06.05.2013 Views

LUCWANINGO LOLUNZULU LOLUMAYELANA NEKUBALULEKA ...

LUCWANINGO LOLUNZULU LOLUMAYELANA NEKUBALULEKA ...

LUCWANINGO LOLUNZULU LOLUMAYELANA NEKUBALULEKA ...

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

3.4 TIGABA TALABADVUNA<br />

3.4.1 UMFANA<br />

Umfana ngumuntfu lomdvuna losemncane losesigabeni seminyaka lesihlanu<br />

kuya kulosesigabeni seminyaka lesikhombisa nobe ngetudlwana-nje<br />

kancane. Umsebenti wakhe kwelusa ematfole netimbuti. Kutawutsi<br />

nasakhulakhulile bese welusa tinkhomo. Kulesigaba tinkhomo akavami<br />

kutelusa kodvwa nakute libhobhodleyana ekhaya nobe libhungu uye agcine<br />

asatelusa. Umfana uhlala esangweni neyise nalabanye nje bafanyana<br />

labasuke bakhona kulelo khaya. Kulesinye sikhatsi esangweni kuye<br />

kugcwale ngobe kusuke kunebafanyana bakabo makhelwane. Esangweni<br />

babe' usuke abafundzisa ngetintfo leticondzene nebafana. Abatjela kutsi<br />

akumelanga kutsi bahlale edladleni nalabasikati. Bafana bafundziswa<br />

basesebancane imisebenti yabo khona kutekutsi nasebakhulile uma<br />

bakhulile bangahlupheki ngobe batawube sebati. Bafana bafundziswa<br />

imisebenti yemadvodza nekutsi bodzadzewabo bangabobabuka ngeliso<br />

lekufuna kuvana nabo nasebakhulile kodvwa bati kutsi bayingati yinye.<br />

NgesiSwati dzadzewenu awumteki futsi awumhawukeli kuyatila,<br />

akukavunyelwa. BoRadcliffe-Brown na Forde (1975:97) bawubeka kanjena<br />

lombono:<br />

The boys are separated from the girls, given masculine<br />

duties and in the game of house learn not to choose<br />

their sisters as their wives.<br />

Lena esangweni akuhlali kuphela bafana lebasebancane kepha kuhlala<br />

bonkhe labadvuna, emabhungu, emajaha kanye nabobabe. Esangweni<br />

bafundziswa imihambo yesiSwati. Lokunye lokukhulu labafundziswa kona<br />

kutsi intfombi lesonywako ngulenjani. Bayafundziswa futsi kutsi ubonakala<br />

njani umehluko emkhatsini kwentfombi nemshwedla, bafundziswa kutsi<br />

,<br />

105

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!