LUCWANINGO LOLUNZULU LOLUMAYELANA NEKUBALULEKA ...

LUCWANINGO LOLUNZULU LOLUMAYELANA NEKUBALULEKA ... LUCWANINGO LOLUNZULU LOLUMAYELANA NEKUBALULEKA ...

uzspace.uzulu.ac.za
from uzspace.uzulu.ac.za More from this publisher
06.05.2013 Views

Kutawutsi emva kwekuhlaba lesahhukulu bese umtsimba uyasipheka. Usipheka ngetimbita letibuya ekhabojaha. Kutawutsi kupheka nekudla konkhe sekuphelile umtsimba uhaye ingoma yawo ubuyele emuva lapho ulibangise khona ekhabojaha. Bantfu bendzawo bayagcwala ekhaya kutewusingatsa umtsimba ngobe kuyatiwa kutsi nakunemtsimba kuyagidvwa, kugidvwa tingoma leticondzene nawo umtsimba. Dlamini (1995:167) ukubeka kanjena: Members of the society come in numbers to be entertained as they know that the group will be dancing on that afternoon. Lokujabulisako kutsi bantfu bagidza kube mnandzi kakhulu banike emehlo kudla kwawo. Kubamnandzi kubukela lomgidvo wemtsimba. Kusikhatsi lesingadzinwani. Wonkhe umuntfu uyatsandza kubukela ngalesikhatsi. Lebapheleketele umtsimba basuke bavunule kahle imvunulo yabo. Basho ngetidziya nemahiya abo lalungiselelwe wona lomcimbi. Emagcebesha wona akusakhulunywa ngawo ngobe asuke ahulelwe kahle ngebuhlalu lobumhlophe, lobubovu nalubuluhlata bese buyatfungwa kahle. Kuvamise kugidze labasikati. Emajaha lagidzako aba yimbijana. Lawa lekasuka awutsamele lomcimbi asuke ahlalise lijaha lekungilo lekugidzwelwa. Lijaha Iisuke Iilicobile nalo liphelele ngemvunulo yalo. Ingani nalo siyeta sikhatsi sale lapho litawugidza khona nemlobokati. Umlobokati vena sidvwaba sakhe sihlukile kulaba labanye labanye labampheleketele nobe lagidza nabo. Dlamini (1995:67) lombono uwufakazela kanjena: Her dress is different and enables anybody to identify her with ease. The most outstanding thing about her is that she has two balloon-like ornaments pinned on her hair. 175

Indlela lekavunule ngayo umlobokati yenta kutsi abonakale kalula kutsi nguye logidzako. Lokunye lokwenta kutsi ahluke kulaba labanye kutsi umlobokati usuke sekatfwele tinyongo letimbili enhloko. Umlobokati utawugidza nemtsimba wakhe. Nabafika lena khabojaha kusuke kuyimini lenkhulu lekungaba intsambama uma umtsimba utawukhonjiswa indzawo lelungiselwe kugidza. Dlamini (1995:168) utsi: When the group gets to the prepared yard for the main dancing, it starts singing and perfoming the "ummiso" perfomance. Umtsimba utawuhlabela tingoma letinyenti ngobe phela usuke ujabulisa bantfu labakhona kuleyo ndzawo. EmaSwati phela ayakwati kucamba tingoma ngobe konkhe lakuhlabelako kusuke kutigameko letike tawavelela. Letinye tingoma latihlabelako tiyankemba, telusizi, temmiso naletinye letihambelana nalomsebenti. Dlamini (1995:168) ubeka kanjena: They sing several songs which convey various messages, the first being the one that is led by the bride herself. Uma umtsimba ungena ekhabo jaha umlobokati uhlabela ingoma layihlabele ngayitolo nakatewucela inkhonto ekhabo jaha. Nangalesikhatsi umtsimba ubuya lena emfuleni umlobokati uyayiphindza futsi lengoma ayihlabele. Uma ayihlabela umtsimba wonkhe uyamemukela. Lengoma ayiphuphi solo kwatsi nhlo umlobokati ucela inkhonto uhlabelala yona, kute lenye langayihlabela. Umlobokati uyayiphindza ayihlabelele lengoma letsi: NGITEWUCEL'INKHONTO Uma umlobokati ahlabela lengoma usuke atewucela kukhonta kulomuti, ngayo lengoma. Uhlabela ngenhlitiyo lebuhlungu ngobe kungenteka kutsi 176

Indlela lekavunule ngayo umlobokati yenta kutsi abonakale kalula kutsi<br />

nguye logidzako. Lokunye lokwenta kutsi ahluke kulaba labanye kutsi<br />

umlobokati usuke sekatfwele tinyongo letimbili enhloko. Umlobokati<br />

utawugidza nemtsimba wakhe. Nabafika lena khabojaha kusuke kuyimini<br />

lenkhulu lekungaba intsambama uma umtsimba utawukhonjiswa indzawo<br />

lelungiselwe kugidza. Dlamini (1995:168) utsi:<br />

When the group gets to the prepared yard for the main<br />

dancing, it starts singing and perfoming the "ummiso"<br />

perfomance.<br />

Umtsimba utawuhlabela tingoma letinyenti ngobe phela usuke ujabulisa<br />

bantfu labakhona kuleyo ndzawo. EmaSwati phela ayakwati kucamba<br />

tingoma ngobe konkhe lakuhlabelako kusuke kutigameko letike tawavelela.<br />

Letinye tingoma latihlabelako tiyankemba, telusizi, temmiso naletinye<br />

letihambelana nalomsebenti. Dlamini (1995:168) ubeka kanjena:<br />

They sing several songs which convey various<br />

messages, the first being the one that is led by<br />

the bride herself.<br />

Uma umtsimba ungena ekhabo jaha umlobokati uhlabela ingoma layihlabele<br />

ngayitolo nakatewucela inkhonto ekhabo jaha. Nangalesikhatsi umtsimba<br />

ubuya lena emfuleni umlobokati uyayiphindza futsi lengoma ayihlabele.<br />

Uma ayihlabela umtsimba wonkhe uyamemukela. Lengoma ayiphuphi solo<br />

kwatsi nhlo umlobokati ucela inkhonto uhlabelala yona, kute lenye<br />

langayihlabela. Umlobokati uyayiphindza ayihlabelele lengoma letsi:<br />

NGITEWUCEL'INKHONTO<br />

Uma umlobokati ahlabela lengoma usuke atewucela kukhonta kulomuti,<br />

ngayo lengoma. Uhlabela ngenhlitiyo lebuhlungu ngobe kungenteka kutsi<br />

176

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!