View/Open - University of Zululand Institutional Repository

View/Open - University of Zululand Institutional Repository View/Open - University of Zululand Institutional Repository

uzspace.uzulu.ac.za
from uzspace.uzulu.ac.za More from this publisher
05.05.2013 Views

Umuntfu lomsikati angaze abeneminyaka lengemashumi lasihlanu nesitfupha, lapho kutsiwa sengugogo webatukulu bakhe. Ucocela batukulu tinganekwane ente nemisebenti leyengamela bomakoti balelikhaya. Uphindze anike teluleko knbomakoti. Gogo utsandza imishanyelo, eluke emacansi netihlantsi 3.6.2. KUKHULA KWALABADVUNA Labadvuna nabatalwa, ngekwelisiko lesiSwati kuba netigaba letitsite labengca kuto. Kuba netigaba letibaluleke kakhulu esiveni semaSwati. Mahlalela nalabanye (992:21) utsi umntfwana wemfana nakanetinyanga letintsatfu kutsiwa luswane. Lomtfwana ugcinwa endlini, etsiwe libito akhonjiswe inyanga, uyise kanye netihlobo, bese wegatjiswa lucotfo lwemitsi lwekumvikela. Uchubeka uchaza kutsi angefika enmyakeni wesitsatfu akasabitwa ngeluswane, kntsiwa ngumntfwana. Lapho ufundziswa knhamba neknkhuluma kahle. Uphindze alunyulwe ebeleni. Lucotfo luyakhishwa bese wegaba buhlalu kuphela. Kusukela knyo leminyaka lemitsatfu knya kulesiphohlongo kntsiwa ngumfana. Lapho ucala kwelusa emazinyane, adlale nemidIwane. Ngelisiko IwemaSwati kntsiwa usika tindlebe avunule nemajobo. Kasenene (1993:115) utsi: Boys may grow up to about the age offour or five without wearing any clothes except a string around the waist which is meant to cast away evil spirits. Just before puberty, a boY starts wearing a penis covering and to dress as a man. - - 72

Mahlalela (1992:21) utsi, bekatsi angahlanganisa iminyaka lesiphohlongo kuya elishumini nesikhomhisa, bese sewuhitwa ngelijele. Lijele belelusa tinkhomo, litfunywe. Utsi kuIeso sigaba bekuphindvwe kwentiwe lisiko lekutfomba. Kantsi lijele lona belivunula emajobo lifake nemncadvo. Mahlalela (locashuniwe) uyachubeka uchaza utsi nangabe lomdvuna aseniminyaka lengemashumi Iamabili nesikhombisa, kutsiwa lijaha. Lijaha ngumuntfu lomdvuna losakhulile, Iangasoma, alwe timphi abuye atingele. Bhiya (locashuniwe) uyakwesekela loku utsi lijaha livumelekile kutsi selingateka umfati Utsi liyatigcabha ngebungilo, ligaba buhlalu besingani salo. Mahlalela (1992) utsi lomdvuna angaWanganisa iminyaka lengemashumi Jamabili nesikhombisa kuya emashumini lasitfupha lapho lijaha selingena esigabeni sebudvodza. Indvodza ngumuntfu lomdvuna losatekile lonemfati Utsi indvodza ihamba imihlangano yengamele tintfo letinyenti. Itfunga sidlodlo iphindze isigcoke. Uchubeka achaze atsi kadzeni indvodza ingengca eminyakeni lengemashumi lasitfupha ibese iba licheku, lekutsiwa ngumkhulu. Mkhulu wennta imisebenti lemincane ekhaya. Uphindze engamele imisebenti yemadvodza lamanye, uWonishwa kakhulu ekhaya. Mkhulu naye wembatsa sidlodlo, abonakale ngaso. • - 73

Mahlalela (1992:21) utsi, bekatsi angahlanganisa iminyaka lesiphohlongo<br />

kuya elishumini nesikhomhisa, bese sewuhitwa ngelijele. Lijele belelusa<br />

tinkhomo, litfunywe. Utsi kuIeso sigaba bekuphindvwe kwentiwe lisiko<br />

lekutfomba. Kantsi lijele lona belivunula emajobo lifake nemncadvo.<br />

Mahlalela (locashuniwe) uyachubeka uchaza utsi nangabe lomdvuna<br />

aseniminyaka lengemashumi Iamabili nesikhombisa, kutsiwa lijaha. Lijaha<br />

ngumuntfu lomdvuna losakhulile, Iangasoma, alwe timphi abuye atingele.<br />

Bhiya (locashuniwe) uyakwesekela loku utsi lijaha livumelekile kutsi<br />

selingateka umfati Utsi liyatigcabha ngebungilo, ligaba buhlalu besingani<br />

salo. Mahlalela (1992) utsi lomdvuna angaWanganisa iminyaka<br />

lengemashumi Jamabili nesikhombisa kuya emashumini lasitfupha lapho<br />

lijaha selingena esigabeni sebudvodza. Indvodza ngumuntfu lomdvuna<br />

losatekile lonemfati Utsi indvodza ihamba imihlangano yengamele tintfo<br />

letinyenti. Itfunga sidlodlo iphindze isigcoke. Uchubeka achaze atsi kadzeni<br />

indvodza ingengca eminyakeni lengemashumi lasitfupha ibese iba licheku,<br />

lekutsiwa ngumkhulu. Mkhulu wennta imisebenti lemincane ekhaya.<br />

Uphindze engamele imisebenti yemadvodza lamanye, uWonishwa kakhulu<br />

ekhaya. Mkhulu naye wembatsa sidlodlo, abonakale ngaso.<br />

• - 73

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!