Doktorska disertacija - Prirodno

2. Teorijski deo
o s t v a r e n o b e z o d r e đ e n i h d e f o r m a c i j a i d e a l n e s t r u k t u r e . T e t r a e d a r s k i s l o j g u b i s
h e k s a g o n a l n u s i m e t r i j u r o t a c i j o m t e t r a e d a r a o k o o s e n o r m a l n e n a b a z a l n u r a v a n , p r i e
simetrija prelazi u d i t r i g o n a l n u . Z n a a j n e d i s t o r z i j e s e d e š a v a j u r o t a c i j o m o k o o s e k o j a
n a l a z i u b a z a l n o j r a v n i i u k l j u u j e p r o m e n u d u ž i n a i u g l o v a v e z a i z m e đ u k a t j o n a i k i s e
Di- i t r i o k t a e d a r s k i s l o j e v i n e p o d l e ž u i d e n t i n i m d e f o r m a c i j a m a . P o s t o j a n j e š u p l j i
d i k t a e d a r s k i m s l o j e v i m a u t i e n a g e o m e t r i j u o k t a e d r a , j e r s e u s l e d n e d o s t a t k a k a
smanjuje dejstvo pozitivnog naelektrisanja na anjon i produžuje se ivica praznog oktaedra, a
p o p u n j e n i o k t a e d r i p o s t a j u a s i m e t r i n i .
Sl. 2.22 . M e đ u s o b n o p o v e z i v a n j traedarskog e t e i oktaedarskog sloja
Ovakva odstupanja kod trioktaedarskih slojeva su mnogo manje izražena. Iz tog razloga
u dioktaedarskim slojevima dolazi do produžavanja veza koje predstavljaju ivicu
nepopunjenog oktaedra od 0,27 nm na 0,32 nm, a popunjeni o k t a e d r i p o s t a j u a s i m e t r i n i .
Teorijski se ovakve deformacije ne dešavaju u trioktaedarskim slojevima, a u realnosti se
z a p a ž a j u v r l o m a l e d i s t o r z i j e i j e d i n o p r i s u s t v o b i v a l e n t n i h k a t j o n a s a z n a t n o r a
jonskim radijusima uzrokuju lokalne promene simetrije. Ovakva naprezanja u strukturi
f i l o s i l i k a t a p o v e a v a j u u n u t r a š n j u e n e r g i j u k r i s t a l a . V e z a i z m e đ u d i o k t a e d a r s k o
tetraedarskog sloja je prikazana na Sl. 2.22.
Slojeviti silikati, odnosno glineni minerali, koji nastaju kondenzacijom tetraedarskog i
oktaedarskog sloja, mogu se podeliti u tri osnovna tipa:
Tip sloja 1:1, kaolinitski tip;
Tip sloja 2:1, monmorijonitski tip;
Tip sloja 2:1:1, hloritni tip.
29