View/Open - University of Zululand Institutional Repository
View/Open - University of Zululand Institutional Repository View/Open - University of Zululand Institutional Repository
Umkhosi wembJanga ubaluleke kakhulu ngobe lomhlanga kutsandvwa ngawo emaguma endlunkhulu. Emaguma-ke akhiwa boMake ekhaya. Emaguma asendhmkhulu abukwa njengemsebenti lobukene neNdlovukazi. Empeleni ngelilanga lekngcina lolomsimeto kublangana tonkhe tintfombi temdzabu temave Iakhelene neSwatini. Tivunula tiphelele kutewugidza embikwe Nkhosi nesive. 3.3. LUTSANGO LWABOMAKE Lutsango lwabomake kushiwo himtfo lwabomake. Libutfo labomake lihlonishwa kakhulu esiveni, Alikhetsi -ke Ielibutfo ngobe nabomakoti ukhandza bakhona. Ligama lelitsi "Lutsango" lichaza daJada wekubiya. Umuti ubiyelwa ngehnsango. Lokusho kutsi make welutsango kubhekeke kwelrutsi abiyele likhaya Iakhe. Likhaya lelingakabiyelwa kungena nanobe ngubani nome ngasiphi sikhatsi futsi alihIonipheki. Umsebenti wekubiya lutsango wentiwa ngumake. Fakudze (locashuniwe) uchaza lutsango atsi: Lutsango lusho make ngobe nguye Jobiya likhaya. Lokunyenti kwelikhaya kwatiwa ngumake. Nakunetibhimbi tesive letibalulekile, make welutsango umbona,ngekukhutsala . Lutsango ngilo Jelihuca tindlu litsandze nemaguma. Msibi (2005) utsi: Lutsango Jwabomake 1uyawugeca umbJanga nalo njengetintfombi. Liwugeca ngesikhatsi sebusika. Kuvame lruba ngenyanga yeNhlaba naKholwane. Kukhiwa !jani belitsembu, litindzi nenkhofe kulukwe • - 58
- Page 19 and 20: ebantfwini labadzala labangemaSwati
- Page 21 and 22: 1.7.4 IMIHAMBO • NgeSiswati nange
- Page 23 and 24: 1.7.6 INKHOLO Inkholo isisekelo sem
- Page 25 and 26: Wonkhe umuntfu longum-Afrika akabe
- Page 27 and 28: angasakwati kwehlukanisa lokuhle na
- Page 29 and 30: SEHLUK02 2.0 IMPHILO YEMAMASWATI NG
- Page 31 and 32: Ngekusho kwaMatsebula (1952:6) utsi
- Page 33 and 34: 2.1.2. SIMONHLALO Kadzeni emaSwati
- Page 35 and 36: 2.1.4. KUDLA LOKUPHEKWA NGEMASWATI
- Page 37 and 38: Mgomeni ucala akhantingwe bese utse
- Page 39 and 40: Emagalandela Sihlahla semagalandela
- Page 41 and 42: Ietingakavutfwa tibaluhlata, Letits
- Page 43 and 44: Emaphushane Sihlahla semaphushane s
- Page 45 and 46: Inhlangushiyane Lesihlahla srvame k
- Page 47 and 48: Kuphuma kwendvodzana umuti akusho k
- Page 49 and 50: 2.2.2. KUFA KWEMNUMZANE Kadzeni bek
- Page 51 and 52: telutindzi, batitfunge bente sakuti
- Page 53 and 54: ayewungena ekhaya, afike angene end
- Page 55 and 56: 2.3. LUHLELO LWEMISEBENTI 2.3.1. IM
- Page 57 and 58: 2.3.3. IMISEBENTI YETINTFOMBI Tintf
- Page 59 and 60: Uehubeka achaze kutsi tibaya teting
- Page 61 and 62: Kupbuma kwelusekwane Ngelusuku lwek
- Page 63 and 64: kuvalwe hkbala enblambelweni. Bawah
