LUCWANINGO LOLUNZULU LOLUMAYELANA NEKUBALULEKA ...
LUCWANINGO LOLUNZULU LOLUMAYELANA NEKUBALULEKA ... LUCWANINGO LOLUNZULU LOLUMAYELANA NEKUBALULEKA ...
mhla tingemashumi lamabili nakubili enyangeni yeNgongoni emnyakeni wa 1921. Njengelisiko lesiSwati wanikwa lelinye ligama kwatsiwa nguSobhuza 11. Indzaba yemhlaba atange isijabulise sive lesimnyama, aze abona emaSwati kutsi kuncono abhale lesinye sikhalo asiyise esiveni semaNgisi ngobe indlela lekwabiwa ngayo umhlaba ayijabulisi. Umhlaba walabamhlophe bewungu 56% wesive ungu-29% kutsi wemakhosi ungu-3,7%. Lubisi (2002:31) lombono uwufakaza kanje : Umhlaba webelumbi Umhlaba wesive Umhlaba wenkhosi : 56% : 39.8% : 3.7% INgwenyama Sobhuza 11 wafundza kaZombodze lekusikolwa sekucala sekwakhiwa ngemaSwati alekelelana naHulumende, kepha sikolwa sekucala ngca bekusikolwa semaWeseli lesakhiwa ngemaMishinari kwase kulandzela iSheshi kwagcina emaLuthera. INgwenyama Sobhuza 1\ wacedza emabanga laphasi aneminyaka lelishumi nesihlanu kwadzingeka aye eMphumalanga Kapa ayewuphotfula khona imfundvo yaseSekhondari. Akamange afundze etikolweni temamishinari. INdlovukazi Labotsibeni waba neligalelo emphilweni yesive semaSwati neNgwenyama yawo Sobhuza 11. INdlovukazi Labotsibeni waphangalala ngemnyaka wa-1983 kwabekwa dzadzewakhe Nukwase. EmaSwati ngobe abengayitsanclzj kahle indzaba yemphi yekucala neyesibili yemhlaba, abambisana nemaNgisi ngekutsi emaSwati anikele ngemabutfo langemashumi lasitfupha nesikhombisa nemali lengangemadola langu 3000 emphini yekucala. Emphini Yesibili emaSwati anikela ngemabutfo latinkhulungwane letintsatfu nemakhulu lasiphohlongo nemashumi lamatsatfu nesitfupha kutsi asite emaNgisi. Lubisi (2002:33) lombono uwufakaza kanje : Emphini yekucala yemhlaba emaSwati akhipha emabutfa langu-67 kanye nemali lengu-J:3000 anika emaNgisi. Leya mali yatsenga tindiza letimbili. Emphini yesibili yemhlaba 34
emaSwati atfume/a emabutfo /angu-3 836 kuyawusita emaNgisi. Lesento emaNgisi asijabulela kakhulu aze eta eSwatini kutewubonga, afika ahlanganela endzaweni yaseNhlangano. Ingwenyama Sobhuza 11 wabona kutsi umhlaba uyesweleka wacela esiveni semaNgisi ngekucocisana kutsi umhlaba wandziswe. Budlelwane bandza kakhulu kulemaNgisi nemaSwati. INgwenyama Sobhuza Wesibili wabitwa emdmbini wekubekwa kweNdlovukazi yemaNgisi (Elizabeth II) ngemnyaka wa-1953. iNgwenyama beyingakayekeli kucocisana nemaNgisi vase inikwa inkhululeko ngemnyaka wanga-1968. INgwenyama Sobhuza 11 yavuselela emasiko esiveni semaSwati, yenta kutsi tigcabhe ngebuve bawo. Akamange awakhohlwe, emasiko wafisa kutsi wonkhe umuntfu aphile imphilo yesiSwati. INgwenyama yakhotsama mhla tingemashumi lamabili nakubili enyangeni yeNgci emnyakeni wa-1982, sikhatsi beseyigabence insimbi yesibili, ineminyaka lengemashumi lasiphohlongo nakutsatfu budzala. Yatjalwa etintsabeni takubo mhla titintsatfu enyangeni yeMphala ngemnyaka wa-1982. .__i _J INGWENYAMA YEMASWATI. SOBHUZA 11 35 ,
- Page 4 and 5: SETFULO Lomsebenti ngiwunikela ngek
- Page 6 and 7: ngelilukuluku Iwemfundvo, inshiseke
- Page 8 and 9: SIfINYETO Kulamalanga lesiphila kuw
- Page 10 and 11: SUMMURY Nowadays marriage, especial
- Page 12 and 13: SAMEVATIlNG Deesdae is die huwelik,
- Page 14 and 15: 1.0. 1.1. 1.2. 1.3. 1.4. 1.4.1 1.4.
