LUCWANINGO LOLUNZULU LOLUMAYELANA NEKUBALULEKA ...

LUCWANINGO LOLUNZULU LOLUMAYELANA NEKUBALULEKA ... LUCWANINGO LOLUNZULU LOLUMAYELANA NEKUBALULEKA ...

uzspace.uzulu.ac.za
from uzspace.uzulu.ac.za More from this publisher
06.05.2013 Views

ekhakhakhe bamvusa ekuseni kakhulu lilanga lingakaphumi. Nabamvusa umlobokati bayammemeta batsi : Phuma make sikutekile. Ngaleso sikhatsi kulapho umlobokati atakuya esibayeni ayewumekeza. Kumekeza kucala ekuseni kakhulu kuze kuphele nasekuphuma Iilanga ekuseni. Dlamini(199S:174) ukufakazela kanjena: The perfomence goes on from the crack of dawn until the sun appears in the East. Umlobokati uma asesibayeni kulindzeleke kutsi acule ingoma ietsi "Ngiphum' ekufeni" ngemlomo wakhe. Uma angaculi yona umlobokati lengoma ucula lena letsi: MINE NGIWEMBALO Umholi Likhorasi Likhorasi Umholi Likhorasi Mine ngiwembalo nje, Ngiwembalo nje kubabe Yehha lombalo nje, azhiyaye yehhe. Bhonsa nkhomo, Bhonsa nkhomo nje nalaph'ekhaya, Yehha lombalo longaka, azshiyaye yehha. Kuhlambisa kuyindlela umlobokati atakhela ngayo buhlobo nebungani kulawo malunga emndeni. Uma ahlambise kahle uyatsandzeka emndenini, bayamjabulela bonkhe. Kulabo lebahlanjiswako umlobokati uyaye abengetele uma anako langakwengeta. Uma sebaphelele uye abaphose uma kusele. Gogo uma ahlanjiswa kutsiwa: Wafa gogo wafa gogo. , 241

Utawulala kukhombisa kutsi ufile bese uvuka ngobe sekukhona sipho anikwe sona. Kufika kwebayeni batewulobola kwenta kutsi bemndeni babone kutsi, intfombi yabo yemukelekile, vele seyihambile ngobe naku sekungena tinkhomo. Kubekwe kahle kwakhanya kutsi umfati ulotjolwa ngatingaki tinkhomo nekutsi ulotjolelwani. Kulobolelana kudala buhlobo kutsi bukhule kakhulu ngobe babe welikhaya uyati kutsi tinkhomo takabani watidla ngaloko kumele ente konkhe lokutawunakekela intfombi yakakhe lapho iya khona. Emva kwekulobolelana kutawuchazelwana yonkhe imphilo yamakoti kusukela ekucaleni kuze kuyewufika ekugcineni ngalelo langa laphuma ngalo. Unina utawuchubeka ayale umntfwana wakhe kwekugcina ngobe onkhe emalungiselelo ekubuyela emuva asuke asentiwe. Kutawukhetfwa lidlanzane lebantfu limpheleketele. Umlobokati kulindzelekile kutsi nakefika emendvweni ahloniphe wonkhe umuntfu lamtfola akhona kulowo muti. Kumele apheke aphindze awashe, ente naleminye imisebenti. Kutawutsi emva kwemalanga sagidzile imiphumela yekulala endvodzeni yakhe ibe seyibonakala. EmaSwati ayatsandza kutsi uma malukatane asanesikhashana afikile imiphumela ibonakale. Nakwenteka kungabonakali lutfo timbita titawusetjetiswa khona kutekuba khona lokwentekako. Ayakholelwa etimbiteni tesintfu emaSwati. Umshisanyongo wentelwa ekhabo mkhenyane. T1nyongo tishiswa nguye cobo Iwakhe unina wamakoti ngesiyena. T1shiselwa ekhabo mkhwenyane. Kubalulekile kutsi tinyongo tiboshiswa ngobe kulapho kuhlatjelwana khona bekhabo makoti uma bapheleketele tinyongo. Nabo bekhabo makoti bamikisa tjwala lobunyenti ekhabo mkhwenyane nakuyawushiswa tinyongo. Tjwala buyasala kutsi babunatse kepha inyama lesuke ihlatjiwe bayetfwala ngetimbita ngobe idlelwa ekhabo makoti. Uma tinyongo setishisiwe 242

ekhakhakhe bamvusa ekuseni kakhulu lilanga lingakaphumi. Nabamvusa<br />

umlobokati bayammemeta batsi :<br />

Phuma make sikutekile.<br />

Ngaleso sikhatsi kulapho umlobokati atakuya esibayeni ayewumekeza.<br />

Kumekeza kucala ekuseni kakhulu kuze kuphele nasekuphuma Iilanga<br />

ekuseni. Dlamini(199S:174) ukufakazela kanjena:<br />

The perfomence goes on from the crack of dawn until<br />

the sun appears in the East.<br />

Umlobokati uma asesibayeni kulindzeleke kutsi acule ingoma ietsi<br />

"Ngiphum' ekufeni" ngemlomo wakhe. Uma angaculi yona umlobokati<br />

lengoma ucula lena letsi:<br />

MINE NGIWEMBALO<br />

Umholi<br />

Likhorasi<br />

Likhorasi<br />

Umholi<br />

Likhorasi<br />

Mine ngiwembalo nje,<br />

Ngiwembalo nje kubabe<br />

Yehha lombalo nje, azhiyaye yehhe.<br />

Bhonsa nkhomo,<br />

Bhonsa nkhomo nje nalaph'ekhaya,<br />

Yehha lombalo longaka, azshiyaye yehha.<br />

Kuhlambisa kuyindlela umlobokati atakhela ngayo buhlobo nebungani<br />

kulawo malunga emndeni. Uma ahlambise kahle uyatsandzeka emndenini,<br />

bayamjabulela bonkhe. Kulabo lebahlanjiswako umlobokati uyaye<br />

abengetele uma anako langakwengeta. Uma sebaphelele uye abaphose<br />

uma kusele. Gogo uma ahlanjiswa kutsiwa:<br />

Wafa gogo wafa gogo.<br />

,<br />

241

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!