LUCWANINGO LOLUNZULU LOLUMAYELANA NEKUBALULEKA ...

LUCWANINGO LOLUNZULU LOLUMAYELANA NEKUBALULEKA ... LUCWANINGO LOLUNZULU LOLUMAYELANA NEKUBALULEKA ...

uzspace.uzulu.ac.za
from uzspace.uzulu.ac.za More from this publisher
06.05.2013 Views

Inkomo kanina yaziwa ngokuthi yinkomo yoh/anga noma yingquthu. Iba/u/eke kabi /e nkomo kunina womntwana nasemndenini. Iwuvuso kuyena ngqo ngobumama bakhe ekuza/eni, ekuchatheni, ekunakeke/eni, ekukhu/iseni /omtwana aze abe useku/unge/e ukuba ayogana. Yinkomo yokumbonga /ena eve/a kumkhwenyana wakwakhe ngokumza/e/a nokumkhu/ise/a ubambo /wakhe. Ifana nse namabheka awuphawu /omkhwenyana nomndeni /okubonga kuyise womntwana ngokumzalela, amkhulisele ubambo Iwakhe nomlobokazi womndeni. Kubonga kuyintfo lenhle kutsi ngangabe umuntfu ikhona intfo lekakusite ngayo umbonge, ikakhulu uma akwentele intfo lenhle. EmaSwati kUbonga ayakwati futsi ayakwatisa. Kubonga kucala khona ekucaleni kusalotjolelwana lekuyintfo lekhombisa kutsi kumele ihlale yenteka uma kunesidzingo sekutsi kubongwe. Ingani neLibhayibheli liyasho kutsi kubobongwa kuMdali ngako konkhe lekakwentela sive. EmaSwati ayakwati kubonga nobe angakwati kutsi ungumuntfu lonjani kodvwa ngekutsemba ngiko lekwenta kutsi abonge. Letinkhomo temabheka natifika tingena tonkhe esibayeni. Bayeni bona batawungeniswa endlini. Gozolo nakefika utawuya edladleni ayewubuka kutsi babekelweni lokukudla. EmaSwati akancishani, kudla kuhlala kukhona. Utawutsi angatfola kutsi tjwala bukhona abutsatse aye nabo ebayenini kutsi batewunatsa. Lotjwala nalokudla akunikwa belikhaya kepha kungumsebenti wagozolo lekumele awente. Gozolo utawubuka kutsi labayeni ubahlabisani. Uma babantfu lebalibele gozolo angayikhomba nenkhomo esibayeni kutsi bayihlabe. Nakamakhelwane gozolo angangena esibayeni sakhona atsatse imbuti kutsi ihlatjwe. Akanakwetfweswa licala ngobe kungumsebenti wakhe, kuyatiwa kutsi angakwenta loko. Kuye kube kuhle uma bemndeni bangavele babeke tjwala kanye nembuti ngobe akanakwengca kuloko utawutsatsa loku lekubekiwe kutsi akusebentise. 211

