LUCWANINGO LOLUNZULU LOLUMAYELANA NEKUBALULEKA ...
LUCWANINGO LOLUNZULU LOLUMAYELANA NEKUBALULEKA ... LUCWANINGO LOLUNZULU LOLUMAYELANA NEKUBALULEKA ...
seyikhona kulelo khaya. EmaSwati ayati kutsi umntfwana uletfwa nguMdali, nakungenteka kutsi umlobokati angamtfoli umntfwana akusho lutfo ngobe lokufunwako ngumfati. Lomntfwana utsatfwa njengendlu yemlobokati nakabelekwa. Kutawutsi emva kwekunikwa umntfwana umlobokati ubese uyasukuma nemntfwanakhe. Kungaleso sikhatsi lapho atawunikwa khona Gozolo umlobokati. Gozolo unikwa bekhabo jaha. Gozolo kumele kutsi ahlakaniphe ngobe nguye umuntfu loshayekako uma ahlanjiswa, kantsi nguye futsi lowenta umsebenti lomkhulu nalomuhle. Umlobokati utawubuyela esibayeni kwekugcina ayewuvalelisa. Utawufika lena esibayeni angene amane atsi nganya bese uyaphuma. Akasayuphindze angene futsi esibayeni ugcinile ngalo lelolanga kungena. Esibayeni bafati abangeni. Naye lomlobokati sewungumfati akayiwuphindze angene. Uma abuya esibayeni umlobokati utawuhamba kancane ngesandla sekudla aze ayewungena endlini ngesandla sesancele. Kungaleso sikhatsi bemndeni batawubingelela umtsimba. Seloku umtsimba wangena awukaze ubingelelwe. Belikhaya bahlala bucadlwana ngesheya kwemtsimba. Kusala indzawo emkhatsini kulemindeni lemibili. Babingelelana ngalendlela : Bemndeni Umtsimba Bemtsimba Umtsimba Sawubona make wemtsimba! Yebo site sati. Sakubona make wemtsimba! Yebo site sati. Belikhaya batawubingelela ngamunye ngamunye uze uphele wonkhe umtsimba. Umndeni utawutsi ungacedza kubingelela bese uletsa inkhomo yenhlambisamtsimba. Inhlambisamtsiba ihlatjwa bakhwenyane. Inyongo yayo ivulwa kahle bese lijaha lelingumkhwenyane Iiyijojotela kumlobokati imtsele ngayo etinyaweni nasemtimbeni wonkhe. Umlobokati nave ngalokunjalo wenta njengobe Iijaha lakhe belenta kuye. Kwetsenjelwa 206
ekutseni kusibopho kubo bobabili kwenta njengobe bebenta, ngeke bamane bahlukaniswe tintfo letilula letingasho lutfo. Umlobokati nave uba nekutibophela etintfweni takhe nasekwenteni kahle kwakhe kulelikhaya langena kulo. Kubeketela kwemlobokati emendvweni wakhe kuyintfo lesuka khashane futsi lehlanganisa bantfu labanyenti emndenini. Kubeketela lokukhulu kucala khona ekucaleni uma umlobokati asangena kulomuti. Eva Ntandane (2002) ukufakazela kanjena: Kubonakala ngako kutsi amelane nenyongo latawunikwa yona lekhishwe kulenkhomo yenhlambisamtsimba. Lijaha Iitawunikwa inyongo yalenkhomo kutsi liyilungise kahle. Labaphetse umtsimba nabo batawunikwa Iitfuba lekutsi bakhombise lijaha lemlobokati kutsi Iiyijube kanjani lenyongo. Umlobokati utawubitwa bantfu bemtsimba bamtjele kutsi akahlale njengalesikhatsi bekagcotjiswa ngelibovu. Utawuhlala phasi enabei. Lijaha Iitawube seliyilungise kahle inyongo, layijuba. Lijaha litawucela umlobokati kutsi akhamise umlomo. Litayitsela emlonyeni lenyongo. Kumele kutsi umlobokati ayinatse lenyongo nobe ibaba. Lokunatsa lenyongo ibaba kusifungo sekutsi utawuhlala kulelo khaya langena kulo. Jim Gama (2002) uchaza kanjena: Lijaha litawuchubeka lijojotele umlobokati ngalenyongo wonkhe umtimba Iize liyofika elugalweni lolukhulu bese lijaha liyayiminyela lenyongo. Loko kusifungo salalababili. Lijaha batalitjela labatiko kutsi lenyongo Iiyivule kanjani. Litayigocota kahle nalingati batayigocotela yona lenyongo. Lenyongo itawutsatfwa ifakwe esandleni semlobokati. Ngiyona ndandatho yesintfu. Lenyongo itawuhlala esandleni ize idzabuke. 207
- Page 182 and 183: Umholi Likhorasi Umholi Likhorasi U
- Page 185 and 186: ngekuyivalelisa, emavi akhe atawuhl
- Page 187 and 188: Make lophetse umtsimba ubuka kahle
- Page 190: Umholi Likhorasi Sengikhalela babe,
- Page 193 and 194: loko. Bagidza bobabili khona bantfu
- Page 195 and 196: The practice among the traditional
