kuhlutwa kwetaga tesiswati - UZSpace Home - University of Zululand

kuhlutwa kwetaga tesiswati - UZSpace Home - University of Zululand kuhlutwa kwetaga tesiswati - UZSpace Home - University of Zululand

uzspace.uzulu.ac.za
from uzspace.uzulu.ac.za More from this publisher
06.05.2013 Views

Uma sibuka kusukela ku (b) - (d) sibona kuchumana kwemisho nekwemicondvo lokugcamisa sichasiso noma sikhanyiso. 4.4.1 Saga njengemusho wekucala Uma saga sisetjentiswe ekucaleni siniketa umcondvo lophelele ngoba singumusho lophelele. Umusho lolandzelako usuke sewuchaza kabanti ngaloko lokushiwo saga. Uma sibuka saga lesitsL kwendza kutilahla lesisho kutsi intfombatane ayati kutsi iyophatseka njani emendvweni sitfola umcondvo lophelele nenchazelo ngesimo sasemendvweni. Uma sesibuka saga lesisikhetsile ku- (a) sesitfola sichasiso lesigcamile ngekuveta imphilo nebunikati. Luhla Iwetibonelo (a) Kwendza kutilahla sibilL loko ukubona ngemphilo yakaMotsa. (b) Inkunzi isematfoleni mnaketfu, khulisa kahle banttwana. (c) Kuhlonishwana kabili jaha lembutfo ngoba imphilo iba yinhle ngekuphila nebantfu. (d) Sitsa semuntfu nguye lucobo Iwakhe ngekungenti tintfo letifanele ngesikhatsi lesifanele. [e) Inyoni ikhala kusile ntsanga ngobe awukwati lokutawukwenteka kusasa. (f) Ingwe idla naemabala mnaketfu, ngako-ke chubeka netento takho letinhle. (g) Kufa kusetiveni sibili ngobe umuntfu ulimaiela noma kukuphi. (h) Ungabona emehlo esibunau uma Sipho angaphumelela etifundvweni takhe ngobe ulivila. (i) Sekubonwa ngekusa ngobe okasakwoti kukhulumo. kudla nekuhamba. 101

(j) Inkhukhu ijutjwe umlomo njengobe Iicembu lakhe lehlulekile. 4.4.2 Saga njengemusho wekugcina Kusebenta kwesaga ekugcineni njengemusho wekugcina kuveta imicondvo leminyenti leyehlekene lephikisako,levumelanako,lechasisako nalekhanyisako. Tibonelo: • Imphikiswano / Kucafsanisa Kuphana: Lomavundvo phani bantfu kudla. Kwemana: KUbopha inja netinkhuni. • Kugcizelela Umcondvo wekucala: KaNdlovu akulalwa. Umcondvo logcizelelako: Kotsiwa lukhuni Iwedvungamuti. luhla Iwetibonelo (a) Lomavundvu phani bantfu kudla uyekele kubopha inja netinkhuni. l(b) LaKhumalo wammela umntfwanakhe wakhohlwa kutsi Iibunjwa Iiseva. (c) KaNdlovu akulalwa kotsiwa lukhuni Iwedvungamuti. (d) Kulisiko lemaSwati kutsi intfombi kayendlu!wa. (e) Kadze atjelwa angalaleli Bhembe kutsi Indvuku kayiwakhl umuti. (f) Loku lewungente kona mnaketfu ungabokhohlwa kutsi lunyawo alunamphumulo. (g) Kuko konkhe lokwentako ubokhumbula kutsi tandla tiyagezana. (h) KwabukanaleMelika nelaseRashlya kwabonakala kutsl kubhekene Inyanga nelilanga. (I) Kuhamba kweyise emhlabenl kwenta kwabonakala kutsi inhlanti ishelwe ngemanti. 102

Uma sibuka kusukela ku (b) - (d) sibona kuchumana kwemisho<br />

nekwemicondvo lokugcamisa sichasiso noma sikhanyiso.<br />

4.4.1 Saga njengemusho wekucala<br />

Uma saga sisetjentiswe ekucaleni siniketa umcondvo lophelele ngoba<br />

singumusho lophelele. Umusho lolandzelako usuke sewuchaza kabanti<br />

ngaloko lokushiwo saga. Uma sibuka saga lesitsL kwendza kutilahla<br />

lesisho kutsi intfombatane ayati kutsi iyophatseka njani emendvweni sitfola<br />

umcondvo lophelele nenchazelo ngesimo sasemendvweni. Uma<br />

sesibuka saga lesisikhetsile ku- (a) sesitfola sichasiso lesigcamile ngekuveta<br />

imphilo nebunikati.<br />

Luhla Iwetibonelo<br />

(a) Kwendza kutilahla sibilL loko ukubona ngemphilo yakaMotsa.<br />

(b) Inkunzi isematfoleni mnaketfu, khulisa kahle banttwana.<br />

(c) Kuhlonishwana kabili jaha lembutfo ngoba imphilo iba yinhle<br />

ngekuphila nebantfu.<br />

(d) Sitsa semuntfu nguye lucobo Iwakhe ngekungenti tintfo letifanele<br />

ngesikhatsi lesifanele.<br />

[e) Inyoni ikhala kusile ntsanga ngobe awukwati lokutawukwenteka<br />

kusasa.<br />

(f) Ingwe idla naemabala mnaketfu, ngako-ke chubeka netento<br />

takho letinhle.<br />

(g) Kufa kusetiveni sibili ngobe umuntfu ulimaiela noma kukuphi.<br />

(h) Ungabona emehlo esibunau uma Sipho angaphumelela<br />

etifundvweni takhe ngobe ulivila.<br />

(i) Sekubonwa ngekusa ngobe okasakwoti kukhulumo. kudla<br />

nekuhamba.<br />

101

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!