LUCWANINGO LOLUNZULU LOLUMAYELANA NEKUBALULEKA ...

LUCWANINGO LOLUNZULU LOLUMAYELANA NEKUBALULEKA ... LUCWANINGO LOLUNZULU LOLUMAYELANA NEKUBALULEKA ...

uzspace.uzulu.ac.za
from uzspace.uzulu.ac.za More from this publisher
06.05.2013 Views

3.6.5 ULAWU Lilawu yindlu yebafana. Lilawu lakhiwa dvutane nesibaya kepha alifiki esibayeni. Nangabe emajaha amanyenti kulomuti emalawu angaze abe mabili nobe matsatfu. Uma tintfombi tivakashile, tivakashele emajaha ato, tingena elawini. Lilawu lite Iiguma, ingani kutsi bayatakhela basebentisa tinsika embi kwendlu yabo. Elawini utfola kulenga emabhebha, emahiya netingubo tetikhumba labalala ngato. 3.6.6 UDLADLA LEKUPHEKA Lidladla lekupheka Iihlala nekudla. Ngekhatsi edladleni kuneludziwo. Ludziwo kushiwo imbita lenkhulu. Kubuye kutfolakale nesiguca, siguca kushiwo ludziwo loluncane. Ludziwo edladleni luhlala nekudla. Tindziwo tibekwa ngenhla endlini. Edladleni kuba nelitiko emkhatsini lapho kuphekelwa khona. Liguma nalo libakhona. Lidladla kulapho emabhadlela nemahewu kuhlala khona. 3.6.7 UDLADLA LEKUDLA NETJWALA Leli lidladla nalo lelihlala kudla lokuphekwa ekhaya nobe tjwala. Tjwala ekhaya buphiselwa kulelidladla. Ngekhatsi kulelidladla kunelihluto lekusetjentiswa Iona nakuhlutwa tjwala bentelwa umnumzane. Kulelidladla kutfolakala tindziwo letintsatfu. 1. Ludziwo Iwenhloko. Loludziwo Iwababe ekhaya lanatsa ngalo emahewu akhe lentelwe ngemakhosikati akhe. 2. Ludziwo Iwemsukusuku. Loludziwo babe unatsa ngalo emtini wakhe nakavakashelwe bangani bakhe. Lukhulu kakhulu loludziwo. 137 ,

3. Ludziwo Iwemjoni. Loludziwo kunikwa ngalo bantfu labakhona tjwala kutsi banatse ngalo. Tjwala nabukhiwa edziweni bukhiwa ngesiphungo. 3.6.8 UDLADLA LEKUDLA LOKULUHLATA Kulelidladla kuhlala kudla lokungakaphekwa kodvwa nangabe umuntfu afuna kupheka uya kulo lelidladla. Lokudla kusuke sekubhuliwe kodvwa kulindzeleke kutsi kusetjentiswe. Lelidladla nalo linalo liguma lalo. Lofuna kupheka emtini ucondza kulo lelidladla atewutfola kudla latakusebentisa. 3.6.9 INYANGO Inyango yindzawo lapho kubekwa khona kudla lokubuya emasimini, lokungakabhulwa. Enyangweni kubekwa kudla lokufana nematsanga kanye nemmbila. Konkhe kudla lokusuke kuvuniwe emasimini kubekwa khona enyangweni. Kutsi ekhaya kudla kuvuniwe lonyaka kutawubonakala khona enyangweni ngobe itawuhlala igcwele iphuphuma. Umnumzane utawubona kutsi kudla ukuvunile lonyaka ngobe inyango igcwele. Lelinye Iigama lenyango Silulu. 3.6.10. UDLADLA LELIHLETI Emadladla lahleti ekhaya angaba mabili, loko kwentelwa ngobe makoti nafikile kutsi akasabuyeli emuva ulala kulo lelidladla. Lokunye kutsi uma makoti abelekile ekhaya ulala kulo lidladla lelihleti. Uma kungenteka kutsi kuphangane letintfo totimbili kungaba matima kuhlala kahle ngobe phela nave makoti nangabe abelekile ngeke alale endlini yagogo ngobe indlu yesive, wonkhe umuntfu ufikela kuyo. Lidladla lelihleti liba nalo liguma. Uma makoti abelekile ekhaya kulapho atiphekela khona, konkhe ukwentela kulo lelidladla. Lokunye kutsi uhlala kulo lelidladla kuze kufike tinyanga lapho 138

3. Ludziwo Iwemjoni. Loludziwo kunikwa ngalo bantfu labakhona tjwala kutsi<br />

banatse ngalo. Tjwala nabukhiwa edziweni bukhiwa ngesiphungo.<br />

3.6.8 UDLADLA LEKUDLA LOKULUHLATA<br />

Kulelidladla kuhlala kudla lokungakaphekwa kodvwa nangabe umuntfu<br />

afuna kupheka uya kulo lelidladla. Lokudla kusuke sekubhuliwe kodvwa<br />

kulindzeleke kutsi kusetjentiswe. Lelidladla nalo linalo liguma lalo. Lofuna<br />

kupheka emtini ucondza kulo lelidladla atewutfola kudla latakusebentisa.<br />

3.6.9 INYANGO<br />

Inyango yindzawo lapho kubekwa khona kudla lokubuya emasimini,<br />

lokungakabhulwa. Enyangweni kubekwa kudla lokufana nematsanga kanye<br />

nemmbila. Konkhe kudla lokusuke kuvuniwe emasimini kubekwa khona<br />

enyangweni. Kutsi ekhaya kudla kuvuniwe lonyaka kutawubonakala khona<br />

enyangweni ngobe itawuhlala igcwele iphuphuma. Umnumzane utawubona<br />

kutsi kudla ukuvunile lonyaka ngobe inyango igcwele. Lelinye Iigama<br />

lenyango Silulu.<br />

3.6.10. UDLADLA LELIHLETI<br />

Emadladla lahleti ekhaya angaba mabili, loko kwentelwa ngobe makoti<br />

nafikile kutsi akasabuyeli emuva ulala kulo lelidladla. Lokunye kutsi uma<br />

makoti abelekile ekhaya ulala kulo lidladla lelihleti. Uma kungenteka kutsi<br />

kuphangane letintfo totimbili kungaba matima kuhlala kahle ngobe phela<br />

nave makoti nangabe abelekile ngeke alale endlini yagogo ngobe indlu<br />

yesive, wonkhe umuntfu ufikela kuyo. Lidladla lelihleti liba nalo liguma. Uma<br />

makoti abelekile ekhaya kulapho atiphekela khona, konkhe ukwentela kulo<br />

lelidladla. Lokunye kutsi uhlala kulo lelidladla kuze kufike tinyanga lapho<br />

138

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!