- Page 197 and 198: Ukhorasi Umholi Likhorasi Umholi Li
- Page 199 and 200: Indlela lekavunule ngayo umlobokati
- Page 201 and 202: Nakusagidvwa bemndeni nebendzawo ba
- Page 203 and 204: The groom, who is also traditionall
- Page 205 and 206: 4.12 INHLABISAMTSIMBA KUHLATJWA KWE
- Page 207 and 208: sakhe. Labadzala batawutsatsa umlob
- Page 209 and 210: ninobabili kepha uma lengoma. Lutsa
- Page 211 and 212: Sigaba lesilandzelako nasacedzile k
- Page 213 and 214: kubonakale kutsi umlobokati ungenil
- Page 217 and 218: Insulamnyembeti iyakhishwa nobe nga
- Page 221 and 222: mbamba Iwawo langeke acitfwe naseku
- Page 223 and 224: Khumalo (1997:527) ubeka kanjena ma
- Page 225 and 226: akulingani naloku kwematibuko. Emat
- Page 229: Lengoma ihlatjelwa nje ikhombisa ku
- Page 233: Emva kwaloko kutawuta bafanyana nem
- Page 236 and 237: Inkomo kanina yaziwa ngokuthi yinko
- Page 238 and 239: Kutawutsi ngakusasa ekuseni inyongo
- Page 240 and 241: kodvwa kumele kutsi ngekuhamba kwes
- Page 242 and 243: atsandza indlela lakhulilseke ngayo
- Page 244: Lisikela utawusika ngalo tjani beku
- Page 247 and 248: aphakela kusale ngobe kunebantfwana
- Page 249: ngisho nobe ngabe bacabene nemyeni
- Page 252 and 253: Labaculako Uyaphi kamntfwanami lonj
- Page 254 and 255: kwaloko batabahlabisa inkhomo bajat
- Page 256 and 257: Kulolucwaningo ikakhulukati kulesih
- Page 258 and 259: neNgwenyama lekhona nyalo Mswati Il
- Page 260 and 261: nemachikiza ngobe tisuke tifundzisw
- Page 262 and 263: nase Iitfombile kuze Iilungiselwe t
- Page 264 and 265: ekhakhakhe bamvusa ekuseni kakhulu
- Page 266 and 267: ekhabo makoti batawubuya batekwakha
- Page 268 and 269: Kuyancomeka kutsi intfombi naseyili
- Page 270 and 271: T1ngoma temtsimba tiba tinyenti kod
- Page 272: Kulolucwaningo nginelitsemba lekuts
- Page 275 and 276: 7. TINCWADZI LETISETJENTISIWE Alant
- Page 277 and 278: Mouly, G.T. Mouton, J na Marais, S.
- Page 279 and 280: 8. BACOCELI KUbonakale kukuhle kwek
ekutseni kusibopho kubo bobabili kwenta njengobe bebenta, ngeke bamane<br />
bahlukaniswe tintfo letilula letingasho lutfo. Umlobokati nave uba<br />
nekutibophela etintfweni takhe nasekwenteni kahle kwakhe kulelikhaya<br />
langena kulo. Kubeketela kwemlobokati emendvweni wakhe kuyintfo lesuka<br />
khashane futsi lehlanganisa bantfu labanyenti emndenini. Kubeketela<br />
lokukhulu kucala khona ekucaleni uma umlobokati asangena kulomuti. Eva<br />
Ntandane (2002) ukufakazela kanjena:<br />
Kubonakala ngako kutsi amelane nenyongo<br />
latawunikwa yona lekhishwe kulenkhomo<br />
yenhlambisamtsimba.<br />
Lijaha Iitawunikwa inyongo yalenkhomo kutsi liyilungise kahle. Labaphetse<br />
umtsimba nabo batawunikwa Iitfuba lekutsi bakhombise lijaha lemlobokati<br />
kutsi Iiyijube kanjani lenyongo. Umlobokati utawubitwa bantfu bemtsimba<br />
bamtjele kutsi akahlale njengalesikhatsi bekagcotjiswa ngelibovu.<br />
Utawuhlala phasi enabei. Lijaha Iitawube seliyilungise kahle inyongo,<br />
layijuba. Lijaha litawucela umlobokati kutsi akhamise umlomo. Litayitsela<br />
emlonyeni lenyongo. Kumele kutsi umlobokati ayinatse lenyongo nobe<br />
ibaba. Lokunatsa lenyongo ibaba kusifungo sekutsi utawuhlala kulelo khaya<br />
langena kulo. Jim Gama (2002) uchaza kanjena:<br />
Lijaha litawuchubeka lijojotele umlobokati ngalenyongo<br />
wonkhe umtimba Iize liyofika elugalweni lolukhulu bese<br />
lijaha liyayiminyela lenyongo.<br />
Loko kusifungo salalababili. Lijaha batalitjela labatiko kutsi lenyongo Iiyivule<br />
kanjani. Litayigocota kahle nalingati batayigocotela yona lenyongo.<br />
Lenyongo itawutsatfwa ifakwe esandleni semlobokati. Ngiyona ndandatho<br />
yesintfu. Lenyongo itawuhlala esandleni ize idzabuke.<br />
207