kuhlutwa kwetaga tesiswati - UZSpace Home - University of Zululand
kuhlutwa kwetaga tesiswati - UZSpace Home - University of Zululand kuhlutwa kwetaga tesiswati - UZSpace Home - University of Zululand
Uma sibuka kusukela ku (b) - (d) sibona kuchumana kwemisho nekwemicondvo lokugcamisa sichasiso noma sikhanyiso. 4.4.1 Saga njengemusho wekucala Uma saga sisetjentiswe ekucaleni siniketa umcondvo lophelele ngoba singumusho lophelele. Umusho lolandzelako usuke sewuchaza kabanti ngaloko lokushiwo saga. Uma sibuka saga lesitsL kwendza kutilahla lesisho kutsi intfombatane ayati kutsi iyophatseka njani emendvweni sitfola umcondvo lophelele nenchazelo ngesimo sasemendvweni. Uma sesibuka saga lesisikhetsile ku- (a) sesitfola sichasiso lesigcamile ngekuveta imphilo nebunikati. Luhla Iwetibonelo (a) Kwendza kutilahla sibilL loko ukubona ngemphilo yakaMotsa. (b) Inkunzi isematfoleni mnaketfu, khulisa kahle banttwana. (c) Kuhlonishwana kabili jaha lembutfo ngoba imphilo iba yinhle ngekuphila nebantfu. (d) Sitsa semuntfu nguye lucobo Iwakhe ngekungenti tintfo letifanele ngesikhatsi lesifanele. [e) Inyoni ikhala kusile ntsanga ngobe awukwati lokutawukwenteka kusasa. (f) Ingwe idla naemabala mnaketfu, ngako-ke chubeka netento takho letinhle. (g) Kufa kusetiveni sibili ngobe umuntfu ulimaiela noma kukuphi. (h) Ungabona emehlo esibunau uma Sipho angaphumelela etifundvweni takhe ngobe ulivila. (i) Sekubonwa ngekusa ngobe okasakwoti kukhulumo. kudla nekuhamba. 101
(j) Inkhukhu ijutjwe umlomo njengobe Iicembu lakhe lehlulekile. 4.4.2 Saga njengemusho wekugcina Kusebenta kwesaga ekugcineni njengemusho wekugcina kuveta imicondvo leminyenti leyehlekene lephikisako,levumelanako,lechasisako nalekhanyisako. Tibonelo: • Imphikiswano / Kucafsanisa Kuphana: Lomavundvo phani bantfu kudla. Kwemana: KUbopha inja netinkhuni. • Kugcizelela Umcondvo wekucala: KaNdlovu akulalwa. Umcondvo logcizelelako: Kotsiwa lukhuni Iwedvungamuti. luhla Iwetibonelo (a) Lomavundvu phani bantfu kudla uyekele kubopha inja netinkhuni. l(b) LaKhumalo wammela umntfwanakhe wakhohlwa kutsi Iibunjwa Iiseva. (c) KaNdlovu akulalwa kotsiwa lukhuni Iwedvungamuti. (d) Kulisiko lemaSwati kutsi intfombi kayendlu!wa. (e) Kadze atjelwa angalaleli Bhembe kutsi Indvuku kayiwakhl umuti. (f) Loku lewungente kona mnaketfu ungabokhohlwa kutsi lunyawo alunamphumulo. (g) Kuko konkhe lokwentako ubokhumbula kutsi tandla tiyagezana. (h) KwabukanaleMelika nelaseRashlya kwabonakala kutsl kubhekene Inyanga nelilanga. (I) Kuhamba kweyise emhlabenl kwenta kwabonakala kutsi inhlanti ishelwe ngemanti. 102
- Page 61 and 62: Dingane. Leli kwobe kuli butfo lenk
- Page 63 and 64: SEHLUKO 3 3.0 KUHLELEKA KWETAGA NGE
- Page 65 and 66: Kubalulekile kubukisisa kutsi iyini
- Page 67 and 68: Imphambosi yekwentana ngiyo lephets
- Page 69 and 70: Likhaya Iima Iicondze ngebantfu lab
- Page 71 and 72: Uma sibuka tibonelo letingenhla, ti
- Page 73 and 74: Luhla Iwetaga leticaphelisa ngengot
- Page 75 and 76: INGWENYAMA INDVUNA INDLOVUKAZI Nqwa
- Page 77 and 78: Toga ngengcikitsi yetinsongo Saga:
- Page 79 and 80: grass and stones on it. If it is ne
- Page 81 and 82: ngalokusobala kutsi umuntfu wente t
- Page 83: kubukwe kubaleka kwakhe ayewusitsel
- Page 86 and 87: Buntfu kumele bukhutsatwe ebantfwin
