ENYUVESIYAKAZULU - UZSpace Home

ENYUVESIYAKAZULU - UZSpace Home ENYUVESIYAKAZULU - UZSpace Home

uzspace.uzulu.ac.za
from uzspace.uzulu.ac.za More from this publisher
06.05.2013 Views

SEHlUKO SESIBIU 2.0 EMASIKO NEMIHAMBO YEMASWATI 2.1 Singeniso Emasiko nemihambo yesive ngiko lokukhombisa kutsi leso sive siyini. Phela ana sive singenawo emasiko kanye nemihambo lapho sibambelele khona, kufana nekutsi sivele sifile leso sive. Esikhatsini lesiphila kuso lomuhla live selaba ngulelicakile ngobe emasiko nemihambo kwabhecwa kwaba yintfo yemacaba lengenamsebenti. Bantfu labanyenti bayacakeka nababona umuntfu avunulile. Empeleni kuvunulfl'amalanga sekutsatfwa njengentfo lemangalisako. Nangabe ulicobile uhamba edolobheni, ngicinisile kutsi bangajika nawe bantfu bamangele kutsi lowekunene uvelaphi. Angeke bawaswele emagama labangakucaphata ngawo, kukhombisa kutsi wena awuyati imphucuko.. Lokwadala loku kutsi nakufika labekubulwa tinhlitiyo, bafika batsi basiletsela imphucuko, batesikhipha ebumnyameni bekugcoka tikhumba. Loku kwaba liphutsa lelikhulu ngobe phela tonkhe tive letikhona emhlabeni kunalapho tasuka khona tatfutfuka-ke tadzimate tafika kuleli zinga lesetititfola tikulo kulamalanga. Kute sive lesadzabuka sigcoka emabhuluko. Kantsi futsi imvunulo ayisho kutsi sevele unguloko lokwembetse kepha kungekhatsi emntfwini. Kuya ngekutsi Iowa muntfu uphila yiphi imphilo. Umonakalo lokhona eveni ikakhulu ngekulahleka nekubukelwa phansi kwemasiko, sekumele sisale silalisa tibutsa ngobe laba labangevani nemasiko banencokodvo. Lapha sitawubuka emasiko nemihambo yemaswati kutsi ingaba nasiphi sandla ekuvuseleleni buntfu bebantfu. Lamasiko nemihambo kutawubukwa kuchatsaniswa naloku kwesilumbi kubona kutsi ingabe konakelephi uma kukhona lakonakele khon,a. Kutawusikwa lelijikako kunaku lokulandzelako: kuganana, kulobola, kugidza umtsimba, kukhinyabeteka kwemendvo, umgcwabo, kuzila, kubuyisa umuntfu ekhaya, tibhimbi nemidmbi yemaswati kanye netingoma takhona, kudla kwesintfu 35

SEHlUKO SESIBIU<br />

2.0 EMASIKO NEMIHAMBO YEMASWATI<br />

2.1 Singeniso<br />

Emasiko nemihambo yesive ngiko lokukhombisa kutsi leso sive siyini. Phela ana<br />

sive singenawo emasiko kanye nemihambo lapho sibambelele khona, kufana<br />

nekutsi sivele sifile leso sive. Esikhatsini lesiphila kuso lomuhla live selaba<br />

ngulelicakile ngobe emasiko nemihambo kwabhecwa kwaba yintfo yemacaba<br />

lengenamsebenti. Bantfu labanyenti bayacakeka nababona umuntfu avunulile.<br />

Empeleni kuvunulfl'amalanga sekutsatfwa njengentfo lemangalisako. Nangabe<br />

ulicobile uhamba edolobheni, ngicinisile kutsi bangajika nawe bantfu bamangele<br />

kutsi lowekunene uvelaphi. Angeke bawaswele emagama labangakucaphata<br />

ngawo, kukhombisa kutsi wena awuyati imphucuko..<br />

Lokwadala loku kutsi nakufika labekubulwa tinhlitiyo, bafika batsi basiletsela<br />

imphucuko, batesikhipha ebumnyameni bekugcoka tikhumba. Loku kwaba liphutsa<br />

lelikhulu ngobe phela tonkhe tive letikhona emhlabeni kunalapho tasuka khona<br />

tatfutfuka-ke tadzimate tafika kuleli zinga lesetititfola tikulo kulamalanga. Kute sive<br />

lesadzabuka sigcoka emabhuluko. Kantsi futsi imvunulo ayisho kutsi sevele<br />

unguloko lokwembetse kepha kungekhatsi emntfwini. Kuya ngekutsi Iowa muntfu<br />

uphila yiphi imphilo. Umonakalo lokhona eveni ikakhulu ngekulahleka nekubukelwa<br />

phansi kwemasiko, sekumele sisale silalisa tibutsa ngobe laba labangevani<br />

nemasiko banencokodvo.<br />

Lapha sitawubuka emasiko nemihambo yemaswati kutsi ingaba nasiphi sandla<br />

ekuvuseleleni buntfu bebantfu. Lamasiko nemihambo kutawubukwa kuchatsaniswa<br />

naloku kwesilumbi kubona kutsi ingabe konakelephi uma kukhona lakonakele<br />

khon,a. Kutawusikwa lelijikako kunaku lokulandzelako: kuganana, kulobola, kugidza<br />

umtsimba, kukhinyabeteka kwemendvo, umgcwabo, kuzila, kubuyisa umuntfu<br />

ekhaya, tibhimbi nemidmbi yemaswati kanye netingoma takhona, kudla kwesintfu<br />

35

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!