Gozolo ebayenini udlala indzima lenkhulu kakhulu. Batawutsi bangacedza kudla bayeni bese banatsa lotjwala lebabunikwe ngugozolo bese bayalala. Kutawutsi ngakusasa ekuseni bekhaya bakhiphe tonkhe tabo tinkhomo esibayeni bashiye leti letichamuka nebayeni letingemalobolo. Batawuphuma belikhaya nebayeni baye ngenhla kwesibaya. Umyeni utawufike akhombe ngayinye inkhomo esibayeni asho kutsi lena yembala lonjena yani. Tonkhe letinkhomo utatibita ngemibala yato. Utawusho lemibala yato kutsi lena lenje insulanyembeti yamake, lena lenembala lonje lugege. Nase benelisekile belikhaya batawubonga bese bakhipha imvuma. Imvuma yinkhomo lekhishwa bekhabo mlobokati. Inkhomo lavuma ngayo umnumzane kutsi bayeni bangayihlaba uyatemukela tinkhomo temalobolo. Kutawulandvwa lemvuma lekhishwa nguyise wemlobokati kanye nelugege lelichamuka ekhabo jaha. Letinkhomo letimbili tifuna ingwazi sibili. Kumele kutsi uma tihlatjwa tibukane emehlweni totimbili. T1tawugwazwa kanye kanye. Ingwazi itawugwaza linye linceba kumvuma nalinye linceba kulugege. Kumele kutsi uma tigwazwa letinkhomo letimbili tiwe titsi gulugudvu phasi, tibhodle. Nasetibhodla kushaywa umlulungwane. Lokubhodla kwato kusho inhlanhla. Kumele kutsi tiwe ngemadvolo tibheke phasi. Kumele kutsi tititfobe, tingagijimi nalesibaya sonkhe. Kuyabindvwa dvu uma tiwa phasi letinkhomo kwangatsi kute lokwentekako. Talukati nobe labadzala, umlobokati longenako timfundza ngato letinkhomo, kutsi vena ngumuntfu lonjani. Kutiphatsa kahle kwakhe konkhe kubonakala kuto letinkhomo. Nasetiwile letinkhomo ngekutitfoba lokukhulu talukwati lebesolo tigadze ngeliso lelibukhali loku lokubonwa ngito ngobe tiwati umhambo wemaSwati, tiyalilitela bese kutawuvakala kulowo mzuzwana lesinye salukati sesitsi: Laze /ateka /ijaha, uphi/i/e /omakoa. 212

Inkomo kanina yaziwa ngokuthi yinkomo yoh/anga noma<br />

yingquthu. Iba/u/eke kabi /e nkomo kunina womntwana<br />

nasemndenini. Iwuvuso kuyena ngqo ngobumama bakhe<br />

ekuza/eni, ekuchatheni, ekunakeke/eni, ekukhu/iseni<br />

/omtwana aze abe useku/unge/e ukuba ayogana.<br />

Yinkomo yokumbonga /ena eve/a kumkhwenyana<br />

wakwakhe ngokumza/e/a nokumkhu/ise/a ubambo<br />

/wakhe. Ifana nse namabheka awuphawu /omkhwenyana<br />

nomndeni /okubonga kuyise womntwana ngokumzalela,<br />

amkhulisele ubambo Iwakhe nomlobokazi womndeni.<br />

Kubonga kuyintfo lenhle kutsi ngangabe umuntfu ikhona intfo lekakusite<br />

ngayo umbonge, ikakhulu uma akwentele intfo lenhle. EmaSwati kUbonga<br />

ayakwati futsi ayakwatisa. Kubonga kucala khona ekucaleni<br />

kusalotjolelwana lekuyintfo lekhombisa kutsi kumele ihlale yenteka uma<br />

kunesidzingo sekutsi kubongwe. Ingani neLibhayibheli liyasho kutsi<br />

kubobongwa kuMdali ngako konkhe lekakwentela sive. EmaSwati ayakwati<br />

kubonga nobe angakwati kutsi ungumuntfu lonjani kodvwa ngekutsemba<br />

ngiko lekwenta kutsi abonge.<br />

Letinkhomo temabheka natifika tingena tonkhe esibayeni. Bayeni bona<br />

batawungeniswa endlini. Gozolo nakefika utawuya edladleni ayewubuka<br />

kutsi babekelweni lokukudla. EmaSwati akancishani, kudla kuhlala<br />

kukhona. Utawutsi angatfola kutsi tjwala bukhona abutsatse aye nabo<br />

ebayenini kutsi batewunatsa. Lotjwala nalokudla akunikwa belikhaya kepha<br />

kungumsebenti wagozolo lekumele awente. Gozolo utawubuka kutsi<br />

labayeni ubahlabisani. Uma babantfu lebalibele gozolo angayikhomba<br />

nenkhomo esibayeni kutsi bayihlabe. Nakamakhelwane gozolo angangena<br />

esibayeni sakhona atsatse imbuti kutsi ihlatjwe. Akanakwetfweswa licala<br />

ngobe kungumsebenti wakhe, kuyatiwa kutsi angakwenta loko. Kuye kube<br />

kuhle uma bemndeni bangavele babeke tjwala kanye nembuti ngobe<br />

akanakwengca kuloko utawutsatsa loku lekubekiwe kutsi akusebentise.<br />

211

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!