LUCWANINGO LOLUNZULU LOLUMAYELANA NEKUBALULEKA ...
LUCWANINGO LOLUNZULU LOLUMAYELANA NEKUBALULEKA ... LUCWANINGO LOLUNZULU LOLUMAYELANA NEKUBALULEKA ...
uyajuma, akalali njengemfati. Kumele kutsi lomdvuna uma achamuka amchilite, kodvwa nasekalunyuliwe kulungile akusenandzaba nobe kungavela lesinye sisu umntfwana nave sewukhulile ngobe sewuneminyaka lemibili nobe lengetulu. 3.3 TIGABA TALABASlKATI 3.3.1 SIDZANDZANE TIDZANDZANE Sidzandzane intfombatanyane lelinganiselwa eminyakeni lelishumi, kungenteka kutsi ibe ngaphansi kwalelishumi nobe ngetudlwana kwalelishumi. Intfombatanyane leseyitfumeka. Ingasatfunywa nekuyakukha emanti edladleni uma umuntfu afuna kunatsa. Kulesigaba kulapho kulandzelelwa khona kakhulu kutsi lesidzandzane salalatelwa yini. 80gogo I 67
kunyenti kakhulu lebakubukako kuso. Kulesigaba sidzandzane sisuke sisesincane singati lutfo. Bufati baso busuke bungakonakali. Asikatfombi futsi, kodvwa labadzala bayasibukisisa kutsi singonakali ngobe sona sisengakacali kuhlala netintfombi nobe emachikiza. Bantfu labasuke basibukile bogogo nabonina, kodvwa esikhatsini lesinyenti kuba bogogo. Lokukhulu lokubalulekile ngesidzandzane kutsi bogogo bahlala naso basicocele tinganekwane. Naso simkhonte kakhulu gogo waso ngaletikhatsi ngobe usifundzisa kwenta imisetjentana lengasho lutfo ekhaya njengekushanyela, kulandza imitiya yekuluka emacansi, kuyakumtselela emahewu nalokunye lokunyenti. Sidzandzane sivunula luvadla. Gogo ekhaya usifundzisa kuhlala ngentfombi ngobe phela sisesincane sisengakakwati kwehlukanisa. SiSwati siyasho kutsi Iigotjwa Iisemanti. Nangabe gogo ahlala angekhuti futsi angafundzisi kulesigaba kunyenti lokungonakala. Gogo akagcini kuphela ngekucoca tinganekwane kepha ubuye asifundzise tingoma leticulwako lekumele kutsi sidzandzane sitati. Letinye taletingoma ngulena letsi: Njiloni. Sidzandzane kumele sicale kuvula liphimbo singakabi litjitji khona sitewutsi nasesilitjitji sibe sesikwati kucula, kulisiko esiveni semaSwati kucula, ngobe nangabe umuntfu atfukutsele ikakhulu emaSwati loku lekungiko lekumtfukutselisile ukuveta ngako kucula. Kucula kuyindlela lesetjetiswako ikakhulu nangabe kunesifo, kucula kuyindlela yekudvudvuta umndeni losemantini. Sidzandzane kumele kutsi sikufundze sisesincane ngobe imphilo yaso yonkhe sitawube sicula. 68
- Page 38 and 39: imihambo yawo ayawakhumbula emadlot
- Page 41 and 42: 2.3 TITSELO Titselo tasendle esiven
- Page 43 and 44: - ngulawo lafuyile, lanetinkhomo le
- Page 45 and 46: afinyelela endzaweni lebitwa ngekut
- Page 47 and 48: lelingephansi kwesiNguni. Babantfu
- Page 49 and 50: yatsatsa bukhosi ineminyaka lelishu
- Page 51 and 52: ngemnyaka wa-1868. Kuphangalala kwa
- Page 53 and 54: We have been afraid ofthe Boers. We
- Page 55 and 56: emaSwati atfume/a emabutfo /angu-3
- Page 57 and 58: yeNkhosi Bhunu wametsa libito lekut
- Page 60 and 61: Phela tintfo letibalulekile nobe le
- Page 62 and 63: yavuselela umcwasho kutsi kumele na
- Page 64 and 65: ltiyori yaParsons (1996) iyasho kut
- Page 66: loko lokholelwa kuko kungaba inkhol
- Page 69 and 70: emadlotini amemukele, amati. Kulesi
- Page 71 and 72: tinkhukhu, nobe bamendzisele umfati
- Page 73 and 74: kulapho abuka khona imindeni yawo.
- Page 75 and 76: seyikhulile lenkhomo yemadloti laba
- Page 77 and 78: ebakhuluma Iona lulwimi IwesiSwati.
- Page 79 and 80: SEHLUKO SESITSATFU 3.0 TIGABA TEBAN
- Page 81: kutsatfwa njengobe kunjalo kutsi ak
- Page 84 and 85: 3.2 TIGABATEBANTFWANA 3.2.1 lUSWANE
- Page 86 and 87: lesibopho sibakhona lesibopho asikh
- Page 90 and 91: 3.3.2 LITJITJI/INGABISA LITJITJI/ I
- Page 92 and 93: sikhatsi lingasonywa emitsimbeni, e
- Page 94: 3.3.3 LICHIKlZA Lichikiza kushiwo i
- Page 97 and 98: tekucala titawuhlangana elukhalweni
- Page 99 and 100: etintfombini ngobe kulapho kubonaka
- Page 101 and 102: ayatati tinanatelo tesiSwati ngobe
- Page 103 and 104: Labadzala batawubese bayabitana bat
- Page 105 and 106: NgesiSwati intfombi ayihlolwa ngula
- Page 107 and 108: asuke asentiwe. Kuphuma kwayo lapha
- Page 109 and 110: lokwentekako kulesigaba kodvwa loku
- Page 111: Makoti nave uyabahlonipha basemtini
- Page 114 and 115: letiyimfica kepha kungenteka tigcin
- Page 116 and 117: value than the activities monopoliz
- Page 118 and 119: yintfo lenkhulu futsi lehlonishwako
- Page 120: Should a wife be laZ'h neglect her
- Page 123 and 124: makoti lomdzala lomendlalelako phas
- Page 125 and 126: kutsi kwenteke. Gogo njengobe bekus
- Page 127 and 128: 3.4 TIGABA TALABADVUNA 3.4.1 UMFANA
- Page 129: Kulesinye sikhatsi kungaze kubukeke
- Page 132: Kuba lijaha kutsatsa iminyaka lemin
- Page 135 and 136: 3.4.4 UMKHWENYANE I UMKHWENYEWETFU
- Page 137 and 138: Nasekakhulelwe uyamteka nave amgidz
uyajuma, akalali njengemfati. Kumele kutsi lomdvuna uma achamuka<br />
amchilite, kodvwa nasekalunyuliwe kulungile akusenandzaba nobe<br />
kungavela lesinye sisu umntfwana nave sewukhulile ngobe sewuneminyaka<br />
lemibili nobe lengetulu.<br />
3.3 TIGABA TALABASlKATI<br />
3.3.1 SIDZANDZANE<br />
TIDZANDZANE<br />
Sidzandzane intfombatanyane lelinganiselwa eminyakeni lelishumi,<br />
kungenteka kutsi ibe ngaphansi kwalelishumi nobe ngetudlwana<br />
kwalelishumi. Intfombatanyane leseyitfumeka. Ingasatfunywa nekuyakukha<br />
emanti edladleni uma umuntfu afuna kunatsa. Kulesigaba kulapho<br />
kulandzelelwa khona kakhulu kutsi lesidzandzane salalatelwa yini. 80gogo<br />
I<br />
67