LUCWANINGO LOLUNZULU LOLUMAYELANA NEKUBALULEKA ...

LUCWANINGO LOLUNZULU LOLUMAYELANA NEKUBALULEKA ... LUCWANINGO LOLUNZULU LOLUMAYELANA NEKUBALULEKA ...

uzspace.uzulu.ac.za
from uzspace.uzulu.ac.za More from this publisher
06.05.2013 Views

kutsi uphingiwe, umvunulo uyasentjetiswa kutfola kutsi mbamba mbamba lomntfwana wave yini. Umvunulo usetjentiswa ngekutsi lomntfwana ahoshiswe lomvunulo. Uma angasuye walapha ekhaya kutawubonakala. Kepha loku ngekusho kwendvuna Jim Gama (2002) ukubeka kanjena: Kumele kwenteke unina angaboni. Nakutfolakala kutsi akusiye walapha ekhaya lomntfwana, kute latakwenta uyise ngobe kutawusho kutsi tidle emabele akhona. Utakwentelwa lisiko lalapha ekhaya. Litfondvo liyasentjetiswa kutfola kutsi ngubani longatali emkhatsini kwendvodza nemfati. NgesiSwati-ke kute indvodza lengatali, kutsiwa isuke ingakatfombi kutawusetjentiswa tihlati kute itfombe. Umfati-ke vena uyalashwa kodvwa letimbita batinatse bobabili. Nayala imbeleko, kulandvwa inhlanti itewuhlantela lodzadze wave nome lobabekati wayo. NgesiSwati uma indvodza ibuya etjwaleni iyahlabela, ihlabele ingoma isachamuka ekudzeni, yenta nje umsindvo lotakwenta kutsi nakukhona umuntfu lokhona lapha endlini avele aphume. Indvodza ayivele ingene nje endlini, phela ngesiSwati akukho kutumana ufune kubona intfo letakuvisa buhlungu. Kungako indvodza yenta umsindvotsite uma ibuya nobe imemete munye webantfwabayo itewutfola kukhwetiwe. Manning (1967:197) uyibeka kanjena lendzaba: A well-mannered man whistles when he approaches his wife'shut at night so that any other visitors will know they have to leave by the back entrance. EmaSwati sive lesihloniphako futsi lesingawutsandzi umsindvo nelihlazo. Konkhe loku kutintfo letifundziswa esangweni nasentsangeni basakhula. Intfo loyifundze ebuncaneni kulukhuni kwehlukana nave lula. Kungako umuntfu loliSwati mbamba angehlukani nekuvunula, nanyalo nobe 122

sekungene tembatfo talabamhlophe kepha yena akehlukani nesagila, 3.4.6 BABE usaligcinile lelisiko lakhe. Uma indvodza ihambile ekhaya ingcwatjwa ekuseni esibayeni khona ekhaya layo. Indvodza akumelananga kutsi yehlukane nelikhaya layo. Nanobe ingcwatjwa khona ekhaya esibayeni kutawutsi emva kwemalanga ihambile bese iyalandvwa lena esibayeni itekwengamela umuti wayo ngalokuphelele ingahlali ngaphandle kodvwa ingene ngekhatsi endlini. Kutawutsi uma sekugezwe emanti bese kubekwa inkhosana ekhaya. Inkhosana-ke yona ayitalwa yinkhosikati kepha italwa ngulabanye bafati nabeyinesitsembu, uma kute sitsembu umntfwana wekucala uba yinkhosana. BABE WEUKHAYA ( 123

kutsi uphingiwe, umvunulo uyasentjetiswa kutfola kutsi mbamba mbamba<br />

lomntfwana wave yini. Umvunulo usetjentiswa ngekutsi lomntfwana<br />

ahoshiswe lomvunulo. Uma angasuye walapha ekhaya kutawubonakala.<br />

Kepha loku ngekusho kwendvuna Jim Gama (2002) ukubeka kanjena:<br />

Kumele kwenteke unina angaboni. Nakutfolakala kutsi<br />

akusiye walapha ekhaya lomntfwana, kute latakwenta uyise<br />

ngobe kutawusho kutsi tidle emabele akhona. Utakwentelwa<br />

lisiko lalapha ekhaya.<br />

Litfondvo liyasentjetiswa kutfola kutsi ngubani longatali emkhatsini<br />

kwendvodza nemfati. NgesiSwati-ke kute indvodza lengatali, kutsiwa isuke<br />

ingakatfombi kutawusetjentiswa tihlati kute itfombe. Umfati-ke vena<br />

uyalashwa kodvwa letimbita batinatse bobabili. Nayala imbeleko, kulandvwa<br />

inhlanti itewuhlantela lodzadze wave nome lobabekati wayo.<br />

NgesiSwati uma indvodza ibuya etjwaleni iyahlabela, ihlabele ingoma<br />

isachamuka ekudzeni, yenta nje umsindvo lotakwenta kutsi nakukhona<br />

umuntfu lokhona lapha endlini avele aphume. Indvodza ayivele ingene nje<br />

endlini, phela ngesiSwati akukho kutumana ufune kubona intfo letakuvisa<br />

buhlungu. Kungako indvodza yenta umsindvotsite uma ibuya nobe imemete<br />

munye webantfwabayo itewutfola kukhwetiwe. Manning (1967:197) uyibeka<br />

kanjena lendzaba:<br />

A well-mannered man whistles when he approaches his<br />

wife'shut at night so that any other visitors will know<br />

they have to leave by the back entrance.<br />

EmaSwati sive lesihloniphako futsi lesingawutsandzi umsindvo nelihlazo.<br />

Konkhe loku kutintfo letifundziswa esangweni nasentsangeni basakhula.<br />

Intfo loyifundze ebuncaneni kulukhuni kwehlukana nave lula. Kungako<br />

umuntfu loliSwati mbamba angehlukani nekuvunula, nanyalo nobe<br />

122

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!