LUCWANINGO LOLUNZULU LOLUMAYELANA NEKUBALULEKA ...
LUCWANINGO LOLUNZULU LOLUMAYELANA NEKUBALULEKA ... LUCWANINGO LOLUNZULU LOLUMAYELANA NEKUBALULEKA ...
nemkhwenyane. Makoti nemkhwenyane kulindzeleke kutsi batsandzane ngobe titselo telutsandvo Iwabo kumele tibonakale. Mveli Msibi (2002) utsi : Emndenini makoti nasafikile, emaSwati alindzele kumbona atetfwele ngobe kuyintfo lenhle kutala nawendzile. Ngiyo intfo lelindzeleke kutsi yenteke. Kantsi vele nabanifisela lokuhle batsi lalani nibabili nivuke nibatsatfu. BoRadcliffe-Brown na Forde (1975:179) bona babeka ngalendlela: They sleep together and produce children together, and theirunion founds an economic unit, but in general social and public life their contacts are limited. A man seek companionship with his fellow men, a woman with her fellow women. Nanobe laba lababili sebatekene umkhwenyana ucitsa sikhatsi lesinyenti nalabadvuna kantsi naVe makoti bantfu lahlanganyela kanye nabo ngulabasikati. UMkhwenyane locotfo nalolungile ngulonotsile. Kunotsa esiveni semaSwati kuba netinkhomo letinyenti. UMkhwenyane kuvumelekile kutsi adlale nebalamu bakhe, kepha kumele kutsi angabatsintsi. Nangabakhulelisa umkhwenyane uhlawuliswa inkhomo. BoRadcliffe-Brown na Forde (1975:175) batsi: Should he, however, make them pregnant without having negotiated marriage, he is fined--- Indvuna Jim Gama (2002) ikufakaza kanjena: Umkhwenyana nebalamu bakhe badlala yonkhe imidlalo, babambane ematsanga, emabele kodvwa lomsikati akumelanga avume kutsi balale kungatfolakala bakhulelisene akusho lutfo, akusilo futsi nelihlazo. 114
Nasekakhulelwe uyamteka nave amgidzise kubonakale kutsi umtekile, wamenta umfati, kodvwa utawuba ngumfati lomncane. BoRadcliffe-Brown na Forde (1975:108) bawusekela kanjena lombono: A wife's sister can be taken as independent of subordinate wives, and until they are indulge in rough and often suggestive horseplay with married sister's husband Nangeliphutsa akunakwenteka kutsi bangatsandzani nadzadzewabo. Batawuhlala bobabili bente yonkhe imisebenti yasekhaya bobabili nave umkhwenyane utabatsandza bonkhe ngalokufanako. Kutawuba kuteka kwakhe sitsembu kanjalo kantsi kulesinye sikhatsi vele usuke kasanaso sitsembu. Umkhwenyane kunetintfo lekumele kutsi aticikelele, atihloniphe letinye atigweme. Nangeliphutsa umkhwenyana akumelanga kutsi ahlale ecansini laninatala, kuyatila. BoRadcliffe- Brown na Forde (1975:177) batsi: A son-in-law should not sit on the same mate as his mother-in-law Umkhwenyane uhlonipha kakhulu ekhakhakhe. Maketala vena akahlangani nave ngemehlo. Umkhwenyane kumele alugadze lulwimi Iwakhe lungamani lushelele atitfole asetfuka inhlamba. BoRadcliffe-Brown na Forde (1975:107) bawufakaza kanjana lombono: A man would be fine by his wife's family counsol if he makes leved jokes or in any way misbehaves in her present 'shame'prevents him eating in herpresent. Umkhwenyane akayibhibiti inhlamba nobe emagama langanakubusiseka ekhakhakhe. Kuto tonkhe tinhlanga tendlu lemnyama umkhwenyane akadli , 115
- Page 86 and 87: lesibopho sibakhona lesibopho asikh
- Page 88 and 89: uyajuma, akalali njengemfati. Kumel
- Page 90 and 91: 3.3.2 LITJITJI/INGABISA LITJITJI/ I
- Page 92 and 93: sikhatsi lingasonywa emitsimbeni, e
- Page 94: 3.3.3 LICHIKlZA Lichikiza kushiwo i
- Page 97 and 98: tekucala titawuhlangana elukhalweni
- Page 99 and 100: etintfombini ngobe kulapho kubonaka
- Page 101 and 102: ayatati tinanatelo tesiSwati ngobe
- Page 103 and 104: Labadzala batawubese bayabitana bat
