ENYUVESIYAKAZULU - UZSpace Home
ENYUVESIYAKAZULU - UZSpace Home
ENYUVESIYAKAZULU - UZSpace Home
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Kulukhuni satje kungena emtini wemnumzane ungasati sibongo sakhona. Phela<br />
ngesintfu ukhulekela usengekangeni emabaleni alelokhaya. Kulisiko kutsi<br />
lokhulekako asho tinanatelo taleso sibongo. Ngenhlanhla akudzingi aze ayositsela<br />
nato kutitsi fahla nje kancane ingani loko kuyakhombisa kutsi uwati mbamba lomuti.<br />
Nawutsi nje sikhulekile Msangambe, Mnjoma lomhlophe netinyawo takhe, usuke<br />
sewucedzile kubakaSigudla. Kuvele utitfutsele nje emtini wendvodza kusuke<br />
kukhona lotakutfola njengobe boPiet Retief bakutfola eMgungundlovana. Loku<br />
kufakazelwa nguGinindza, (1992) nakayichaza kanjena lendzaba yesibongo:<br />
The sibongo is appended to formulae for greeting and is<br />
frequently interpolated in conversations by the listener and<br />
the speaker. Visitors to a homestead, particularly men, hail<br />
by the sibongo of the headman whilst still at the gate. Not<br />
to do so is not only impolite, but raises suspicion of nefarious<br />
intent and deeds for only witches and evildoers sneaks into<br />
peoples's homes to avoid being detected.<br />
(Ginindza, 1992:7).<br />
Kwangatsi Kamera, (1999:11) nave uyiva ngekufana naGinindza nangemagama atsi:<br />
"Kwekhulekela" or recitation of family praises as one<br />
approaches a homestead acknowledges and validates the<br />
residents' right of occupancy and honours the founder of the<br />
clan. Furthermore by reciting the praises of the family one is<br />
seeking admission into, is an official greeting which<br />
announces a friendly visit.<br />
Kamera uchaza kahle kutsi nawukhuleka usuke ubonga tinyanya talelo khaya<br />
ikakhulu umsunguli waleso sibongo. Loku kusho kutsi vele usuke ukhombisa<br />
inhlonipho nekuwatisa emasiko nemihambo yesive. Phela ngesilumbi uvele<br />
utfutseleke ekhaya lemnumzane unconcotse sewusekhatsi. Kuze kusite tinja<br />
nemitsangala lemikhulu leyenta kutsi ungatfutseleki. Kantsi vele nawukhuleka ubita<br />
sibongo leso kuba ngumnumzane lovamisa kutsi bantr...,ana ababuke lolokhulekako.<br />
Kepha kubalulekile kwati kutsi lolokhulekako akayitfoli ngekushesha imphendvulo<br />
yekutsi akangene ingani bantfu baganga ungatsi kukhuleka umuntfu kantsi<br />
101