kuhlutwa kwetaga tesiswati - UZSpace Home - University of Zululand
kuhlutwa kwetaga tesiswati - UZSpace Home - University of Zululand kuhlutwa kwetaga tesiswati - UZSpace Home - University of Zululand
Kolulucwaningo kubukwe tibonelo letinemagama lamabili kuya kulasihlanu. Taga letinyenti titfolakala kulelinani lemagama. Loko kufakazela kutsi saga simusho lomfishane locuketse umcondvo lojulile. Taga letinemagama langetulu kulasihlanu timbalwa kakhulu njengaleti: Saga: Inchazelo: Saga: Inchazelo: Kulele kunye kube kubili ngabe kuyavusana. Umuntfu losengotini loweswele lomelekelelako. Batibona emaphiko ekundiza kantsi atindizi tonkhe. Kushiwo kumuntfu longakahlakaniphi kahle. Saga siligcogco lemagama lakhetseke ngendlela leselizingeni lelisetulu ngenhloso yekugcamisa imicondvo letsite nekundlulisa umlayeto. 4.4 IMISHO Saga simusho lophelele. Umusho uphelela ngekutsi ube nasobito, silandziso noma nesichasiso. Saga siniketa umcondvo lophelele imisho. Saga sendlulisa umlayeto ngendlela lekhombisa kujula kwelulwimi nelikhono lelisetulu. Ase sibuke kusebenta kwesaga njengemusho etindzaweni letehlukene: • Saga njengemusho lophelele Imfuyo itsandza loyitsandzako. • Saga ekucaleni kwemishombici Imfuyo itsandza loyitsandzoko sibili, loka kubanokale kuMabhengeda injinga yesigodzi. 99
• Saga ekugcineni kwemishombici Tiphendvuke imilalandle ngenca yebunyenti loko kuveta ngalokugcamile kutsi imfuyo itsandza loyitsandzako. • Saga ekhatsi kwemishombici Kuyabonakala kutsi imfuyo itsandza loyitsandzako ngobe tinkhomo taNdlela tigcwele ematsafa. Lesikucaphelako kutsi saga siyakwati kusebenta naleminye imisho sigcamise umcondvo munye. Saga singemagama lagcogceleke ndzawonye ngelikhono. Tibonelo letingenhla tisikhombisa umdvwebo wemusho lomihibamitsatfu lolandzelako: (a) 1-3 Sago Nienaemusho loohelele (b) 1 2 3 Sago ekucaleni (cl 2 3 Saga ekugcineni [d) 2 3 Saga emkhatsini Lapha sibuke kusetjentiswa kwesaga ngekwetindzawo emishweni. Lokugcamako lapha kutsisaga sinemumo (form) lotsite. Saga sikhombisa Iikhono (art), ingcikitsi (theme), indzaba lesiyicocako (subject matter), kumiswa (style) nendlela lesisetjentiswa ngayo. 100
- Page 59 and 60: Saga: Inchazelo: Sigwaca sHindza in
- Page 61 and 62: Dingane. Leli kwobe kuli butfo lenk
- Page 63 and 64: SEHLUKO 3 3.0 KUHLELEKA KWETAGA NGE
- Page 65 and 66: Kubalulekile kubukisisa kutsi iyini
- Page 67 and 68: Imphambosi yekwentana ngiyo lephets
- Page 69 and 70: Likhaya Iima Iicondze ngebantfu lab
- Page 71 and 72: Uma sibuka tibonelo letingenhla, ti
- Page 73 and 74: Luhla Iwetaga leticaphelisa ngengot
- Page 75 and 76: INGWENYAMA INDVUNA INDLOVUKAZI Nqwa
- Page 77 and 78: Toga ngengcikitsi yetinsongo Saga:
- Page 79 and 80: grass and stones on it. If it is ne
- Page 81 and 82: ngalokusobala kutsi umuntfu wente t
- Page 83: kubukwe kubaleka kwakhe ayewusitsel
- Page 86 and 87: Buntfu kumele bukhutsatwe ebantfwin
- Page 88 and 89: • tici letisemitimbeni. • tento