- Page 105 and 106: NgesiSwati intfombi ayihlolwa ngula
- Page 107 and 108: asuke asentiwe. Kuphuma kwayo lapha
- Page 109 and 110: lokwentekako kulesigaba kodvwa loku
- Page 111: Makoti nave uyabahlonipha basemtini
- Page 114 and 115: letiyimfica kepha kungenteka tigcin
- Page 116 and 117: value than the activities monopoliz
- Page 118 and 119: yintfo lenkhulu futsi lehlonishwako
- Page 120: Should a wife be laZ'h neglect her
- Page 123 and 124: makoti lomdzala lomendlalelako phas
- Page 125 and 126: kutsi kwenteke. Gogo njengobe bekus
- Page 127 and 128: 3.4 TIGABA TALABADVUNA 3.4.1 UMFANA
- Page 129: Kulesinye sikhatsi kungaze kubukeke
- Page 132: Kuba lijaha kutsatsa iminyaka lemin
- Page 135: 3.4.4 UMKHWENYANE I UMKHWENYEWETFU
- Page 139 and 140: lridvodza kushiwo umuntfu lomdvuna
- Page 141 and 142: iye ifune tihlati tekwenta kutsi si
- Page 143 and 144: alungiselela umndeni kudla. Uma kum
- Page 145 and 146: sekungene tembatfo talabamhlophe ke
- Page 147 and 148: Ubuye Ubhayibheli likusho ngalokuso
- Page 150 and 151: A man treats his wifes father with
- Page 152 and 153: sekwendlulele ngobe vena sewusedvut
- Page 155 and 156: UNGAPHANDLE LEMUTI WESISWATI Uma um
- Page 157 and 158: itewuhlatiywa sive netindvuna khona
- Page 159 and 160: 3. Ludziwo Iwemjoni. Loludziwo kuni
- Page 161 and 162: ngobe losandza kufika kumele ambite
- Page 163 and 164: usuke ungakapheleli uma ute sibaya.
- Page 165 and 166: 3.7.7 LITlE LEKUSILA Likhaya kumele
- Page 167 and 168: 4.0 UMTSIMBA 4.1 SINGENISO SEHLUKO
- Page 169 and 170: tjwala kodvwa banganatseli kudzakwa
- Page 171 and 172: itente ngembi kwekutsi ifike kuleti
- Page 173 and 174: ahlale bangakhulumi bantfu basemend
- Page 175 and 176: Uninatala wave kumele imentele konk
- Page 178 and 179: yentfombi, ayifihlwa, kumele kutsi
- Page 182 and 183: Umholi Likhorasi Umholi Likhorasi U
- Page 185 and 186: ngekuyivalelisa, emavi akhe atawuhl
Nasekakhulelwe uyamteka nave amgidzise kubonakale kutsi umtekile,<br />
wamenta umfati, kodvwa utawuba ngumfati lomncane. BoRadcliffe-Brown<br />
na Forde (1975:108) bawusekela kanjena lombono:<br />
A wife's sister can be taken as independent of<br />
subordinate wives, and until they are indulge in rough<br />
and often suggestive horseplay with married sister's<br />
husband<br />
Nangeliphutsa akunakwenteka kutsi bangatsandzani nadzadzewabo.<br />
Batawuhlala bobabili bente yonkhe imisebenti yasekhaya bobabili nave<br />
umkhwenyane utabatsandza bonkhe ngalokufanako. Kutawuba kuteka<br />
kwakhe sitsembu kanjalo kantsi kulesinye sikhatsi vele usuke kasanaso<br />
sitsembu. Umkhwenyane kunetintfo lekumele kutsi aticikelele, atihloniphe<br />
letinye atigweme.<br />
Nangeliphutsa umkhwenyana akumelanga kutsi ahlale ecansini laninatala,<br />
kuyatila. BoRadcliffe- Brown na Forde (1975:177) batsi:<br />
A son-in-law should not sit on the same mate as his<br />
mother-in-law<br />
Umkhwenyane uhlonipha kakhulu ekhakhakhe. Maketala vena akahlangani<br />
nave ngemehlo. Umkhwenyane kumele alugadze lulwimi Iwakhe lungamani<br />
lushelele atitfole asetfuka inhlamba. BoRadcliffe-Brown na Forde (1975:107)<br />
bawufakaza kanjana lombono:<br />
A man would be fine by his wife's family counsol if he<br />
makes leved jokes or in any way misbehaves in her<br />
present 'shame'prevents him eating in herpresent.<br />
Umkhwenyane akayibhibiti inhlamba nobe emagama langanakubusiseka<br />
ekhakhakhe. Kuto tonkhe tinhlanga tendlu lemnyama umkhwenyane akadli<br />
,<br />
115