kuhlutwa kwetaga tesiswati - UZSpace Home - University of Zululand

kuhlutwa kwetaga tesiswati - UZSpace Home - University of Zululand kuhlutwa kwetaga tesiswati - UZSpace Home - University of Zululand

uzspace.uzulu.ac.za
from uzspace.uzulu.ac.za More from this publisher
06.05.2013 Views

Inhlonipho ivela ngetindlela letinyenti: ivela ngelivi lapho luswana lukhala, ivela ngekuchebulana lapho bantfu lababili bahlangana babingelelana; ivela ngekugoba emadvolo kwalomncane ngobeabingelela umuntfu lohlonishwako eligunjini lelitsite njengathishela, mantji, ummeli wasemajajini, lijaji, inkhosi yesive nalabanye. Inhlonipho igcama kumuntfu kusukela atalwa, akhuliswe ngayo seyifake imihambo nemasiko esive. Inhlonipho ihambisana naletinye tingcikitsi temphilo letifanana nebuntfu, lutsandvo, inkholo, imvelo, bunye, kukhutsatana naletinye. 3.14 INGCIKITSI LETSINTSA LUFUTO Lufuto lusho kufanana ngekwetento nesimo. Esikhatsini lesinyenti lufuto lubukwa ebanlfwini. Kuye kubukwe umntfwana acatsaniswe nebatali bakhe. , Umntfwana uye afute batali bakhe ngetici letitsite letibonakala emtimbeni wakhe. Kulesinye sikhatsi uye abafute ngesimo netento takhe. Etibonelweni tetaga letingentasi kusetjentisweemagama lamifanekisomicondvo lalandzelako: lukhuni nenkhonyane kukhombisa lufuto. Ngekubuka bantwana labanyenti uye ubone ngalokuphelele simo netento tebatali babo, ubuye wati nemphilo yasemakhaya labaphuma kuwo. Uma ungumtali kuhle ukhulise bantfwana ngendlela lefanele ngobe live lisebentisa bona njengesibuko selikhaya lakho. Sibona kucatsanisa kuleso naleso saga. Lukhuni lubukwe Iwacatsaniswa nemlotsa; inkhonyane ibukwe nenina; umbala wabukwa nekhonyane. Uma sikhuluma ngelufuto sibuka ngekucatsanisa umntfwana nemtali. 81

Taga ngengcikitsi letsinta lufuto Saga: Inchazelo: Saga: Inchazelo: Saga: Inchazelo: Lukhuni lutala umlotsa. Umuntfu locotfokuyenteka atale umntfwana longafani nave ngesimilo. Ikhonyane yemdlandla yeca lapho kweca khona unina. Umntfwana ufuta batali bakhe ngebuhle noma ngebubi. Umbala ucaca enkhonyaneni. Umntfwana ufuta batali bakhe ngetento letinhle noma letimbi. Taga letitsintsa lufuto tiyahambelana naleto letiphatselene nekusekwa kwemiti. kukhuliswa kwebanttwana nekuphatsana kwebantfu. Lufuto luyincenye yemphilo yebantfu ngobe luyacatsanisa lubuye lufanise. 3.15 INGCIKITSI lEPHATSElENE NEKWEHlUlEKA Kwehluleka kuphikisana nemphumelelo. Kwehluleka okusiyo intfo lekhutsatwako ngobe kunemphumeta lomubi. Kubekwe njengengcikitsi lopha hhayi ngobe kugcanyiswa kunoletinye tingcikitsi. Inhloso kuphawula ngoko bese kunyembenywo. Kwehluleka kubonakala emikhakheni yemphilo leminyenti: emidlalweni. emitameni. enkhulumeni. etikhundleni. njatonjolo, kwehluleka kubakhona ngemuva kwemitomo leminyenti lelwo nemphumelelo. Lekumele kwatiwe kutsi kwehluleka umuntfu lowenta imitamo hhayi togoce tandla wobukela lokwentekako. TInyenti tindzawo lapho umuntfu aye ehluleke khona njengaleti: 82

Taga ngengcikitsi letsinta lufuto<br />

Saga:<br />

Inchazelo:<br />

Saga:<br />

Inchazelo:<br />

Saga:<br />

Inchazelo:<br />

Lukhuni lutala umlotsa.<br />

Umuntfu locotfokuyenteka atale umntfwana longafani nave<br />

ngesimilo.<br />

Ikhonyane yemdlandla yeca lapho kweca khona unina.<br />

Umntfwana ufuta batali bakhe ngebuhle noma ngebubi.<br />

Umbala ucaca enkhonyaneni.<br />

Umntfwana ufuta batali bakhe ngetento letinhle noma<br />

letimbi.<br />

Taga letitsintsa lufuto tiyahambelana naleto letiphatselene nekusekwa kwemiti.<br />

kukhuliswa kwebanttwana nekuphatsana kwebantfu. Lufuto luyincenye<br />

yemphilo yebantfu ngobe luyacatsanisa lubuye lufanise.<br />

3.15 INGCIKITSI lEPHATSElENE NEKWEHlUlEKA<br />

Kwehluleka kuphikisana nemphumelelo. Kwehluleka okusiyo intfo<br />

lekhutsatwako ngobe kunemphumeta lomubi. Kubekwe njengengcikitsi lopha<br />

hhayi ngobe kugcanyiswa kunoletinye tingcikitsi. Inhloso kuphawula ngoko<br />

bese kunyembenywo.<br />

Kwehluleka kubonakala emikhakheni yemphilo leminyenti: emidlalweni.<br />

emitameni. enkhulumeni. etikhundleni. njatonjolo, kwehluleka kubakhona<br />

ngemuva kwemitomo leminyenti lelwo nemphumelelo.<br />

Lekumele kwatiwe kutsi kwehluleka umuntfu lowenta imitamo hhayi togoce<br />

tandla wobukela lokwentekako. TInyenti tindzawo lapho umuntfu aye ehluleke<br />

khona njengaleti:<br />

82

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!