LUCWANINGO LOLUNZULU LOLUMAYELANA NEKUBALULEKA ...

LUCWANINGO LOLUNZULU LOLUMAYELANA NEKUBALULEKA ... LUCWANINGO LOLUNZULU LOLUMAYELANA NEKUBALULEKA ...

uzspace.uzulu.ac.za
from uzspace.uzulu.ac.za More from this publisher
06.05.2013 Views

mhla tingemashumi lamabili nakubili enyangeni yeNgongoni emnyakeni wa­ 1921. Njengelisiko lesiSwati wanikwa lelinye ligama kwatsiwa nguSobhuza 11. Indzaba yemhlaba atange isijabulise sive lesimnyama, aze abona emaSwati kutsi kuncono abhale lesinye sikhalo asiyise esiveni semaNgisi ngobe indlela lekwabiwa ngayo umhlaba ayijabulisi. Umhlaba walabamhlophe bewungu­ 56% wesive ungu-29% kutsi wemakhosi ungu-3,7%. Lubisi (2002:31) lombono uwufakaza kanje : Umhlaba webelumbi Umhlaba wesive Umhlaba wenkhosi : 56% : 39.8% : 3.7% INgwenyama Sobhuza 11 wafundza kaZombodze lekusikolwa sekucala sekwakhiwa ngemaSwati alekelelana naHulumende, kepha sikolwa sekucala ngca bekusikolwa semaWeseli lesakhiwa ngemaMishinari kwase kulandzela iSheshi kwagcina emaLuthera. INgwenyama Sobhuza 1\ wacedza emabanga laphasi aneminyaka lelishumi nesihlanu kwadzingeka aye eMphumalanga Kapa ayewuphotfula khona imfundvo yaseSekhondari. Akamange afundze etikolweni temamishinari. INdlovukazi Labotsibeni waba neligalelo emphilweni yesive semaSwati neNgwenyama yawo Sobhuza 11. INdlovukazi Labotsibeni waphangalala ngemnyaka wa-1983 kwabekwa dzadzewakhe Nukwase. EmaSwati ngobe abengayitsanclzj kahle indzaba yemphi yekucala neyesibili yemhlaba, abambisana nemaNgisi ngekutsi emaSwati anikele ngemabutfo langemashumi lasitfupha nesikhombisa nemali lengangemadola langu 3000 emphini yekucala. Emphini Yesibili emaSwati anikela ngemabutfo latinkhulungwane letintsatfu nemakhulu lasiphohlongo nemashumi lamatsatfu nesitfupha kutsi asite emaNgisi. Lubisi (2002:33) lombono uwufakaza kanje : Emphini yekucala yemhlaba emaSwati akhipha emabutfa langu-67 kanye nemali lengu-J:3000 anika emaNgisi. Leya mali yatsenga tindiza letimbili. Emphini yesibili yemhlaba 34

emaSwati atfume/a emabutfo /angu-3 836 kuyawusita emaNgisi. Lesento emaNgisi asijabulela kakhulu aze eta eSwatini kutewubonga, afika ahlanganela endzaweni yaseNhlangano. Ingwenyama Sobhuza 11 wabona kutsi umhlaba uyesweleka wacela esiveni semaNgisi ngekucocisana kutsi umhlaba wandziswe. Budlelwane bandza kakhulu kulemaNgisi nemaSwati. INgwenyama Sobhuza Wesibili wabitwa emdmbini wekubekwa kweNdlovukazi yemaNgisi (Elizabeth II) ngemnyaka wa-1953. iNgwenyama beyingakayekeli kucocisana nemaNgisi vase inikwa inkhululeko ngemnyaka wanga-1968. INgwenyama Sobhuza 11 yavuselela emasiko esiveni semaSwati, yenta kutsi tigcabhe ngebuve bawo. Akamange awakhohlwe, emasiko wafisa kutsi wonkhe umuntfu aphile imphilo yesiSwati. INgwenyama yakhotsama mhla tingemashumi lamabili nakubili enyangeni yeNgci emnyakeni wa-1982, sikhatsi beseyigabence insimbi yesibili, ineminyaka lengemashumi lasiphohlongo nakutsatfu budzala. Yatjalwa etintsabeni takubo mhla titintsatfu enyangeni yeMphala ngemnyaka wa-1982. .__i _J INGWENYAMA YEMASWATI. SOBHUZA 11 35 ,

emaSwati atfume/a emabutfo /angu-3 836 kuyawusita<br />

emaNgisi.<br />

Lesento emaNgisi asijabulela kakhulu aze eta eSwatini kutewubonga, afika<br />

ahlanganela endzaweni yaseNhlangano. Ingwenyama Sobhuza 11 wabona kutsi<br />

umhlaba uyesweleka wacela esiveni semaNgisi ngekucocisana kutsi umhlaba<br />

wandziswe. Budlelwane bandza kakhulu kulemaNgisi nemaSwati.<br />

INgwenyama Sobhuza Wesibili wabitwa emdmbini wekubekwa kweNdlovukazi<br />

yemaNgisi (Elizabeth II) ngemnyaka wa-1953. iNgwenyama beyingakayekeli<br />

kucocisana nemaNgisi vase inikwa inkhululeko ngemnyaka wanga-1968.<br />

INgwenyama Sobhuza 11 yavuselela emasiko esiveni semaSwati, yenta kutsi<br />

tigcabhe ngebuve bawo. Akamange awakhohlwe, emasiko wafisa kutsi<br />

wonkhe umuntfu aphile imphilo yesiSwati. INgwenyama yakhotsama mhla<br />

tingemashumi lamabili nakubili enyangeni yeNgci emnyakeni wa-1982,<br />

sikhatsi beseyigabence insimbi yesibili, ineminyaka lengemashumi<br />

lasiphohlongo nakutsatfu budzala. Yatjalwa etintsabeni takubo mhla titintsatfu<br />

enyangeni yeMphala ngemnyaka wa-1982.<br />

.__i _J<br />

INGWENYAMA YEMASWATI. SOBHUZA 11<br />

35<br />

,

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!