- Page 16 and 17: 3.3.11. Khokho lomsikati 3.4. TIGAB
- Page 18 and 19: 4.8. Ingcugce (intfombi) i1ala nemt
- Page 20 and 21: 5.6. Siphetfo SEHLUKO SESITFUPHA 6.
- Page 22 and 23: kufane khona. Kuhle futsi kufanelek
- Page 24 and 25: kungasalandzelwa uma kutekwana. Kul
- Page 26 and 27: INHLOSO YEUSHUMI NAKUBIU Ibuke kume
- Page 28 and 29: 1.4.1. INDLELA YEKUBUTA Ngenca yeku
- Page 30 and 31: 1.4.2 nalokufunekako lokucondzene n
- Page 32 and 33: atsatse kubo loko lokufanele, bese
- Page 34 and 35: Lolucwaningo lubuke nelisikomphilo
- Page 36 and 37: SEHLUKO SESIBILI 2.0 UMLANDVO LOMFI
- Page 38 and 39: imihambo yawo ayawakhumbula emadlot
- Page 41 and 42: 2.3 TITSELO Titselo tasendle esiven
- Page 43 and 44: - ngulawo lafuyile, lanetinkhomo le
- Page 45 and 46: afinyelela endzaweni lebitwa ngekut
- Page 47 and 48: lelingephansi kwesiNguni. Babantfu
- Page 49 and 50: yatsatsa bukhosi ineminyaka lelishu
- Page 51 and 52: ngemnyaka wa-1868. Kuphangalala kwa
- Page 53: We have been afraid ofthe Boers. We
- Page 57 and 58: yeNkhosi Bhunu wametsa libito lekut
- Page 60 and 61: Phela tintfo letibalulekile nobe le
- Page 62 and 63: yavuselela umcwasho kutsi kumele na
- Page 64 and 65: ltiyori yaParsons (1996) iyasho kut
- Page 66: loko lokholelwa kuko kungaba inkhol
- Page 69 and 70: emadlotini amemukele, amati. Kulesi
- Page 71 and 72: tinkhukhu, nobe bamendzisele umfati
- Page 73 and 74: kulapho abuka khona imindeni yawo.
- Page 75 and 76: seyikhulile lenkhomo yemadloti laba
- Page 77 and 78: ebakhuluma Iona lulwimi IwesiSwati.
- Page 79 and 80: SEHLUKO SESITSATFU 3.0 TIGABA TEBAN
- Page 81: kutsatfwa njengobe kunjalo kutsi ak
- Page 84 and 85: 3.2 TIGABATEBANTFWANA 3.2.1 lUSWANE
- Page 86 and 87: lesibopho sibakhona lesibopho asikh
- Page 88 and 89: uyajuma, akalali njengemfati. Kumel
- Page 90 and 91: 3.3.2 LITJITJI/INGABISA LITJITJI/ I
- Page 92 and 93: sikhatsi lingasonywa emitsimbeni, e
- Page 94: 3.3.3 LICHIKlZA Lichikiza kushiwo i
- Page 97 and 98: tekucala titawuhlangana elukhalweni
- Page 99 and 100: etintfombini ngobe kulapho kubonaka
- Page 101 and 102: ayatati tinanatelo tesiSwati ngobe
- Page 103 and 104: Labadzala batawubese bayabitana bat
emaSwati atfume/a emabutfo /angu-3 836 kuyawusita<br />
emaNgisi.<br />
Lesento emaNgisi asijabulela kakhulu aze eta eSwatini kutewubonga, afika<br />
ahlanganela endzaweni yaseNhlangano. Ingwenyama Sobhuza 11 wabona kutsi<br />
umhlaba uyesweleka wacela esiveni semaNgisi ngekucocisana kutsi umhlaba<br />
wandziswe. Budlelwane bandza kakhulu kulemaNgisi nemaSwati.<br />
INgwenyama Sobhuza Wesibili wabitwa emdmbini wekubekwa kweNdlovukazi<br />
yemaNgisi (Elizabeth II) ngemnyaka wa-1953. iNgwenyama beyingakayekeli<br />
kucocisana nemaNgisi vase inikwa inkhululeko ngemnyaka wanga-1968.<br />
INgwenyama Sobhuza 11 yavuselela emasiko esiveni semaSwati, yenta kutsi<br />
tigcabhe ngebuve bawo. Akamange awakhohlwe, emasiko wafisa kutsi<br />
wonkhe umuntfu aphile imphilo yesiSwati. INgwenyama yakhotsama mhla<br />
tingemashumi lamabili nakubili enyangeni yeNgci emnyakeni wa-1982,<br />
sikhatsi beseyigabence insimbi yesibili, ineminyaka lengemashumi<br />
lasiphohlongo nakutsatfu budzala. Yatjalwa etintsabeni takubo mhla titintsatfu<br />
enyangeni yeMphala ngemnyaka wa-1982.<br />
.__i _J<br />
INGWENYAMA YEMASWATI. SOBHUZA 11<br />
35<br />
,