ENYUVESIYAKAZULU - UZSpace Home
ENYUVESIYAKAZULU - UZSpace Home
ENYUVESIYAKAZULU - UZSpace Home
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
nalo eBhayibhelini kunganakwa kutsi Iitsini bese Iifakwa esitifiketini sekutalwa.<br />
Labanyenti bantfu emagama abo asekhaya asekugcineni, kucaliswe ngemagama<br />
esilumbi labangawati nekutsi atsini. Khumalo, (2000) uyichaza kancono lendzaba<br />
nangemagama akhe abeka atsi:<br />
Akugcini lapho ngoba abaningi bethu baqanjwa amagama<br />
esiNgisi, esiFulentshi, esiPutukezi nokunye ngabefundisi<br />
abamhlophe. Babili bathathu abaziqondayo izincazelo zalawa<br />
magama abo. Lawo magama okuthunjwa kwethu nokuthenwa<br />
nokuphakulwa kwethu kokwakwethu, yiwona angongqa<br />
phambili komazisi bethu. Kuyiqiniso elithe qwa ukuthi ibizo lami<br />
lokuqala kwakungeke futhi akusoze kwaba ngelesiNgisi ngoba<br />
angisilona iNgisi. Ekujuleni kwenhliziyo yami kuyisilonda<br />
esophayo nozozo obhibhayo ukwazi ukuthi ibizo lami lakwethu<br />
lanqindwa amanqindi yimithetho yezwe ehambisana<br />
nokuthunjwa kwengqondo nobumina.<br />
(Khumalo, 2000:6).<br />
Yindzaba lebuhlungu kabi lena futsi ledzinga kufakelwa tibuko. Loku sekwenta<br />
bantfu bakitsi kutsi banyembenye emagama abo asekhaya batsandze lawa eSilumbi.<br />
Khumalo, (2000) ulandzisa kutsi bantfu bebalwa babange kusetjentiswa<br />
kwemagama. Asimuve nabeka atsi:<br />
Emihleni yobuncane bethu, kwakuliwa kUbangwa ukuthi<br />
untanga yakho ukubize ngebizo lasekhaya esikoleni noma<br />
esontweni. Isimanga ngesokuthi abantu bebangalwi uma<br />
untanga yakhe embize ngebizo Jakhe lesilungu ekhaya noma<br />
ezinkomeni. Konke kwakwenziwa ukugxishwa imfucuza<br />
yemfundisoze yabathumbi bezingqondo zomuntu womdabu.<br />
(Khumalo, 2000:6).<br />
Ngubane, (1995) encwadzini lehlelwe nguMakobane nalabanye, (1995) ubika kutsi<br />
asengumfundisi eMgungundlovu ngeminyaka yabo-1970 wake wafoneJwa<br />
ngumzalwane wesilisa acela kubhatjatiselwa umntfwanakhe. Kulokubhatjatiswa<br />
kwalomntfwanakhe bekangafuni nangeliphutsa kutsi aniketwe lelinye ligama<br />
ngaphandJe kwaleli lesintfu lametse Iona vena. Wabuye wakubeka lomzalwane kutsi<br />
uma sifiso sakhe singentiwa, vena nemndeni wakhe batawuphuma baphele eRoma.<br />
Ngubane wayitsembisa lendvodza kutsi sicelo sayo utasindlulisela kuBhishopi<br />
136