LUCWANINGO LOLUNZULU LOLUMAYELANA NEKUBALULEKA ...
LUCWANINGO LOLUNZULU LOLUMAYELANA NEKUBALULEKA ... LUCWANINGO LOLUNZULU LOLUMAYELANA NEKUBALULEKA ...
ekhakhakhe bamvusa ekuseni kakhulu lilanga lingakaphumi. Nabamvusa umlobokati bayammemeta batsi : Phuma make sikutekile. Ngaleso sikhatsi kulapho umlobokati atakuya esibayeni ayewumekeza. Kumekeza kucala ekuseni kakhulu kuze kuphele nasekuphuma Iilanga ekuseni. Dlamini(199S:174) ukufakazela kanjena: The perfomence goes on from the crack of dawn until the sun appears in the East. Umlobokati uma asesibayeni kulindzeleke kutsi acule ingoma ietsi "Ngiphum' ekufeni" ngemlomo wakhe. Uma angaculi yona umlobokati lengoma ucula lena letsi: MINE NGIWEMBALO Umholi Likhorasi Likhorasi Umholi Likhorasi Mine ngiwembalo nje, Ngiwembalo nje kubabe Yehha lombalo nje, azhiyaye yehhe. Bhonsa nkhomo, Bhonsa nkhomo nje nalaph'ekhaya, Yehha lombalo longaka, azshiyaye yehha. Kuhlambisa kuyindlela umlobokati atakhela ngayo buhlobo nebungani kulawo malunga emndeni. Uma ahlambise kahle uyatsandzeka emndenini, bayamjabulela bonkhe. Kulabo lebahlanjiswako umlobokati uyaye abengetele uma anako langakwengeta. Uma sebaphelele uye abaphose uma kusele. Gogo uma ahlanjiswa kutsiwa: Wafa gogo wafa gogo. , 241
Utawulala kukhombisa kutsi ufile bese uvuka ngobe sekukhona sipho anikwe sona. Kufika kwebayeni batewulobola kwenta kutsi bemndeni babone kutsi, intfombi yabo yemukelekile, vele seyihambile ngobe naku sekungena tinkhomo. Kubekwe kahle kwakhanya kutsi umfati ulotjolwa ngatingaki tinkhomo nekutsi ulotjolelwani. Kulobolelana kudala buhlobo kutsi bukhule kakhulu ngobe babe welikhaya uyati kutsi tinkhomo takabani watidla ngaloko kumele ente konkhe lokutawunakekela intfombi yakakhe lapho iya khona. Emva kwekulobolelana kutawuchazelwana yonkhe imphilo yamakoti kusukela ekucaleni kuze kuyewufika ekugcineni ngalelo langa laphuma ngalo. Unina utawuchubeka ayale umntfwana wakhe kwekugcina ngobe onkhe emalungiselelo ekubuyela emuva asuke asentiwe. Kutawukhetfwa lidlanzane lebantfu limpheleketele. Umlobokati kulindzelekile kutsi nakefika emendvweni ahloniphe wonkhe umuntfu lamtfola akhona kulowo muti. Kumele apheke aphindze awashe, ente naleminye imisebenti. Kutawutsi emva kwemalanga sagidzile imiphumela yekulala endvodzeni yakhe ibe seyibonakala. EmaSwati ayatsandza kutsi uma malukatane asanesikhashana afikile imiphumela ibonakale. Nakwenteka kungabonakali lutfo timbita titawusetjetiswa khona kutekuba khona lokwentekako. Ayakholelwa etimbiteni tesintfu emaSwati. Umshisanyongo wentelwa ekhabo mkhenyane. T1nyongo tishiswa nguye cobo Iwakhe unina wamakoti ngesiyena. T1shiselwa ekhabo mkhwenyane. Kubalulekile kutsi tinyongo tiboshiswa ngobe kulapho kuhlatjelwana khona bekhabo makoti uma bapheleketele tinyongo. Nabo bekhabo makoti bamikisa tjwala lobunyenti ekhabo mkhwenyane nakuyawushiswa tinyongo. Tjwala buyasala kutsi babunatse kepha inyama lesuke ihlatjiwe bayetfwala ngetimbita ngobe idlelwa ekhabo makoti. Uma tinyongo setishisiwe 242
- Page 213 and 214: kubonakale kutsi umlobokati ungenil
- Page 217 and 218: Insulamnyembeti iyakhishwa nobe nga
- Page 221 and 222: mbamba Iwawo langeke acitfwe naseku
