06.05.2013 Views

LUCWANINGO LOLUNZULU LOLUMAYELANA NEKUBALULEKA ...

LUCWANINGO LOLUNZULU LOLUMAYELANA NEKUBALULEKA ...

LUCWANINGO LOLUNZULU LOLUMAYELANA NEKUBALULEKA ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

ngemnyaka wa-1868.<br />

Kuphangalala kwakhe kwenta kutsi sive semaSwati sikhule kakhulu. Mswati<br />

wesibili walandzelwa nguMbandzeni lowacala kubusa sive semaSwati nga­<br />

1875 lobekabitwa ngekutsi nguDlamini iv.<br />

Mbandzeni waba nebumatima ngendzaba yebuniyo bemhlaba ngobe emaNgisi<br />

nemaBhunu abewubanga lomhlaba. EmaSwati ngaleso sikhatsi indzaba<br />

yemhlaba abengayati, bebati kutsi umhlaba wenkhosi. Lubisi (2002:28)<br />

uchaphuna Marwick lapho atsi:<br />

The private ownership of land was unknown amongst<br />

them (the Swazis) and indeed throughout the Bantu<br />

world before the advent ofthe white man. The dominion<br />

in the land was vested in the whole nation and belonged<br />

also to the generations to follow, only the control ofthe<br />

use ofit was in the hands oftheir ruler.<br />

Lokunye lokwaba lukhuni kakhulu kutsi lobukhosi bebubangwa ngenca yekutsi<br />

inkhosi Mswati 11 bekanemadvodzana lamanyenti labekabuke kutsi<br />

atawulandzela nasakhotseme. Loku kufakazwa nguLubisi (2002:28)<br />

ngekucaphuma Matsebula (1993) lapho atsi:<br />

Kwaba netinkinga ebukhosini ngenca yaloku<br />

lebesekubaliwe kwekutsi abemanyenti emehlo,<br />

lebekadze abuke lesikhundla.<br />

Kunebufakazi lobuphatsekako kutsi Inkhosi Dlamini iv wakhotsama angakaze<br />

atsatse sitfombe ngobe akholelwa ekutseni boCetjwayo na5ekhukhuni bafa<br />

ngobe batsetse titfombe. Lubisi (2002:28) uyifakaza kancono ngekucaphuna<br />

kuMatsebula (1993) lapho atsi khona:<br />

Kutsiwa nayitjelwa kutsi emakhosi lafana naCetjwayo<br />

kanye naSekhukhuni bavuma kutsi batsatfwe imifodo<br />

beyiphendvula itsi ''Yebo, kepha baphinyalo?<br />

31

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!