- Page 90 and 91: afinyelele ezingeni lebudzala lekut
- Page 92 and 93: Inhlonipho ivela ngetindlela letiny
- Page 94 and 95: • Kwehluleka emdlalweni. • Kweh
- Page 96 and 97: Saga: Inchazelo: Saga: Inchazelo: L
- Page 98 and 99: Saga: Inchazelo: Saga: Inchazelo: S
- Page 100 and 101: SEHLUKO 4 4.0 KUHLELEKA KWETAGA NGE
- Page 102 and 103: • • • • • • • Umuntfu
- Page 104 and 105: • Toga letinemagama lomanyenti ne
- Page 106 and 107: Saga: Kubona kanye kubona kabili. I
- Page 108 and 109: Saga: Inchazelo: Saga: Inchazelo: 4
- Page 112 and 113: Uma sibuka kusukela ku (b) - (d) si
- Page 114 and 115: (j) Waphelelwa ngumsebenti kadzeni
- Page 116 and 117: Akusiyo imibuto /engenhla kuphela /
- Page 118 and 119: 5 6 7 4.6.1 Sibanjalo Ubifo Silandz
- Page 120 and 121: 4.7 TAGA lEl1SAKUPHIKA Toga tiyindl
- Page 122 and 123: Saga: Inchazelo: Saga: Inchazelo: S
- Page 125 and 126: • kukhona letiveta bunye ngekwesi
- Page 127 and 128: Kwephana ludvumo Kwemana ludvumo Li
- Page 129 and 130: lento lokufaniswako lokulaniswa nak
- Page 131 and 132: 4.10.3 Simuntfutiso Saga: Licala ng
- Page 133 and 134: Liphimbo 1-Wadla lilunga lakulungel
- Page 135 and 136: 4.10.6 4.10.7 Saga: Inchazelo: Inkh
- Page 137 and 138: isho kukhetseka kwemagama ngendlela
- Page 140 and 141: SiboneJo: Sibonelo: (c) Letinye tog
- Page 142 and 143: 4.13 SIPHETFO Kubona kanye kubona k
- Page 144 and 145: 5.0 SIPHETFO SELUCWANINGO 5.1 SINGE
- Page 146 and 147: Lokuphilako s Tilwane letindizako s
- Page 148: Letinye taga tiye tivete imicondvo
- Page 151: ntfo tenkhulumo tibaluleke etageni
- Page 154 and 155: 5.5 SIPHETFO NGEMIBONO LEYEHLUKENE
- Page 156 and 157: Kubalulekile kutsi taga tifundziswe
- Page 158 and 159: Lubisi, P.M. 2002: Kubuka Ngeliso L
Kolulucwaningo kubukwe tibonelo letinemagama lamabili kuya<br />
kulasihlanu. Taga letinyenti titfolakala kulelinani lemagama. Loko<br />
kufakazela kutsi saga simusho lomfishane locuketse umcondvo lojulile.<br />
Taga letinemagama langetulu kulasihlanu timbalwa kakhulu njengaleti:<br />
Saga:<br />
Inchazelo:<br />
Saga:<br />
Inchazelo:<br />
Kulele kunye kube kubili ngabe kuyavusana.<br />
Umuntfu losengotini loweswele lomelekelelako.<br />
Batibona emaphiko ekundiza kantsi atindizi tonkhe.<br />
Kushiwo kumuntfu longakahlakaniphi kahle.<br />
Saga siligcogco lemagama lakhetseke ngendlela leselizingeni lelisetulu<br />
ngenhloso yekugcamisa imicondvo letsite nekundlulisa umlayeto.<br />
4.4 IMISHO<br />
Saga simusho lophelele. Umusho uphelela ngekutsi ube nasobito, silandziso<br />
noma nesichasiso. Saga siniketa umcondvo lophelele imisho. Saga sendlulisa<br />
umlayeto ngendlela lekhombisa kujula kwelulwimi nelikhono lelisetulu.<br />
Ase sibuke kusebenta kwesaga njengemusho etindzaweni letehlukene:<br />
• Saga njengemusho lophelele<br />
Imfuyo itsandza loyitsandzako.<br />
• Saga ekucaleni kwemishombici<br />
Imfuyo itsandza loyitsandzoko sibili, loka kubanokale<br />
kuMabhengeda injinga yesigodzi.<br />
99