06.05.2013 Views

LUCWANINGO LOLUNZULU LOLUMAYELANA NEKUBALULEKA ...

LUCWANINGO LOLUNZULU LOLUMAYELANA NEKUBALULEKA ...

LUCWANINGO LOLUNZULU LOLUMAYELANA NEKUBALULEKA ...

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

indzima nabo ekwelekeleleni. Unina umntfwanakhe umyala tonkhe tikhatsi<br />

ekukhuleleni kwakhe. Kutawutsi nasekusondzele sikhatsi sekutsi aphume<br />

umntfwana, labadzala, bomakhelwane nebelusendvo batsatse kunina<br />

bayiyale bona ngekwabo lentfombi. Intfombi kulapho-ke kungena khona<br />

talukati, bomakhelwane nalabanye belusendvo lebatawuba bakhona<br />

ekuyaleni umntfwana nase kusondzele sikhatsi sekutsi aphume.<br />

Talukati tiyiyala nganamuhla ntsambama intfombi uma yona itawuphuma<br />

ngakusasa iyenkwendza. Kulesinye sikhatsi iyalwa ekuseni ngelilanga<br />

lehamba ngalo, kodvwa kuba kuhle uma iyalwa ngalamuhla kantsi yona<br />

ihamba ngakusasa. Kuyiyala ngalelilanga iphuma kuye kungabi nesikhatsi<br />

lesanele ngobe kusuke kuphitsitela wonkhe umuntfu alungiselela wona<br />

lomsebenti wekuphuma kwayo lentfombi. Nasetihlangene letalukati tinika<br />

intfombi imiyalo lematima, kodvwa lemiyalo letiyinikako lekumele intfombi<br />

iyati, ngulengiyo ngobe nato setake taba bomakoti, tiyati kutsi kwentekani<br />

emendvweni. Umuntfu lokunika umyalo lanesiciniseko ngawo muhle ngobe<br />

vele usuke ati kutsi kwentekani kulentfo, nakhona emendvweni talukati<br />

tinemiyalo lemihle, futsi ngeke tiyilahle intfombi tisho tintfo letingekhona<br />

naletingenteki. Krige (1950:136) kuKhumalo (1997:175) ukufakazela<br />

kanjena:<br />

The girl is brought before the elders of the sib and is<br />

instructed on how to behave at the kraal (ukuyala) she<br />

is told that she represents her sib, and that what ever<br />

she does will be blamed on her people. Amidst much<br />

shedding of tears the old women tell her of the<br />

hardships she will have undergo. They say, you will be<br />

called a wizard. A sloven, a harlot and all sorts of bad<br />

names.<br />

Lombono longehla talukati tiyawufakazela ngobe titsi natiyiyala lentfombi<br />

tiyitjela kutsi lena emendvweni kutawutsiwa iyatsakatsa. Nakushiwo njalo<br />

ingabolwa itame kukhombisa kutsi bayayicala, ngobe ngeke kwenteke kutsi<br />

\51

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!