- Page 223 and 224: Khumalo (1997:527) ubeka kanjena ma
- Page 225 and 226: akulingani naloku kwematibuko. Emat
- Page 229 and 230: Lengoma ihlatjelwa nje ikhombisa ku
- Page 231 and 232: ekutseni kusibopho kubo bobabili kw
- Page 233: Emva kwaloko kutawuta bafanyana nem
- Page 236 and 237: Inkomo kanina yaziwa ngokuthi yinko
- Page 238 and 239: Kutawutsi ngakusasa ekuseni inyongo
- Page 240 and 241: kodvwa kumele kutsi ngekuhamba kwes
- Page 242 and 243: atsandza indlela lakhulilseke ngayo
- Page 244: Lisikela utawusika ngalo tjani beku
- Page 247 and 248: aphakela kusale ngobe kunebantfwana
- Page 249: ngisho nobe ngabe bacabene nemyeni
- Page 252 and 253: Labaculako Uyaphi kamntfwanami lonj
- Page 254 and 255: kwaloko batabahlabisa inkhomo bajat
- Page 256 and 257: Kulolucwaningo ikakhulukati kulesih
- Page 258 and 259: neNgwenyama lekhona nyalo Mswati Il
- Page 260 and 261: nemachikiza ngobe tisuke tifundzisw
- Page 262 and 263: nase Iitfombile kuze Iilungiselwe t
- Page 266 and 267: ekhabo makoti batawubuya batekwakha
- Page 268 and 269: Kuyancomeka kutsi intfombi naseyili
- Page 270 and 271: T1ngoma temtsimba tiba tinyenti kod
- Page 272: Kulolucwaningo nginelitsemba lekuts
- Page 275 and 276: 7. TINCWADZI LETISETJENTISIWE Alant
- Page 277 and 278: Mouly, G.T. Mouton, J na Marais, S.
- Page 279 and 280: 8. BACOCELI KUbonakale kukuhle kwek
- Page 281 and 282: Babe L.Z. Maziya lotfolakala kaMats
- Page 283: Umholi Likhorasi Umholi Likhorasi U
- Page 286: Likhorasi Umholi Likhorasi Umholi L
- Page 289: Umholi Likhorasi Umholi Likhorasi U
- Page 293 and 294: Likhorasi Umholi Likhorasi Umholi L
- Page 295 and 296: Umholi Likhorasi Umholi Likhorasi U
- Page 297 and 298: Likhorasi Umholi Likhorasi Umholi L
- Page 299 and 300: Umholi Likhorasi Umholi Likhorasi U
- Page 301 and 302: Likhorasi D/ala nsizwa dlala mkhwen
- Page 304: Umholi Likhorasi YelaZungeleza ! Wa
ekhakhakhe bamvusa ekuseni kakhulu lilanga lingakaphumi. Nabamvusa<br />
umlobokati bayammemeta batsi :<br />
Phuma make sikutekile.<br />
Ngaleso sikhatsi kulapho umlobokati atakuya esibayeni ayewumekeza.<br />
Kumekeza kucala ekuseni kakhulu kuze kuphele nasekuphuma Iilanga<br />
ekuseni. Dlamini(199S:174) ukufakazela kanjena:<br />
The perfomence goes on from the crack of dawn until<br />
the sun appears in the East.<br />
Umlobokati uma asesibayeni kulindzeleke kutsi acule ingoma ietsi<br />
"Ngiphum' ekufeni" ngemlomo wakhe. Uma angaculi yona umlobokati<br />
lengoma ucula lena letsi:<br />
MINE NGIWEMBALO<br />
Umholi<br />
Likhorasi<br />
Likhorasi<br />
Umholi<br />
Likhorasi<br />
Mine ngiwembalo nje,<br />
Ngiwembalo nje kubabe<br />
Yehha lombalo nje, azhiyaye yehhe.<br />
Bhonsa nkhomo,<br />
Bhonsa nkhomo nje nalaph'ekhaya,<br />
Yehha lombalo longaka, azshiyaye yehha.<br />
Kuhlambisa kuyindlela umlobokati atakhela ngayo buhlobo nebungani<br />
kulawo malunga emndeni. Uma ahlambise kahle uyatsandzeka emndenini,<br />
bayamjabulela bonkhe. Kulabo lebahlanjiswako umlobokati uyaye<br />
abengetele uma anako langakwengeta. Uma sebaphelele uye abaphose<br />
uma kusele. Gogo uma ahlanjiswa kutsiwa:<br />
Wafa gogo wafa gogo.<br />
,<br />
241