06.05.2013 Views

LUCWANINGO LOLUNZULU LOLUMAYELANA NEKUBALULEKA ...

LUCWANINGO LOLUNZULU LOLUMAYELANA NEKUBALULEKA ...

LUCWANINGO LOLUNZULU LOLUMAYELANA NEKUBALULEKA ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

afinyelela endzaweni lebitwa ngekutsi iTongland lekuyindzawo letfolakala<br />

eMozambiki. Ngekusho kwaGogo Magongo banendvuna Jim Gama bobabili<br />

bayavumelana ngekutsi emaswati avela sekachamuka esiveni sakaTembe<br />

lesitfolakala eMphumalanga yelive iMozambiki. EmaSwati esuka kaTembe<br />

ayawujika emaGudu ase aya eNgwavuma agudla tintsaba teLubombo ate<br />

ayewutfola sive sebeSutfu lebesitinde e5watinL<br />

EmaSwati ngalesikhatsi asachamuka eMphumalanga yelive Ie-Afrika bekute<br />

iminyele kodvwa kunesidniseko sekutsi tintsaba teLubombo ngito lapho lesive<br />

semaswati satinta kuto kakhulu. Phela kudzala belumbi bangakefiki nendzaba<br />

yeminyele, live lase5watini naleNingizimu Afrika kanye neMozambiki<br />

belihlangene liIinye, kodvwa iMozambiki beyehlukaniswa tintsaba teLubombo.<br />

INingizimu Afrika ne5watini beyingakehlukaniseki kodvwa ngenca yepolitiki<br />

kwagdna kunebantfu labebahlala emnyeleni kute bewelise bantfu. BoVan<br />

Rensburg na Oosthuizen (1986:272) bavumelana ngekutsi:<br />

Although the Transvaal had no offfcial control over<br />

Swaziland in reality itpractised a form ofcontrol.<br />

Nanobe bebakhona bona bantfu emnyeleni wele5watini neNingizimu Afrika<br />

kodvwa bebangayifuni imvurne yekwewela umnyele ngobe vele bekute<br />

iminyele ngaleto tikhatsi. Bantfu bebatihambela bawele nome ngabe kanjani<br />

ngobe labanye bebatfolakala kutsi kumele bengce emalanga ngobe tinini tabo<br />

tikuleli laseNingizimu Afrika.<br />

Sive semaswati sehlukaniswe tigaba letimbili Le. emaSwati latfolakala<br />

e5watini nemaswati latfolakala kulasesikhwahlande. EmaSwati latfolakala<br />

kulasesikhwahlande wona atfolakala etindzaweni letintsatfu:<br />

1. EMphumalanga lapho sitfola tintsaba teLubombo.<br />

2. Enshonalanga lapho sitfola inkhangala.<br />

3. Kunetindzawo letitfolakala emkhatsini kweLubombo neNkhangala.<br />

25<br />

I

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!