potrošenog goriva. Uzorak na kojem se vrši istraživanje obično biva veoma veliki (u nekim studijama broj obrađenih vozila se kretao do 130.000), što definitivno ovakve studije stavlja u prvi plan, jer su tako dobijeni rezultati veoma reprezentativni [73-74, 93-97]. Ukupna godišnja emisija zagađujućih materija iz izduvnih gasova vozila u Srbiji u ovom radu računata je kao proizvod emisionih faktora, dobijenih analizom iz literature, i potrošnje motornih goriva, dobijenih iz modela razvijenog u prvom delu ovog rada (tabele 3.17. i 3.18 u dodatku). Model emisije, predstavljen jednačinom 2.1., prikazuje način računanja godišnje emisije zagađujućih materija iz transportnog sektora. 64

Metodologija II deo ( ) = ∑ ∙ ( ) ∙ , (2.1.) gde su: E(P)j – ukupna emisija zagađujuće materije “P“ u godini “j”, (t); - korekcija emisionog faktora; Ef(P)j – emisioni faktor zagađujuće materije „P“ u godini „j“, (gL -1 ); ρg – gustina motornog goriva, (gL -1 ); Cg, j – potrošena količina motornog goriva „g“ u godini „j“, (t); g – benzinska goriva, dizel gorivo i TNG; j=2001-2025. Emisioni faktori koji se nalaze u literaturi se obično izražavaju u gramima zagađujuće materije prema litru utrošenog motornog goriva, dok model potrošnje motornih goriva daje rezultate potrošnje izražene u tonama. Da bi se izvršilo slaganje jedinica u jednačinu 2.1. uvedena je gustina motornog goriva, koja je taj problem rašavala. Gustina motornih goriva je uzeta kao prosečna gustina goriva koje se prodaje na našem tržištu, izvor je bila kompanija NIS a.d. i Pravilnik o tehničkim i drugim zahtevima za tečna goriva naftnog porekla (tabela 2.4.) [98]. TNG je na našem tržištu uobičajno smeša 50 % propana i 50 % butana. Tabela 2.4. Prosečne gustine motornih goriva u Srbiji. Motorno gorivo Prosečna gustina, g/l Benzinska goriva 735 Dizel gorivo (Euro dizel) 830 TNG 540 Eksperimentalna istraživanja u cilju dobijanja vrednosti emisionih faktora podrazumevala su merenje emisije vozila različitih starosti, gde se pri tome skoro bez izuzetka zaključivalo da starija vozila imaju veću emisiju bilo koje zagađujuće materije po jednom utrošenom litru motornog goriva. Kao rezultat tih istraživanja davane su srednje vrednosti emisionih faktora za celokupni analizirani uzorak vozila. Analizom tih srednih literaturnih vrednosti emisionih faktora određene su vrednosti koje su se koristile u slučaju Srbije. Istraživanjima datim u literaturi analizirana su vozila napravljena u intervalu 1980-2005. godina. Samim tim, srednje vrednosti emisionih faktora odgovaraju stanju u saobraćajnom sektoru odgovarajućih područija u pomenutom intervalu. U ovom radu je obrađivana emisija u vremenskom intervalu 2001-2025. godina, koji se samo delimično poklapa sa intervalom literaturnih podataka. Znajući da se iznosi Ef smanjuju sa novoproizvedenim vozilima zaključuje se da usvojene vrednosti prosečnih Ef realno oslikavaju samo početne godine analiziranog vremenskog interval u Srbiji. Taj problem je prevaziđen uvođenjem u analizu trendova promene emisionih faktora sa vremenom. 65

Metodologija<br />

II deo<br />

autori za sada jedine studije takvog tipa u Srbiji, u kojoj je korišćen softverski paket, razvijen<br />

od strane Evropske agencije za zaštitu životne okoline (EEA), „COPERT IV” [84-90].<br />

Ovaj rad predstavlja pokušaj da se emisija iz vozila dovede u vezu sa potrošnjom motornih<br />

goriva, premda je model potrošnje motornih goriva već definisan u prvom delu rada. U prilog<br />

ovoj ideji govori i Harington (Harrington) u svom radu [91], gde zaključuje da je model koji<br />

se zasniva na emisiji povezanoj sa potrošnjom goriva uspešniji nego model zasnovan na vezi<br />

emisije i pređenog puta. Najvažniji razlog za implementaciju alternativne metodologije<br />

procene emisije štetnih gasova iz motornih vozila nalazi se u veoma ograničenoj dostupnosti<br />

podataka potrebnih za uspostavljanje tradicionalne metodologije u Srbiji.<br />

Uzevši u obzir sve prethodno izrečeno, ovaj rad nastoji da pruži dovoljno kvalitetan model<br />

koji neće zavisiti u tolikoj meri od dostupnosti i postojanja kvalitetnih sopstvenih statističkih<br />

podataka. Kako u Srbiji do sada nije primenjivan metodološki pristup emisiji preko<br />

određivanja emisionih faktora, korišćeni su podaci dostupni u literaturi, koji su analizom<br />

prilagođeni specifičnostima srpskog transportnog sektora. Tako koncipiran model je značajno<br />

jednostavniji za korišćenje i izradu, nego modeli koncipirani na bazi emisije prema pređenom<br />

putu.<br />

Metodologija altenativnog koncepta se u početku zasnivala na modelovanju emisije štetnih<br />

gasova iz vozila korišćenjem podataka dobijenih na osnovu merenja u laboratorijskim<br />

uslovima. Poslednjih dvadesetak godina sve više autora koristi podatke dobijene merenjima u<br />

realnim uslovima saobraćaja, uglavnom u većim urbanim sredinama. Međusobnim<br />

upoređivanjem rezultata takvih studija zaključeno je da su rezultati dobijeni u realnim<br />

eksploatacionim uslovima, naravno, verodostojniji [92]. Studije koje obrađuju rezultate<br />

dobijene iz realnih saobraćajnih uslova obično metodološki obuhvataju postavljanje više<br />

mernih uređaja, koji u realnom vremenu mere i beleže koncentracije zagađujućih materija,<br />

trenutnu brzinu vozila i upisuju podatke sa registarskih tablica (da bi se kasnijom analizom<br />

povezali dobijeni podaci o emisiji sa tehničkim karakteristikama svakog vozila pojedinačno).<br />

Uz poznate podatke o potrošnji goriva na jednom oglednom području i strukture potrošenih<br />

derivata, jednostavnom analizom se dolazi do količina emisije izražene u jedinicama mase<br />

zagađujuće materije po jedinici zapremine potrošenog goriva. Uzorak na kojem se vrši<br />

istraživanje obično biva veoma veliki (u nekim studijama broj obrađenih vozila se kretao do<br />

130.000), što definitivno ovakve studije stavlja u prvi plan, jer su tako dobijeni rezultati<br />

veoma reprezentativni [73-74, 93-97].<br />

Ukupna godišnja emisija zagađujućih materija iz izduvnih gasova vozila u Srbiji u ovom radu<br />

računata je kao proizvod emisionih faktora, dobijenih analizom iz literature, i potrošnje<br />

motornih goriva, dobijenih iz modela razvijenog u prvom delu ovog rada (tabele 3.17. i 3.18<br />

u dodatku). Model emisije, predstavljen jednačinom 2.1., prikazuje način računanja godišnje<br />

emisije zagađujućih materija iz transportnog sektora.<br />

64

logo

products

Resources

Company

Terms of service
Privacy policy
Cookie policy
Cookie settings
Imprint
Change language
Made with love in Switzerland
© 2024 Yumpu.com all rights reserved

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!