- Page 65 and 66: dzirnate tisu tibe bovu, Lihle likh
- Page 67 and 68: Indlovukati Indlovukati yona iye ye
- Page 69: Emakhosatana nebantfwabenkhosi , uy
- Page 73 and 74: Nabuphela butimba emajaha abuyela e
- Page 76: 'Inyoni
- Page 79: 3.6. TIGABA TEKUKHULA 3.6.1. KUKHUL
- Page 82 and 83: ekbaya. Baye batsi bangayibuka bane
- Page 84 and 85: Umuntfu lomsikati angaze abeneminya
- Page 86 and 87: 3.7. INHLONIPHO 3.7.1. KUHLONIPHA K
- Page 88 and 89: semnumzane kumbe adlele esitjeni sa
- Page 90 and 91: Kuhlonipha akunalibala, Indvodza le
- Page 92 and 93: 3.8. KWENDZISA 3.8.1. KUTEKWA KWEMF
- Page 94 and 95: Bayayibuta lrubo ngekunyamalala kwa
- Page 96 and 97: Kungako nakutfolakele kutsi umfati
- Page 99 and 100: The practice of African traditional
- Page 101 and 102: He is the ultimate reality who was
- Page 103 and 104: nendishi, inkomishi nelucwephe. Kus
- Page 105 and 106: Ngemcondvo IojuliIe, umndeni Iomkhu
- Page 107: An example of participative unit is
- Page 110 and 111: It is a taboo for a menstruating wo
- Page 112 and 113: Lemidlalo beyibaluleke kakhulu ngob
- Page 114 and 115: lowatsi akungatfotwa ngelisontfo, y
- Page 116 and 117: Empeleni lokwenta lrutsi tibongo ne
- Page 118 and 119: Empeleni sinanatelo siselulo sesibo
Umkhosi wembJanga ubaluleke kakhulu ngobe lomhlanga kutsandvwa<br />
ngawo emaguma endlunkhulu. Emaguma-ke akhiwa boMake ekhaya.<br />
Emaguma asendhmkhulu abukwa njengemsebenti lobukene neNdlovukazi.<br />
Empeleni ngelilanga lekngcina lolomsimeto kublangana tonkhe tintfombi<br />
temdzabu temave Iakhelene neSwatini. Tivunula tiphelele kutewugidza<br />
embikwe Nkhosi nesive.<br />
3.3. LUTSANGO LWABOMAKE<br />
Lutsango lwabomake kushiwo himtfo lwabomake. Libutfo labomake<br />
lihlonishwa kakhulu esiveni, Alikhetsi -ke Ielibutfo ngobe nabomakoti<br />
ukhandza bakhona. Ligama lelitsi "Lutsango" lichaza daJada wekubiya.<br />
Umuti ubiyelwa ngehnsango. Lokusho kutsi make welutsango kubhekeke<br />
kwelrutsi abiyele likhaya Iakhe. Likhaya lelingakabiyelwa kungena nanobe<br />
ngubani nome ngasiphi sikhatsi futsi alihIonipheki. Umsebenti wekubiya<br />
lutsango wentiwa ngumake. Fakudze (locashuniwe) uchaza lutsango atsi:<br />
Lutsango lusho make ngobe nguye Jobiya likhaya. Lokunyenti<br />
kwelikhaya kwatiwa ngumake.<br />
Nakunetibhimbi tesive letibalulekile, make welutsango<br />
umbona,ngekukhutsala . Lutsango ngilo Jelihuca tindlu litsandze nemaguma.<br />
Msibi (2005) utsi:<br />
Lutsango Jwabomake 1uyawugeca umbJanga nalo njengetintfombi.<br />
Liwugeca ngesikhatsi sebusika. Kuvame lruba ngenyanga yeNhlaba<br />
naKholwane. Kukhiwa !jani belitsembu, litindzi nenkh<strong>of</strong>e kulukwe<br />
• - 58