- Page 88 and 89: • tici letisemitimbeni. • tento
- Page 90 and 91: afinyelele ezingeni lebudzala lekut
- Page 92 and 93: Inhlonipho ivela ngetindlela letiny
- Page 94 and 95: • Kwehluleka emdlalweni. • Kweh
- Page 96 and 97: Saga: Inchazelo: Saga: Inchazelo: L
- Page 98 and 99: Saga: Inchazelo: Saga: Inchazelo: S
- Page 100 and 101: SEHLUKO 4 4.0 KUHLELEKA KWETAGA NGE
- Page 102 and 103: • • • • • • • Umuntfu
- Page 104 and 105: • Toga letinemagama lomanyenti ne
- Page 106 and 107: Saga: Kubona kanye kubona kabili. I
- Page 108 and 109: Saga: Inchazelo: Saga: Inchazelo: 4
- Page 110 and 111: Kolulucwaningo kubukwe tibonelo let
- Page 114 and 115: (j) Waphelelwa ngumsebenti kadzeni
- Page 116 and 117: Akusiyo imibuto /engenhla kuphela /
- Page 118 and 119: 5 6 7 4.6.1 Sibanjalo Ubifo Silandz
- Page 120 and 121: 4.7 TAGA lEl1SAKUPHIKA Toga tiyindl
- Page 122 and 123: Saga: Inchazelo: Saga: Inchazelo: S
- Page 125 and 126: • kukhona letiveta bunye ngekwesi
- Page 127 and 128: Kwephana ludvumo Kwemana ludvumo Li
- Page 129 and 130: lento lokufaniswako lokulaniswa nak
- Page 131 and 132: 4.10.3 Simuntfutiso Saga: Licala ng
- Page 133 and 134: Liphimbo 1-Wadla lilunga lakulungel
- Page 135 and 136: 4.10.6 4.10.7 Saga: Inchazelo: Inkh
- Page 137 and 138: isho kukhetseka kwemagama ngendlela
- Page 140 and 141: SiboneJo: Sibonelo: (c) Letinye tog
- Page 142 and 143: 4.13 SIPHETFO Kubona kanye kubona k
- Page 144 and 145: 5.0 SIPHETFO SELUCWANINGO 5.1 SINGE
- Page 146 and 147: Lokuphilako s Tilwane letindizako s
- Page 148: Letinye taga tiye tivete imicondvo
- Page 151: ntfo tenkhulumo tibaluleke etageni
- Page 154 and 155: 5.5 SIPHETFO NGEMIBONO LEYEHLUKENE
- Page 156 and 157: Kubalulekile kutsi taga tifundziswe
- Page 158 and 159: Lubisi, P.M. 2002: Kubuka Ngeliso L
Uma sibuka kusukela ku (b) - (d) sibona kuchumana kwemisho<br />
nekwemicondvo lokugcamisa sichasiso noma sikhanyiso.<br />
4.4.1 Saga njengemusho wekucala<br />
Uma saga sisetjentiswe ekucaleni siniketa umcondvo lophelele ngoba<br />
singumusho lophelele. Umusho lolandzelako usuke sewuchaza kabanti<br />
ngaloko lokushiwo saga. Uma sibuka saga lesitsL kwendza kutilahla<br />
lesisho kutsi intfombatane ayati kutsi iyophatseka njani emendvweni sitfola<br />
umcondvo lophelele nenchazelo ngesimo sasemendvweni. Uma<br />
sesibuka saga lesisikhetsile ku- (a) sesitfola sichasiso lesigcamile ngekuveta<br />
imphilo nebunikati.<br />
Luhla Iwetibonelo<br />
(a) Kwendza kutilahla sibilL loko ukubona ngemphilo yakaMotsa.<br />
(b) Inkunzi isematfoleni mnaketfu, khulisa kahle banttwana.<br />
(c) Kuhlonishwana kabili jaha lembutfo ngoba imphilo iba yinhle<br />
ngekuphila nebantfu.<br />
(d) Sitsa semuntfu nguye lucobo Iwakhe ngekungenti tintfo letifanele<br />
ngesikhatsi lesifanele.<br />
[e) Inyoni ikhala kusile ntsanga ngobe awukwati lokutawukwenteka<br />
kusasa.<br />
(f) Ingwe idla naemabala mnaketfu, ngako-ke chubeka netento<br />
takho letinhle.<br />
(g) Kufa kusetiveni sibili ngobe umuntfu ulimaiela noma kukuphi.<br />
(h) Ungabona emehlo esibunau uma Sipho angaphumelela<br />
etifundvweni takhe ngobe ulivila.<br />
(i) Sekubonwa ngekusa ngobe okasakwoti kukhulumo. kudla<br />
nekuhamba.<br />
101