Doktorska disertacija - Prirodno

2. Teorijski deo
2.1.3.1. Defekti strukture kristala
R e a k t i v n o s t v r s t e m a t e r i j e j e g o t o v o i s k l j u i v o r e z u l t a t p o s t o j a n j a d e f e k a t a s t
kristala. Prisustvo defekata i primesa u s t r u k t u r i k r i s t a l a o m o g u a v a a t o m s k u i j o n s k u
pokretvlj i v o s t m a t e r i j e u v r s tanju, o m sa t f i z i k-hemijske o osobine kristala su direktna
funkcija koncentracije defekata - primesa (Jaros, 1985; T e c i l a z i – « S t e v a n o v , i « 1990). Sa
defektima su neposredno povezane strukturno osetljive osobine materijala kao što su: jonska i
e l e k t r i n a p r o v o d ljivost, elektrodni potencijal, m e h a n i k a s v o j s t v a , o pa t svojstva, i k boja,
luminiscencija, p o l u p r o o d n i k a s v o j s ti v ae
l e k t r i n a s u p e r p rljivost. o v o d Kod kristala može da
n a s t u p i v i š e r a z l i i t i h v r s t a n e , p rodnosno a v i l n o s defekata, t i koji se klasifikuju na r a z l i i t e
n a i n e . P o l a z e i o d g e o m e t r i j s k o g , pdefekti r i s t u pse a mogu klasifikovati u 4 grupe:
1. D e f e k t i t a k e , n u l t o d i m e n z i o n i ;
a. defekti toplotnih oscilacija,
b. defekti elektronskih stanja,
c. atomski defekti,
2. Linijski defekti, jednodimenzioni;
a. linearne dislokacije,
b. ivice zrna,
3. Dvodimenzioni defekti;
a. m e đ u p o v r š i n e z r n, a
b. površine kristala,
4. Trodimenzioni defekti;
a. inkluzije stranih materija,
b. intergranularni prostori,
c. pore.
P r v a i d r u g a g r u p a d e f e k a t a s e n a z i v a j u j o š i s t r u k t u r n i d e f e k t i . D e f e k t i t a k e
koji su p r i s u t n i u k r i s t a l i m a u t e r m o d i n a m i k o j r a v n o t e ž i . D e f e k t i g r u p e 2 , 3 i 4 z a v i
prd i s t o r i j e s i s t e m a , n a i n a n a k o j i s u d e f e k t i u v e d e n i u k r i s t a l janja i p o s t u p k a d o
polikristalnog materijala, a strukture sa ovim d e f e k t i m a s u t e r m o d i n a m i k i z a m r zstanja. n u t a
D e f e k t i o b u h v a e n i 3 . i 4 . g r u p o m n ae zmakroskopskim i v a j u s nepravilnostima i vidljivi su u
mikrostrukturi.
U jonskom kristalu opšteg tipa K + A - m o g u i s u s l e d e i t a k a s t i ( dPe uf re ek nt oi v i , « 1994):
●
1. Katjon u intersticijskom položaju K o ;
2. Praznina u podrešetci katjona K□ ’ ;
’
3. Anjoni u intersticijskom položaju A o ;
4. Praznina u podrešetci anjona A□ ● ;
13