LUCWANINGO LOLUNZULU LOLUMAYELANA NEKUBALULEKA ...

LUCWANINGO LOLUNZULU LOLUMAYELANA NEKUBALULEKA ... LUCWANINGO LOLUNZULU LOLUMAYELANA NEKUBALULEKA ...

uzspace.uzulu.ac.za
from uzspace.uzulu.ac.za More from this publisher
06.05.2013 Views

5.2 KUMEKEZA Kumekeza kwenteka ekuseni kakhulu ngelilanga lesitsatfu umtsimba ufikile ekhakhabomakoti. Kumekeza kulisiko lesiSwati lelentiwako nangabe lomsikati atsetse sincumo sekwendza. Kumekeza nguyonandlela lena umfati emtini wakhe emukeleka ngayo kutsi ungumfati lophelele nangabe endzile. Kugidza umtsimba nako kwemukelekile ngobe kusuke sekuphelele konkhe kugidza nangabe lomsikati asamekezile. Ngelilanga lesitsatfu ekuseni kakhulu kungalinganiselwa esikhatsini sensimbi yesitsatfu, umlobokati umenyetwa belikhaya elawini lapho alele khona. Dlamini (1995:160) ubeka kanjena malungana nendzaba yesikhatsi: The ceremony is held at the crack of the down on the last day ofher wedding. Uma bemuti banelunya nobe bamona bangamemeta umlobokati ngesikhatsi sensimbi yesibili ekuseni kakhulu ngalesikhatsi kukhala tinkhukhu tekucala. Umlobokati uma amenyetwa, ubitwa ngeligama lakhe lekucala lebuntfwana nobe lemadloti. Umenyetwa-nje nave ukulungele kutsi utawuvuswa ekuseni kakhulu. Tonkhe tintfo takhe usuke atilungise ngayitolo kutsi angabambeleleki uma avuswa. Kutawutsi ekuseni kakhulu kuvakale livi litsi: He bani ! (bambite ngeligama lakhe) Phuma make sikutekile. Umlobokati akasicitsi sikhatsi angaze eve lelivi lelimemetako. Uvuka masinyane avunule sidvwaba sakhe lasinikwe nguyise nakaphuma. Utasivunula etulu angagcoki lutfo, uba hlubu. Umtsimba nawo ngalelo langa awuvunuli emahiya laklabalatile ngembala, ingani phela Iilanga lekukhala leli. Injongo lekungiyo lenkhulu lekumekezelwa yona kutsi kumele 190

kubonakale kutsi umlobokati ungenile emendvweni lapho atinikele khona. Dlamini (1995:161) ukubeka kanje: The purpose of this performance is to have the bride show by crying that she is committing herself to this marriage. Kutinikela kwemlobokati emendvweni kubonakala ngalendlela lasuke akhala ngayo nakamekeza. Umtsimba nawo utawutsi nawuva kutsi umlobokati uyamenyetwa bese uvuka masinyane uya khona lena elawini lapho umlobokati alele khona. Umtsimba ufika lena elawini ucele Iijaha kutsi linike umlobokati sikhali. Litawutsi lingamnika bese umtsimba utjela umlobokati kutsi akamshaye ngaso enhloko. Umlobokati utasitsatsa lesikhali amshaye ngaso enhloko kepha hhayi kakhulu. Umane agcine nje kuphela Iisiko njengobe kumele kutsi amshaye. Angitsi phela umlobokati bekalele elawini lelijaha lakhe usajabulile ngobe kusemnandzi. Umlobokati nemtsimba batawuya esibayeni. Nabafika esibayeni umlobokati utawushaya umvalo wesibaya ngalesikhali lasinikwe lijaha lakhe. Kulisiko kutsi vele awushaye umvalo kepha awunakuvuleka. Emva kwaloko utawukhipha umcabo nobe umgcala lekuvalwe ngawo esibayeni. Umtsimba utamlandzela ungene nave. Uma afika esibayeni kulindzeleke kutsi acale ingoma letayihlabela vena ngekwakhe. Nangakwati kuhlabela batamhlabelela yona bemtsimba kodvwa ibe icalwe nguye. Angamane akhulume uma angakwati kuhlabela. Lisiko lesiSwati litsi lengoma kumele ayicale umlobokati vena sicu sakhe. Akukavami kutsi endlini yesiSwati lomsikati angakwati kuhlabela ngobe emaSwati angemagagu. EmaSwati kuhlabela akucala amancane kungako kungakavami kutsi angakwati kuhlabela. Umlobokati utayicala lengoma yekumekeza ahambe kancane kakhulu ehla enyuka esibayeni umtsimba uloku ume ngasemuva kwakhe. Kukhala kube kuchubeka njalo. Umlobokati uhlabelela lengoma lelandzelako nakamekeza: 191

kubonakale kutsi umlobokati ungenile emendvweni lapho atinikele khona.<br />

Dlamini (1995:161) ukubeka kanje:<br />

The purpose of this performance is to have the bride<br />

show by crying that she is committing herself to this<br />

marriage.<br />

Kutinikela kwemlobokati emendvweni kubonakala ngalendlela lasuke akhala<br />

ngayo nakamekeza. Umtsimba nawo utawutsi nawuva kutsi umlobokati<br />

uyamenyetwa bese uvuka masinyane uya khona lena elawini lapho<br />

umlobokati alele khona. Umtsimba ufika lena elawini ucele Iijaha kutsi linike<br />

umlobokati sikhali. Litawutsi lingamnika bese umtsimba utjela umlobokati<br />

kutsi akamshaye ngaso enhloko. Umlobokati utasitsatsa lesikhali amshaye<br />

ngaso enhloko kepha hhayi kakhulu. Umane agcine nje kuphela Iisiko<br />

njengobe kumele kutsi amshaye. Angitsi phela umlobokati bekalele elawini<br />

lelijaha lakhe usajabulile ngobe kusemnandzi. Umlobokati nemtsimba<br />

batawuya esibayeni. Nabafika esibayeni umlobokati utawushaya umvalo<br />

wesibaya ngalesikhali lasinikwe lijaha lakhe. Kulisiko kutsi vele awushaye<br />

umvalo kepha awunakuvuleka. Emva kwaloko utawukhipha umcabo nobe<br />

umgcala lekuvalwe ngawo esibayeni. Umtsimba utamlandzela ungene nave.<br />

Uma afika esibayeni kulindzeleke kutsi acale ingoma letayihlabela vena<br />

ngekwakhe. Nangakwati kuhlabela batamhlabelela yona bemtsimba kodvwa<br />

ibe icalwe nguye. Angamane akhulume uma angakwati kuhlabela. Lisiko<br />

lesiSwati litsi lengoma kumele ayicale umlobokati vena sicu sakhe.<br />

Akukavami kutsi endlini yesiSwati lomsikati angakwati kuhlabela ngobe<br />

emaSwati angemagagu. EmaSwati kuhlabela akucala amancane kungako<br />

kungakavami kutsi angakwati kuhlabela. Umlobokati utayicala lengoma<br />

yekumekeza ahambe kancane kakhulu ehla enyuka esibayeni umtsimba<br />

uloku ume ngasemuva kwakhe. Kukhala kube kuchubeka njalo. Umlobokati<br />

uhlabelela lengoma lelandzelako nakamekeza:<br />

191

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!