06.05.2013 Views

ENYUVESIYAKAZULU - UZSpace Home

ENYUVESIYAKAZULU - UZSpace Home

ENYUVESIYAKAZULU - UZSpace Home

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Kulukhuni satje kungena emtini wemnumzane ungasati sibongo sakhona. Phela<br />

ngesintfu ukhulekela usengekangeni emabaleni alelokhaya. Kulisiko kutsi<br />

lokhulekako asho tinanatelo taleso sibongo. Ngenhlanhla akudzingi aze ayositsela<br />

nato kutitsi fahla nje kancane ingani loko kuyakhombisa kutsi uwati mbamba lomuti.<br />

Nawutsi nje sikhulekile Msangambe, Mnjoma lomhlophe netinyawo takhe, usuke<br />

sewucedzile kubakaSigudla. Kuvele utitfutsele nje emtini wendvodza kusuke<br />

kukhona lotakutfola njengobe boPiet Retief bakutfola eMgungundlovana. Loku<br />

kufakazelwa nguGinindza, (1992) nakayichaza kanjena lendzaba yesibongo:<br />

The sibongo is appended to formulae for greeting and is<br />

frequently interpolated in conversations by the listener and<br />

the speaker. Visitors to a homestead, particularly men, hail<br />

by the sibongo of the headman whilst still at the gate. Not<br />

to do so is not only impolite, but raises suspicion of nefarious<br />

intent and deeds for only witches and evildoers sneaks into<br />

peoples's homes to avoid being detected.<br />

(Ginindza, 1992:7).<br />

Kwangatsi Kamera, (1999:11) nave uyiva ngekufana naGinindza nangemagama atsi:<br />

"Kwekhulekela" or recitation of family praises as one<br />

approaches a homestead acknowledges and validates the<br />

residents' right of occupancy and honours the founder of the<br />

clan. Furthermore by reciting the praises of the family one is<br />

seeking admission into, is an official greeting which<br />

announces a friendly visit.<br />

Kamera uchaza kahle kutsi nawukhuleka usuke ubonga tinyanya talelo khaya<br />

ikakhulu umsunguli waleso sibongo. Loku kusho kutsi vele usuke ukhombisa<br />

inhlonipho nekuwatisa emasiko nemihambo yesive. Phela ngesilumbi uvele<br />

utfutseleke ekhaya lemnumzane unconcotse sewusekhatsi. Kuze kusite tinja<br />

nemitsangala lemikhulu leyenta kutsi ungatfutseleki. Kantsi vele nawukhuleka ubita<br />

sibongo leso kuba ngumnumzane lovamisa kutsi bantr...,ana ababuke lolokhulekako.<br />

Kepha kubalulekile kwati kutsi lolokhulekako akayitfoli ngekushesha imphendvulo<br />

yekutsi akangene ingani bantfu baganga ungatsi kukhuleka umuntfu kantsi<br />

101

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!